از بازگشایی مدارس چه خبر؟

وضعیت بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید از موضوعاتی است که این روزها اخبار متفاوتی درباره آن به گوش می‌رسد، در دولت دوازدهم محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش بارها از بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید خبر داد و حتی در سی و پنجمین اجلاس روسای آموزش وپرورش از ۵ پروژه بازگشایی مدارس سخن گفته و اعلام شد، سناریوی سوم که مطلوب‌ترین سناریو است، ترکیبی از آموزش حضوری و غیرحضوری بوده که در سال تحصیلی جدید مدنظر است، در این روش، کلاس‌های درس تقسیم و زمان‌های آموزش نسبتاً کوتاه شده است، این شرایط نیازمند واکسیناسیون کامل معلمان و ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.

اما با استقرار دولت سیزدهم، ابراهیم رییسی رییس جمهور در جلسه روسای کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا از به تعویق افتادن آموزش حضوری تا فراهم شدن شرایط بهداشتی خبر داد.

با این حال مدتی بعد، علیرضا رییسی سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام کرد «در جلسه این ستاد مصوب شد تا اهتمام بر بازگشایی مدارس به صورت حضوری باشد و واکسیناسیون معلمان، والدین، سرویس مدارس و کادر مدارس انجام شود. پیش‌بینی این است از اول آبان‌ماه همه مدارس و از اول مهرماه ۳۰ تا ۴۰ درصد مدارس به صورت حضوری بازگشایی شوند، ۱۱۲ هزار مدرسه در کشور داریم که ۶۲ هزار مدرسه زیر ۱۰۰ نفر جمعیت دارند و در اینجا در کلاس‌های درس کمتر از ۱۰ تا ۱۵ دانش‌آموز می‌توانند حضور داشته باشند؛ برای امسال ترکیب آموزش مجازی و حضوری مدنظر است و اگر مدارس بتوانند سقف ۱۵ دانش‌آموز در کلاس درس را رعایت کنند مدرسه می‌تواند هر روز حضوری برگزار شود.»

سرپرست وزارت آموزش و پرورش نیز از بازگشایی مدارس همراه با آموزش‌های ترکیبی خبر داده و گفته است: «مدارس از اول مهر و طی ۱۱ برنامه با روش آموزش ترکیبی باز می‌شوند، کلیات این موضوع را ستاد ملی کرونا تصویب کرده و قرار است تفاهم‌نامه‌ای میان کمیته‌های ستاد ملی کرونا و آموزش و پرورش تهیه و استاندارهای لازم بهداشتی تدوین و به مدارس ابلاغ شود، واکسیناسیون معلمان نیز تا پایان شهریور به پایان می‌رسد.»

۲ هشدار درباره ادامه تعطیلی مدارس

نگرانی جدی از افت تحصیلی دانش‌آموزان و از سوی دیگر ترک تحصیل‌های گسترده، دو چالش‌ اصلی نظام آموزشی کشور در سال تحصیلی پیش رو خواهد بود؛ این هشداری است که کارشناسان پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش نسبت به تبعات بسته بودن درهای مدارس در سال تحصیلی جدید داده‌اند.

عباس میرگلو بیات کارشناس ارشد حوزه آموزش و پرورش درباره وضعیت بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید، این سوال را مطرح کرد، آیا در مدتی که آموزش مجازی ارائه شد، تجربیات جمع‌آوری شد و داده‌ها در پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تحلیل شد؟ خانواده‌ها چه تجربیاتی از آموزش مجازی دارند؟ این‌ها مسائلی است که کمتر به آن پرداخته شده است، بسیاری از سازمان‌های مطالعاتی دنیا از داده‌های به دست آمده، تحلیل‌هایی را انجام می دهند، این تحلیل‌ها به مسئولان کمک می‌کند چشم‌انداز مناسبی برای تصمیم‌گیری مناسب داشته باشند.

وی ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی تجربیات کشورها را دریافت و منتشر می‌کند همچنین یونسکو تجربیات کشورها در برخورد با این بیماری را منتشر می‌کند، بخش دیگری از داده‌ها مربوط به اطلاعات بومی است، آموزش و پرورش باید در ۱.۵ سال گذشته این داده‌ها را به دست می‌آورد و نظرات معلمان و خانواده‌ها را دریافت می‌کرد، اطلاعات و گزارش‌ها از معاونت‌ها و استان‌ها دریافت و مبتنی بر آن تصمیم‌سازی می‌شد.

در کلاس اول دبستان چون کودک، نوآموز است و از آموزش سابقه ذهنی ندارد، نمی‌توان صرفاً با اتکا بر فضای مجازی به او آموزش داد، نحوه ورود آموزش و پرورش به آغاز سال تحصیلی و اینکه خانواده‌ها برای حضور دانش‌آموزان در مدارس تا چه سطح همکاری خواهند داشت دو موضوع مهم بسیار مهم است.

نیاز به آموزش حضوری برخی دروس

میرگلو بیات بیان کرد: در دروه ابتدایی می‌توان با زوج و فرد کردن کلاس‌های درس، دروس مهم را به صورت حضوری آموزش داد و در مقطع متوسطه اول، کلاس هفتم باید مانند دوره ابتدایی مورد توجه قرار بگیرد. موضوع بازگشایی مدارس در مهر ماه جزو دغدغه‌های ملی است و با توجه به اینکه واکسیناسیون در کشور کامل نشده است می‌توان این توصیه را به آموزش و پرورش کرد که اختیارات را به مدارس واگذار کند تا با مشارکت خانواده‌ها برنامه‌های واقعی را تدوین کنند و امسال هم مبنا غیرحضوری بودن مدارس باشد البته به شرط آنکه، امسال را به عنوان طرح آزمایشی جدی مدنظر قرار داده و به مدارس اختیار بدهند که بر ارائه برنامه تلفیقی کار کنند.

به نظر می‌رسد؛ هشدارهای کارشناسان درباره عواقب ترک تحصیل‌های گسترده و افت تحصیلی دانش‌آموزان در کنار جاماندن ۳.۵ میلیون دانش‌آموز از آموزش‌های مجازی به دلیل دسترسی نداشتن به تبلت یا موبایل، مسئولان را نسبت به بازگشایی مدارس مصمم‌تر کرده است با این وجود همچنان رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و حضور حداقلی دانش‌آموزان در کلاس‌‌های درس شلوغ، پاشنه آشیل بازگشایی موفق مدارس است.

از سوی دیگر فعلاً مشخص نیست، بازگشایی مدارس با حضور الزامی دانش‌آموزان همراه خواهد شد یا اینکه این حضور اختیاری خواهد بود؟

آموزش حضوری در مدارس کم جمعیت

علیرضا کمریی معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش درباره بازگشایی مدارس از اول مهر ماه با تأکید بر اینکه ۱۱ برنامه برای بازگشایی مدارس مدنظر است و نخستین برنامه آغاز سال تحصیلی با روش ترکیبی یعنی آموزش حضوری و غیرحضوری است، گفت: در مدارس کم‌جمعیت غلبه با آموزش حضوری است و در برخی مناطق به تدریج به سمت آموزش حضوری می‌رویم، آموزش حضوری اصل است اما اصراری نیست در هر شرایطی به سمت آموزش‌های حضوری برویم، حتماً مصالح جامعه، دانش‌آموزان و ایمنی آنها مدنظر است، باید مدارس را برای ارائه خدمات آموزشی آماده کنیم و آمادگی دانش‌آموزان برای استفاده از فضای مجازی و کیفیت مواجهه با مدرسه برای آموزش بررسی شود.

وی گفت: بحث شاد و آموزش‌های مجازی که غالباً در بستر این شبکه ارائه می‌شود و راه‌اندازی مدرسه تلویزیونی از ابتدای مهر از سایر برنامه‌های ۱۱ گانه بازگشایی مدارس است البته به مسائل بازگشایی مدارس نمی‌توان مطلق نگاه کرد و ایمنی دانش‌آموزان به هر اقدامی اولویت دارد تا قطعیتی برای ایمنی و بهداشت نباشد به سمت بازگشایی مدارس نمی‌رویم؛ البته باید به حق ایمنی و سلامت و حق آموزش به صورت همزمان نگاه کرد و سعی کنیم این دو حق در کنار هم قرار بگیرند.

آغاز تدریجی آموزش حضوری

کمریی درباره مشکلات شبکه شاد و دانش‌آموزانی که به تبلت و گوشی دسترسی ندارند، متذکر شد: هدف اصلی در پروژه مهر، آموزش حضوری است که از اول مهرماه با ملاحظات بهداشتی به صورت تدریجی آغاز خواهد شد؛ واقعیت این است که سیستم آموزشی کشور برای آموزش حضوری طراحی شده است و در ۱۹ ماه گذشته ناچار شدیم بسترهای دیگر آموزش را تجربه کنیم بنابراین آموزش و پرورش تلاش کرد شرایط آموزش مجازی را در بستر شاد فراهم کند و تلاش می‌شود به میزانی که امکانات اجازه می‌دهد ضرروت‌ها را در شبکه شاد فراهم کنیم.

 با وجود اینکه فعلاً تصمیم مسئولان و سیاست‌گذاران آموزشی کشور، بازگشایی مدارس و حرکت تدریجی به سمت آموزش‌های حضوری است اما شرایط بیماری کرونا در مهر ماه و از سوی دیگر وضعیت واکسیناسیون‌، تعیین‌کننده نهایی بازگشایی حضوری مدارس خواهد بود اما آنچه مشخص است، در سال تحصیلی جدید همانند گذشته درهای مدارس کاملاً بسته نخواهد بود و در شرایطی که وضعیت مناسب‌تر باشد، آموزش حضوری البته در روزها و ساعات محدودتر ارائه خواهد شد.

همچنین سازمان بهداشت جهانی به تازگی از کشورها خواست هم‌زمان با باز کردن محیط‌های آموزشی، محیط مدرسه، معلمان و دانش آموزان را در برابر سویه دلتای کرونا ایمن کنند، پیش از بازگشایی حضوری مدارس «معلمان باید هر دو دوز واکسن را دریافت کرده باشند و همچنین دانش آموزان بالای ۱۲ سال که بیماری زمینه‌ای دارند باید واکسینه شوند.

از سوی دیگر با وجود کمبود شدید معلم در مهرماه ۱۴۰۰ باید منتظر ماند و دید آموزش و پرورش چگونه به سمت برگزاری کلاس‌های درس حضوری خواهد رفت؟ آیا باز هم با گذشت چند هفته از آغاز سال تحصیلی کلاس‌های درس بدون معلم خواهد ماند؟