ترک تحصیل به دلیل نبود مدرسه!

مهراله رخشانی مهر در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع چالش‌های مدرسه‌سازی درباره کانال کشی کولر در نمای ظاهری ساختمان مرکز سنجش وزارت آموزش وپرورش که نمای آن را نامناسب کرده است، گفت: سازمان نوسازی وظیفه ساخت مدارس ایمن، بانشاط و مقاوم را بر عهده دارد و در برنامه زیرنظام فضا و تجهیزات سند تحول بنیادین که متولی انجام آن هستیم و مسئولیت کارگروهش به ما سپرده شده، شرح وظایفمان کاملاً مشخص است.

وی افزود: نگهداری اماکن و فضاهای آموزشی و اداری بر عهده معاونت پشتیبانی و معاونان ادارات کل آموزش و پرورش و معاونان اداری و مالی مناطق است.

تعمیرات جزئی مدارس بر عهده سازمان نوسازی نیست

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با بیان اینکه شرح وظایف مشخص است و نگهداری از فضاها و انجام تعمیرات جزئی برعهده معاونت پشتیبانی است، گفت: اخیراً وزیر آموزش و پرورش شرح وظایف تفکیک شده را ابلاغ کردند. بر این اساس تعمیرات اساسی مدارس به ما واگذار شده و بابت انجام این تعمیرات بودجه در اختیار داریم ولی بودجه تعمیرات جزئی به ادارات کل استان‌ها ابلاغ می‌شود و دخل و تصرفی در فضاهای اداری آموزش و پرورش نداریم.

وی یک تقسیم‌بندی از انواع مدارس در این حوزه ارائه داد و مطرح کرد: در تعریفی که داریم انواع مدارس به این شرح هستند. نخست، مدارس نیازمند تخریب و بازسازی، دوم، مدارس نیازمند مقاوم‌سازی و سوم مدارس مقاوم که بر اساس استانداردهای لازم ساخته شده و مقاومت لازم را در برابر بارهای قائمی، عمودی و جانبی دارند.

نامناسب بودن فضای ۳۰ درصد مدارس

رخشانی مهر افزود: ۱۲ درصد مدارس کشور نیازمند تخریب و بازسازی، ۱۸ درصد نیازمند مقاوم‌سازی و ۷۰ درصد مقاوم هستند.

مدرسه خشت و گلی برچیده شد

وی با بیان اینکه اکنون مدرسه خشت و گلی در کشور نداریم، گفت: تا مهر ۱۳۹۷، هزار و ۶ کلاس درس خشتی و گلی داشتیم که بهمن ۹۸ با برنامه‌ریزی‌های انجام شده عملاً از ادبیات عمرانی مدارس برچیده شد و دیگر مدرسه خشت و گلی نداریم.

بیشترین مدارس نیازمند تخریب در استان‌های تهران، سیستان و خراسان رضوی

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور درباره توزیع جغرافیایی این مدارس مطرح کرد: این میانگین ۳۰ درصدی مدارس نیازمند تخریب، بازسازی و مقاوم‌سازی برای کل کشور صادق است که در برخی نقاط بیشتر و در برخی نقاط کمتر است. بیشترین میزان آن یعنی ۳۵ و ۳۴ درصد متعلق به تهران، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی و کمترین آن متعلق به استان‌های یزد و ایلام است.

وی درباره بودجه سازمان نوسازی مدارس گفت: ظرفیت قانون بودجه ۹۹ حدود ۶۸۰۰ میلیارد تومان است که تحت عناوین بودجه‌های استانی، ملی و ردیف‌های اصلی و متفرقه تقسیم بندی می‌شود.

بودجه مدرسه‌سازی کم است

رخشانی مهر در پاسخ به این پرسش که آیا این بودجه کافی است؟ عنوان کرد: این عدد کم است. اما اجازه بدهید بحث را از منظر دیگر دنبال کنیم؛ اینکه موضوع مدرسه‌سازی یک جریان است و این را برنمی‌تابد که بگوییم تا چه زمانی دیگر مدرسه تخریبی در کشور نداریم، چون همه مدارس در یک تاریخ ساخته نشده‌اند که همه در یک زمان فرسوده و نیازمند بازسازی بشوند. مناطق و شهرک‌های جدید ساخته و نیازمند فضای جدید آموزشی هستند هروقت به صورت مقطعی اعتبارات نوسازی را با این تصور که پرونده مدرسه‌سازی را در یک برهه زمانی ببندیم اشتباه کرده‌ایم.

وی ادامه داد: طی برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه ۴ هزار میلیارد تومان تخصیص یافت و اتفاقات خوبی در حوزه مدرسه‌سازی رخ داد. سرانه فضاهای آموزشی و پرورشی قبل انقلاب ۱.۵ متر مربع بود که اکنون بیش از سه برابر شده و به ۵.۲ متر مربع رسیده است. البته جمعیت دانش‌آموزی قبل و بعد انقلاب تفاوت چشمگیری داشته است اما وقتی سرانه را محاسبه می‌کنند زیربنای فضاهای موجود را برجمعیت دانش‌آموزی تقسیم می‌کنند و هرچه جمعیت افزایش یابد باید شاهد کاهش سرانه باشیم، اما این اتفاق نیفتاده است و با وجود رشد جمعیت دانش‌آموزی سرانه بالا رفته و سرعت مدرسه‌سازی از سرعت رشد جمعیت دانش‌آموزی پیشی گرفته است.

رخشانی مهر با بیان اینکه در یک دوره هشت یا ۱۰ ساله، ۵۰ درصد مدارس کشور مقاومسازی شدند، گفت: در برنامه چهارم و پنجم توسعه، چهارمیلیارد دلار بابت مدرسه‌سازی تخصیص داده شد و ناچار بودیم استانداردهای لازم را به کمک دانشگاه‌های کشور برای مقاوم‌سازی احصا کنیم. استانداردها را تهیه کردیم و سازمان برنامه تأیید کرد و آن را در اختیار مشاورانی که تجربه کار مقاوم‌سازی نداشتند قرار دادیم. در آن سال‌ها رتبه خوبی را در مقاوم‌سازی مدارس به‌دست آوردیم و سال ۱۳۸۲ همکاران ما آمار گرفتند، در آن سال ۷۰ درصد مدارس نیازمند مقاوم‌سازی بودند و ۳۰ درصد مقاوم بودند و در یک بازه زمانی کوتاه این عدد برعکس شده است.

بودجه سازمان نوسازی باید متناسب با قیمت مصالح افزایش یابد

وی با طرح مجدد این سوال که "آیا ۶۸۰۰ میلیارد تومان عدد خوبی برای سازمان نوسازی مدارس است؟" متذکر شد: اگر ما بتوانیم بودجه سازمان را به مجلس و سازمان برنامه بقبولانیم که باید متناسب با اعتبارات و افزایش قیمت مصالح ساختمانی و تورم افزایش یابد و به صورت ثابت ادامه داشته باشد می‌توانیم خیلی زود مسئله مدارس تخریب و بازسازی را حل کنیم. اما در مقطعی عدد خوبی را تخصیص داده‌اند و در مقاطعی این رقم کاهش یافته است.

برای کاهش هزینه مدارس را با بخاری نفتی ساختند

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور درباره وضعیت سیستم‌های گرمایشی مدارس مطرح کرد: با وجود تلاش‌های انجام شده و حمایت‌های صورت گرفته قبل از سال ۱۳۹۱ هر مدرسه‌ای ساخته شده برای پایین آوردن هزینه تمام شده از بخاری نفتی عمداً استفاده شده است به این دلیل که سرپناه و تعداد مدرسه بیشتری ایجاد شود. یک کار غیرفنی انجام داده‌اند که مورد تأیید ما نیست یعنی مدرسه را به جای سیستم حرارتی و رادیاتور با بخاری نفتی ساخته‌ و تحویل داده‌اند.

۱۴ هزار بخاری نفتی در مدارس کشور

وی ادامه داد: اما از سال ۹۱ به بعد تا امروز، فقط ۱۴هزار بخاری نفتی از ۵۳۰ هزار کلاس درس باقی مانده‌ است. سال قبل ۵۰ هزار بخاری نفتی را جمع آوری کردیم و این ۱۴ هزار مورد برای مناطقی است که زیرساخت‌های لازم را نداریم و عملاً آنجا گازکشی نشده است. این بخاری‌ها در نقاطی چون سیستان و بلوچستان است که گازکشی شهری انجام نشده و برای مناطق صعب العبور است که در برخی موارد برق هم ندارند. اکنون دو درصد کلاس‌های درس با بخاری نفتی گرم می‌شوند که عدد قابل قبولی است اگرچه در تلاشیم تا آن را هم حل کنیم.

ترک تحصیل به دلیل نبود مدرسه

وی در پاسخ به سوال که برخی اخبار با این مضمون" در مدارس سیستان و بلوچستان نیمی از دانش‌آموزان تا قبل از متوسطه دوم ترک تحصیل می‌کنند و دیگر آنکه در یک جامعه هدف در سیستان و بلوچستان از ۱۵ هزار نفر تنها ۱۵۰ نفر دیپلم گرفته‌اند" و ارتباط آن با فیزیک مدارس گفت: حوزه تخصصی بنده عمران است. حتماً موضوع ترک تحصیل در برخی دانش‌آموزان سیستان و بلوچستان با نبود مدرسه و کمبود سرانه فضای آموزشی مرتبط است. ۱۰ استان زیرخط میانگین سرانه آموزشی دارند که استان آخر، البرز و قبل از آن سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی و تهران قرار دارند.

بیشترین مدارس تخریبی در شمال تهران

وی افزود: بیشترین مدارس تخریبی متعلق به شمال تهران است و استان تهران کمترین سرانه آموزشی را دارد.

رخشانی مهر درباره اینکه سهم هر مدرسه از بودجه ۱۳۵۰ میلیاردی تخصیصی از محل عوارض گاز که در راستای استانداردسازی سیستم‌های گرمایشی صرف می‌شود چقدر است؟ گفت: ۱۴ هزار بخاری نفتی داریم که برخی می‌تواند در راهروها باشد و یا بسته به زیربنا ممکن است در یک کلاس دو بخاری باشد به عبارتی دو درصد کلاس‌ها با بخاری گرم می‌شوند.

ورود بخاری گازی به مدارس ممنوع است اما ۶۳ هزار کلاس بخاری گازی دارند!

وی افزود: بحث دوم، بحث بخاری‌های گازی است حدود ۶۳ هزار بخاری گازی داریم. بنا بر ضوابط نظام مهندسی، ورود شعله مستقیم آتش داخل کلاس ممنوع است. وقتی اولویت بندی می‌کنیم پرخطرها بخاری نفتی و باخطر کمترها، بخاری گازی هستند. این اعتبار ۱۳۵۰ میلیارد تومان را برای جمع آوری بخاری‌های گازی نیاز داریم که برای هرکلاس درس به طور میانگین ۲۵ تا ۳۰ میلیون می‌شود.ممکن است برخی بپرسند چرا این عدد بالاست علت این است که مبنای ما کلاس درس است اما داخل راهروها، سالن‌ها، نمازخانه، سرایداری‌ها و... هم بخاری گازی نصب می‌شود.

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور بیان کرد: این عدد ۱۳۵۰ میلیارد تومان برای ۴۰ هزار کلاس درس کفایت می‌کند و همه کلاس‌ها را در سال ۹۹ نمی‌توانیم استانداردسازی کنیم. اگر این رقم تخصیص یابد بخش جدی از کار حل می‌شود اما مسئله این است که در۶ ماه اول امسال هنوز تخصیص نداشته‌ایم. البته با سازمان هدفمندی جلسه داشتیم و قول مساعد داده شده است که این تخصیص تحقق یابد. سال قبل هم این ردیف۸۰۰ میلیارد تومان بود که همه آن وصول شد. یک علت به وجود آمدن این مشکل در امسال این است که پول به شرکت گاز می‌رود، شرکت گاز پول را به سازمان هدفمندی می‌دهد و ما باید تخصیص از سازمان برنامه به سازمان هدفمندی بگیریم و سازمان هدفمندی به خزانه بدهد و خزانه برای ما واریز کند.

به گفته وی قرار شده است این بودجه هفته آینده نخستین تخصیص را داشته باشد.

رخشانی مهر در پاسخ به اینکه بودجه‌ریزی بر اساس کلاس‌هاست، مشاعات چه می‌شوند؟ برخی معتقدند فضاهایی که ساخته می‌شود شبیه مدرسه نیست و از تعابیری مانند زندان برای مدرسه‌ها استفاه می‌کنند؟ گفت: تکلیف ما را در این موضوع سند تحول روشن کرده است و خوشبختانه با فرمایشات رهبری و تأکید وزیر برای اجرایی شدن سندتحول حرکت‌های خوبی شروع شده است. سندتحول از ما خواسته فضای ایمن، بانشاط، دوستدار محیط زیست، بهره‌مند از انرژی‌های تجدیدپذیر و دوست داشتنی بسازیم.

وی افزود: شاید ۲۰ سال قبل که استانداردهای لازم را نداشتیم ناچار بودیم به سرعت فضاهای جدید بسازیم و دانش‌آموز را از کپر در کلاس معمولی بنشانیم. زمانی مدارس سه و چهار شیفت بودند و همکاران ما ناچار بودند سراغ ساخت فضاهای تیپ بروند و این روند سرعت گرفت ولی این کار امروز دیگر از ما پذیرفته نمی‌شود و باید به سمت ساخت فضای روز و نوین برویم. در حوزه هویت بخشی به معماری مدارس و معماری ایرانی اسلامی اتفاقات خوبی رخ داده است.

حرکت به سمت ساخت مدارس بزرگ

رخشانی مهر بیان کرد: به سراغ ساخت فضاهای آموزشی و مجتمع‌های بزرگ رفته‌ایم و می‌خواهیم مشاعات را افزایش دهیم. ۳۱۰ فضای نیمه تمام در کرمان نیمه کاره و رها شده مانده بود که ۲۹۰ مورد آن فعال شده است. در معماری فضاها اتفاقات خوبی افتاده است. جمع کردن مدارس کوچک از آرزوهای سندتحول است. در کشور ما ۵۰ درصد دانش‌آموزان در مدارس با کمتر از ۵۰ دانش‌آموز مشغول به تحصیل‌اند. این اشکالی ندارد و حداقل حق بچه محروم یک سرپناه است اما در جایی که امکان‌پذیر است مایلیم اینها را تجمیع کنیم.

وزارت راه فقط برای ۳۰ درصد شهرها مدرسه می‌سازد!

رخشانی مهر درباره مشکل کمبود فضای آموزشی درمنطقه ۲۲ تهران اظهار کرد: جامعه خیرین مدرسه ساز قدیمی‌ترین و منسجم‌ترین مجموعه خیری است که از سال ۷۷ فعالیت می‌کند و ۱۳۰ هزار کلاس درس را ساخته‌اند. بنیاد برکت و بنیاد علوی، بانک‌ها و موسسات هم سالانه مدارسی می‌سازند و تحویل می‌دهند اما وزارت راه وقتی می‌خواهد شهری جدید ایجاد کند باید مدرسه را نیز لحاظ کند. مسکن مهر ساخته می‌شود و بعد از مستقر شدن مردم فکر مدرسه می‌افتند. انتظار این است بر اساس قوانین، وزارت راه کامل مدرسه بسازد و تحویل بدهد اما ۳۰ درصد آن را می‌سازد.

وی افزود: وزارت راه یک مسئولیتی دارد و شهرداری هم در حوزه مناطق شهری باید این الزام را رعایت کند. بر اساس ماده ۱۸ قانون شوراهای آموزش و پرورش که متاسفانه اصلاحات بدی روی آن انجام شد انبوه سازان ملزم به درنظر گرفتن و ساخت فضاهای آموزشی هستند اما در منطقه ۲۲ حتی زمین با کاربری آموزشی وجود ندارد که خیّر را برای ساخت مدرسه به آنجا ببریم. نه تنها مدرسه ایجاد نمی‌کنند بلکه زمین مناسب هم دراختیار نگذاشتند. وزیر آموزش و پرورش یک برنامه ابتکاری گفت‌وگوی هفته ترتیب داده که شهردار تهران هم آمده است و کارگروهی شکل گرفته که مسئله را با وزارت راه و شهرداری حل کنیم.