دلایل اجرایی نشدن سند تحول آموزش و پرورش
یک مدیر مدرسه گفت: کاهش تنوع مدارس یکی از راهکارهای اجرایی شدن سندتحول است.
محمد اصغری معلم و مدیر مدرسه در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع « تببین و عملیاتی شدن سند تحول بنیادین در مدارس» با بیان اینکه پشتوانه محتوایی سند تحول آموزه‌های دین، قانون اساسی، فلسفه تعلیم و تربیت اسلام است، اظهار کرد: در منطقه ۱۸ تهران خدمت و به آن افتخار می‌کنم. با هفت تن از مدیران مدارس صحبت کردم و امشب به تنهایی نظر خودم را مطرح نمی‌کنم.
وی افزود: یکی از عواملی که باعث شده سند تحول به درستی تدوین و اجرایی نشود این است که قطاری را راه انداخته‌ایم بدون اینکه ریل و مسیر مناسبی برای آن طراحی کنیم. سند در نوشتار به قدری ثقیل نوشته شده که برخی مدرسان هم نمی‌توانستند آن را تبیین کنند چه برسد به مدیر مدرسه که بخواهد به معلمان منتقل کند.
وی ادامه داد: آیا نیروی انسانی آموزش ندیده، همتراز سند است؟ مثال هایی از این دست فراوان است. معلم سرباز خط مقدم اجرای سند است اما وقتی توجیه نشده و آموزش ندیده چه طور قرار است این خواسته‌ها را پیاده کند؟ سیاست‌گذاران باید این موضوع را می‌دیدند.
وی افزود: وقتی این سند را سال ۹۰ رونمایی کرده و شتاب زده‌تر از آن ساختار را تغییر دادیم نه فضا و نه معلم در اختیار نداشتیم و خیلی جاها انباری‌ها و پستوها به کلاس درس تبدیل شدند. این تغییر ساختار از دوره ابتدایی شروع شد و مکرر شنیدیم که معلم دبیرستان را به دوره ابتدایی منتقل کردند بدون اینکه فضای دوره ابتدایی را بشناسد.
وی درباره فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر تفاوت میان مدارس دولتی و غیردولتی و لزوم رسیدگی به مدارس دولتی به معنای واقعی کلمه، گفت: تعابیر مقام معظم رهبری نشان می‌دهد اتفاقا ایشان دقیقا می‌داند در مدارس چه اتفاقاتی در حال وقوع است. واقعیت این است که در سند تحول به عدالت و عدل و جامعه عادلانه اشاره شده که قرار است آموزش و پرورش آن را جامه عمل بپوشاند در حالی که انواع و اقسام مدارس را در درون خود دارد.
وی افزود: فردی که در منطقه دوردست درس می‌خواند با فردی که در مدرسه‌ای خوب در تهران درس می‌خواند تفاوت دارند.
وی با بیان اینکه اگر سیر به سمت خصوصی شدن مدارس در دنیا را مطالعه کنیم ما در جدول جزو کشورهای بالا هستیم، درباره اینکه آیا مدیران ستادی عامل عدم اجرای سند هستند و تخصص لازم را ندارند؟ اظهار کرد: در همین کشور وزیری داشته‌ایم که یک دوره وزیر تعاون بوده است و برای سری بعد وزیر آموزش و پرورش شده است. مگر می‌شود اینطور وزیر برای چنین دستگاهی انتخاب کرد؟
وی افزود: قطعا در لایه‌های میانی هم اینگونه است. خیلی‌ها هستند کلاس و دانش آموز را ندیده‌اند. کسی که مدیر مدرسه نبوده، معاون منطقه است و اصلا درک نمی‌کند شرایط مدرسه داری چگونه است. عدم حاکمیت قانون و پارتی بازی از دلایل آن است.
به گفته وی آموزش و پرورش نمی‌تواند به تنهایی بار تحول و اجرای سند را به دوش بکشد.
عباسعلی کاشانی، مدیر و معلم مدرسه با اشاره به حواشی تغییر جلد کتاب درسی اول دبستان و حذف دختران از آن گفت: این اتفاق هر علتی داشت شایسته آموزش و پرورش نبود. اگر اشتباهی شده باید پذیرفته می‌شد و این همه هزینه را در فضای مجازی به آموزش و پرورش تحمیل نمی‌کرد.
وی افزود: باید ابتدا بیان کنیم که سندتحول بنیادین چه اهدافی را تعقیب می‌کند؟ سند تحول که سال ۹۰ تدوین شد قصد داشت حیات طیبه‌ای را برای دانش آموزان رقم بزند.
حیات طیبه ارکان بسیاری دارد که یک بخش مدرسه و یک بخش آن معلم است. نقطه مطلوب بسیار آسمانی و معنوی است تا آن چیزی که واقعیت جامعه است. هرچقدر از دهه‌های شروع انقلاب دور می‌شویم این فاصله بیشتر می‌شود.
وی با اشاره به صحبت‌های وزیر در محضر رهبری مبنی بر اینکه اجرایی شدن سندتحول بنیادین در قامت یک تحول نبود، گفت: وزیر اعتراف صادقانه‌ای کرد که اجرای سندتحول در قدوقامت سندتحول نبود بلکه حرکتی برای اصلاح نظام تعلیم و تربیت بود. هرچقدر این واژه سنگین تر است انتظارات از آن هم سنگین می‌شود و بالا می‌رود.
وی افزود: طبق سند باید افرادی را تربیت کنیم که متدین و پژوهشگر باشند اما واقعیت این است که باید بعد از ۹ سال در کف جامعه مشاهده کنیم که آیا این تغییرات و پیشرفت‌ها در وجود آنها مشاهده می‌شود یا خیر؟ الزامات سند به خوبی محقق نشده است.
وی با بیان اینکه عدالت آموزشی در جامعه محقق نشده است گفت: برای دستگاه آموزش و پرورش که تولیت فرهنگ و اخلاق را دارد، چنین وضعیتی زیبنده نیست. تنوع مدارس یکی از آسیب هاست. یک بخش هم به تفاوت خود خانواده‌ها و تفاوت‌هایی که به لحاظ تمکن دارند بر می‌گردد. بخشی از دانش آموزان موفق که جزو برترین‌های کنکور هستند، از سطح متمول جامعه‌اند. یا بچه‌های سمپاد که بخشی از رتبه‌های برتر کنکورند دارای توانایی مالی و علمی هستند. توسعه بی‌عدالتی در تقسیم‌بندی مدارس و قبل از آن بی‌عدالتی در معیشت افراد جامعه مشهود است.
وی ادامه داد: کاهش تنوع مدارس یکی از راهکارهای اجرایی شدن سندتحول است.
وی با بیان اینکه در مدارس دولتی کفِ اتفاق شایسته‌ای که باید بیفتد هم نمی‌افتد گفت: سرانه‌ای پراخت نمی‌شود و تنها در اسفندماه سه میلیون تومان برای مدرسه ۵۰۰ دانش آموزی بابت پروتکل‌های بهداشتی تخصیص دادند؛ مدارس دولتی اشکالات ساختاری دارند که شاید در مدارس خاص وضعیت بهتر باشد. یکی از اشکالات عمده عدم تناسب نیروی انسانی با تعداد دانش آموز است.
وی افزود: برای ۵۰۰ دانش آموز چند مربی و معلم باید در مدرسه حضور داشته باشند که سندتحول و تربیت چندساحتی محقق شود. در حالی که یک مدرسه ۵۰۰ دانش آموزی چهار، پنج معاون و کادر اجرایی دارد. نیروی کارگاه و مشاور از دبیرستان‌ها حذف شده است. چقدر ضرورت دارد که یک مدرسه ۵۰۰ دانش آموزی مشاور داشته باشد؟ در دوسال اخیر مشاور داشتیم که آن هم حذف شد.
وی افزود: درست است که آموزش و پرورش در اولویت دولت‌ها نبوده، اما فکر می‌کنم اگر در اولویت هم بود نگاه به آن باید حاکمیتی باشد و حتی فراتر. گفت‌وگوی صادقانه با مردم می‌تواند تنش مدرسه و خانواده را به حداقل برساند. مدیر مدرسه متولی امر تعلیم و تربیت است اما مباحث عمرانی، مالی و تأمین هزینه‌ها یکی از موضوعات چالش آفرین مدیران مدارس است.
زیبا زعفری، مدیر و معلم مدرسه با بیان اینکه در سندتحول مدرسه به عنوان جایگاه برخوردار از قدرت تصمیم گیری در حوزه‌های منطقه ای، محلی و ملی معرفی شده است و باید حائز این اختیار باشد، گفت: حرکت به این سمت را شاهدیم اما با وضع مطلوب فاصله داریم.
وی افزود: از ما سالانه برنامه هایی می‌خواهند که تعدادی الزامی و تعدادی اقتضایی هستند. الزامات به قدری زیاد هستند که فرصت نمی‌کنیم به اقتضائیات برسیم. از ساعات آموزش، برنامه مکمل، بوفه مدارس، لباس فرم مدارس، سرویس ایاب و ذهاب و... جزو الزامات هستند. اینها خوب است ولی باید دست ما تا حدودی باز باشد.
وی افزود: کرونا علی‌رغم آسیب‌هایش یک فرصت داشت که چگونگی ساماندهی آموزش بعد از بازگشایی به مدارس تفویض اختیار شد. تصمیم‌گیری واحد برای کل مدارس تنش زا می‌شد. چون شرایط هر مدرسه با مدرسه دیگر متفاوت است. مشاهده کردیم که هفته گذشته با آرامش سپری شد و مشکلی هم پیش نیامد.
وی با بیان اینکه اگر سندتحول به روشنی و جذاب تبیین شود و معلم حقیقتا مربی باشد و مدیر به معنای واقعی راهبر باشد به راحتی بسیاری امور را می‌توان به شورای مدارس تفویض کرد، گفت: بعضا همه مدیران مدارس بلوغ لازم مدیریتی ندارند، از سوی دیگر هم حوزه ستاد هم عادت کرده‌اند مواردی را بخشنامه کنند. اما فکر می‌کنم ارزش این را دارد که به جای بخشنامه امور را به ما بسپارند و اعتماد کنند و نظارت کنند. آنها بعد در می‌یابند که اشتباه نکرده‌اند.
وی با اشاره به عدم عدالت آموزشی گفت: در موضوع منابع دولتی و عدم دریافت سرانه همه مدارس در مناطق مختلف برابر هستند. سال‌هاست مدارس سرانه دریافت نکرده‌اند. سرانه منابع دولتی است که به ازای هر دانش‌آموز در سال‌های قبل تعلق می‌گرفت که هزار تا دوهزار تومان به ازای هر دانش اموز بود. کمبود دبیر در مدارس تهران هم هست. اینکه مدارس با هم متفاوت می‌شوند در تفاوت خانواده‌ها و میزان مشارکت آنهاست.
وی افزود: اگر مساعدت‌ها و کمک‌های خانواده‌ها در مدرسه من که هیأت امنایی است برقرار نباشد ما هم مانند مناطق محروم هستیم. در تعلیم و تربیت باید به تفاوت فردی توجه شود. راه‌حل این قضیه این است که وقتی دولت منابع و بودجه ندارد، نهادهای مردمی به کمک مدارس بیایند. مثلا کمیته امداد تبلت به دانش‌آموزان مناطق محروم هدیه کرد.
وی بیان اینکه مقام معظم رهبری در فرمایشات اخیرشان تاکید فرموده‌اند نگاه به آموزش و پرورش باید زیربنایی باشد و نه نهاد مصرفی گفت: اگر بچه‌ها خوب تربیت شوند سرمایه‌های آینده مملکت‌اند. آموزش و پرورش فضاها و املاکی دارد که اگر از آنها استفاده کند می‌تواند از ثروتمندترین دستگاه‌ها باشد.
وی افزود: باید نگاه‌ها و نگرش‌ها در دولتمردان اصلاح شود و به آموزش و پرورش به عنوان سرمایه‌گذاری پرسود نگاه شود. سندتحول بسیار ارزشمند است و احتیاج داریم به روشنی و جذاب برای همه اقشار تبیین شود. پیشنهاد می‌کنم کلاس‌های آموزش ضمن خدمت برای همگرایی دبیران و مدیران در همه سطوح برگزار شود و حتی در سطوح اولیا هم اموزش‌های از سوی صداوسیما ارائه شود.
حیدر تورانی، سرپرست اسبق و عضو هیأت علمی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با بیان اینکه یکی از علل طرح مباحثی از این دست مبنی بر نداشتن سرانه و عدم اجرای سند تحول و... زاییده در اولویت اول نبودن آموزش و پرورش است، گفت: ما توجه نکردیم. سال ۶۸ تا ۷۴ مدیر یکی از مناطق آموزش و پرورش بودم مشکلاتی که الان وجود دارد ما آن زمان هم داشتیم.
وی افزود: از روزی که سند نوشته شده قریب به ۱۰ وزیر و سرپرست سرکار آمده‌اند و در ۴۱ سال قبل ۱۶ وزیر آمده‌اند و یعنی میانگین هر دوسال یک وزیر سرکار آمده و برخی هم قد و قواره اجرای سند نبوده‌اند. وزرایی داشتیم که با سند آشنا نبوده‌اند و نگرش متفاوتی داشته و اجازه نداده‌اند اجرای سند هدفمند شود و آن را معطل کرده‌اند.
وی با بیان اینکه انتظارات زودهنگام از سندتحول را شاهد بودیم، گفت: همه ما که در ستاد هستیم مقصر هستیم چه وزیری که ناکارامد و خودمحور و خودشیفته بوده و درست عمل نکرده و هم ما که بله قربان گو بودیم و معترض نشدیم. کسی که مسؤول می‌شود فکر می‌کند عقلش زیاد شد. در حالی که اگر معاون وزیر شدم اختیارم زیاد می‌شود نه عقلم. نه اینکه فکر کنم هرچه می‌گویم درست است. مرتب وزرا عوض شده‌اند و مدام نقطه سرخط آمده‌ایم.
وی با بیان اینکه وزرا نقش جدی در عدم اجرای سندتحول داشته اند، گفت: بخشی از عدم اجرایی شدن سند هم به این برمی‌گردد که امکانات کم است، نگاه متمرکز حاکم است.اما بخش عمده به ما ستادی‌ها برمی‌گردد که نتوانستیم با نگاه سیستماتیک و نظام دار کار را پیش ببریم. هر وزیری آمد گفت هرچه من می‌گویم درست است. برخی اصلا می‌گفتند سند را قبول نداریم. برخی وزرا آنطور که باید حمایت نکردند و سیاست‌های جدید اخذ کردند.
وی افزود: ۸۰۰ مدیر استانی و منطقه‌ای داریم که برخی با سفارش نماینده مجلس و استاندار و فرماندار سرکار می‌آیند و صلاحیت ندارند و اینها اجازه نداده‌اند سند تحول محقق شود.
وی با بیان اینکه بوده و هستند افرادی که در حوزه ستاد با لیاقت و شایسته‌اند و دغدغه دارند گفت: اما کسانی هم بودند که ناشی گری کردند و نتوانستند آنطور که باید کار را پیش ببرند. در شورای‌عالی آموزش و پرورش و جلسات مختلف هم با صراحت بیشتر این موضوعات را مطرح کرده ام و واقعا ما مقصر هستیم نه مدیران مدارس. گاهی دلم می‌سوزد چطور مدیران و معلمان با ما کار می‌کنند و ما را تحمل می‌کنند؟
وی افزود: دهه ۷۰ هم سرانه مرتب به مدارس نمی‌دادند. وقتی آموزش و پرورش در اولویت دولت نباشد این موضوعات حل نمی‌شود.
وی درباره حواشی اخیر تغییر جلد کتاب‌های درسی گفت: وقتی برای یک اشتباه یک دلیل بیاوریم می‌شود هزار و یک اشتباه. باید اشتباه را بپذیریم و عذرخواهی و جبران کنیم. برای چه مرتب توجیه می‌کنیم. باید بپذیریم. اگر مس‍ؤولیت داشتم عذرخواهی می‌کردم الان هم حاضرم از طرف آنها عذرخواهی کنم. باید پذیرفت و جبران کرد.
ارسال نظر