چگونه دوقلوهای دیجیتال کسب‌ و کار ما را متحول می‌کند؟

در یک نگاه کلی؛ دوقلوی دیجیتال مفهومی هست که در روزگار ما برای کسب‌وکارها مورد اهمیت قرار گرفته است. این فناوری فرایندهای قدیمی همچون روش کار، طراحی، ساخت، برنامه‌ریزی، شبیه‌سازی و پیش‌بینی را تغییر داده است. اگر کسب‌وکار دارید یا علاقه‌مند به این فناوری هستید، در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر برایتان از دوقلوهای دیجیتال بگوییم.

علیرضا چابکرو پژوهشگر و استاد دانشگاه در گفتگو با گسترش نیوز گفت: در ابتدا باید به سرعت تحولات، ضریب و اثرگذاری رسانه‌ها از گذشته تا به امروز نگاهی اجمالی داشته باشیم. بدون شک این سرعت از گذشته تا به حال بیشتر شده است و در بین مخاطبان خودش ضریب نفوذ بیشتری پیدا کرده است. به طور مثال؛ زمانی شیپورها و طبل‌ها در جنگ‌ها و سپس کبوترهای نامه‌رسان در انتقال پیام به طرف دیگر نقش مؤثر ولیکن آهسته‌ای را داشتند، اثرگذاری آنها با تولد روزنامه و کتاب بیشتر شد. تا جایی که دنیای بشری امروز ما به عصر ظهور رسانه‌های الکتریکی و سپس الکترونیکی مانند رادیو، تلویزیون وارد شد. نکته قابل ‌توجه در این بخش این است که فاصله زمانی ما بین تحولات رسانه‌ای از ابزارهای ابتدایی تا صنعت چاپ و ورود به عرصه‌های الکتریکی قابل‌توجه بوده است اما با گذشت زمان این فاصله کاهش پیدا کرده است. برای مثال اگر برای گذر از ابزارهای ابتدایی تا صنعت چاپ بیش از یک‌صد سال طول کشیده است اما از صنعت چاپ (نقطه تکاملی آن) تا رادیو، تلویزیون این فاصله کمتر شد و تا دستیابی به اینترنت کوتاه‌تر نیز شده است. خلاصه آنکه؛ هرچه زمان می‌گذرد، سرعت تحولات و ضریب نفوذ رسانه‌ها بیشتر می‌شود.

آیا در بین رسانه‌های سنتی و مدرن رفاقت وجود دارد یا رقابت؟

چابکرو اظهار کرد: سؤال اساسی این هست که رسانه‌های گذشته با رسانه‌های فعلی رقیب هستند یا رفیق؟ رسانه‌های قدیمی یا سنتی (Traditional media) و رسانه‌های دیجیتال (New Media) در ابتدا شکلی رفاقت آمیز به خود گرفته بودند؛ یک همپوشانی جدی بین این دو سبک دیده می‌شد اما به واسطه ویژگی‌های رسانه‌ها نوین مانند چندرسانه‌ای بودن، ضریب نفوذ فراوان و رشد روزافزون تکنولوژی این رفاقت در حال تبدیل شدن به یک رقابت جدی است. به تعبیر دیگر؛ رسانه‌های نوین ویژگی‌های خاصی دارند که منجر به برتری آن‌ها نسبت به رسانه‌های سنتی می‌شود. مالتی مدیا (Multimedia) بودن رسانه‌های نوین، انعطاف‌پذیر در پذیرش تکنولوژی و استفاده بهینه، از ویژگی‌های مهم شناختی و همچنین بهره‌جویی نسل نوین رسانه‌ها از تمامی دستاوردهای انسانی است که رسانه‌های نوین برتری خود را بر رسانه‌های قدیمی اعمال ‌کنند.

رسانه‌های نوین فضای زندگی نوین انسان‌ها

وی افزود: با مرور زمان، رسانه‌های قدیمی از رسانه‌های نوین که زمانی با یکدیگر تلاقی و همپوشانی داشتند، از یکدیگر فاصله گرفتند و در نتیجه رسانه‌های سنتی رفته‌رفته به گوشه‌ای رانده می‌شوند. این در حالی است که در این مسیر رسانه‌های نوین با سرعت و دقت همچنان به راه خودشان ادامه می‌دهند. آنها در این مرحله باقی نمی‌مانند و هر روز شکل جدیدی از خودشان را به نمایش می‌گذارند. چندی پیش اصطلاحی مرتبط با فضای سایبری متولد شد، به نام «هویت دوم انسان‌ها». به این معنی که انسان‌ها عمدتاً درگیر فضایی شده‌اند که اغلب جلوه‌های زندگی روزمره آنها را دچار خود کرده است. کسب‌وکار، اطلاع‌رسانی و سرگرمی انسان‌ها در این فضا است. فضایی که در دوران کرونا به‌طور زائدالوصفی تشدید شده است.

سیطره تکنولوژی بر ابزارها

این پژوهشگر و استاد دانشگاه تأکید کرد: هر چند که این تکنولوژی‌ها در گذشته متولد شده‌اند اما ما انسان‌ها اکنون شاهد، رشد کمی و کیفی شدید آنها هستیم. به طوری که در حال حاضر نحوه عملکرد آنها سیستماتیک و شبکه‌ای شده است. هر کلیک شما در کامپیوتر و فضای اینترنت یک ویژگی شما را به دنیای پردازش گرها و دیتاسنتر‌ها انتقال می‌دهد. بانک‌های اطلاعاتی در نهایت از شما و یا دستگاه مورد نظر شما در حافظه سرورها و یا پردازشگرهایی خودشان یک تصویر مجازی می‌سازند. این تصویرتشکیل شده، حلقه ارتباطی ما بین شما و یا دستگاه با مرکز داده‌ها است. در واقع یک تصویر مجازی از واقعیت در زمینه‌های مختلف مانند عملکردها، علائق، تصمیم‌گیری‌ها و... ایجاد می‌شود. برای مثال؛ شبکه‌های اجتماعی بزرگ مثل فیس‌بوک، واتس اپ، تلگرام، توییتر و لینکدین در زمان ورود شما به این شبکه‌ها دنبال ساخت یک چهره مجازی از شما هستند. تا از طریق جمع‌آوری ویژگی‌های ظاهری و رفتاری مخاطب و تجزیه تحلیل داده‌های حاصل از آن بتوانند کنش و واکنش‌های فرد را حدس بزنند و یا پیش‌بینی کنند اما پیشرفت تکنولوژی تنها در درون این کلیک‌ها محبوس نمی‌شود. کمتر از یک دهه هست که تکنولوژی از سایر ابزارها نیز استفاده کرده است تا سیطره خود را بر اشیا نیز تحمیل کند. در شبکه‌های اجتماعی دریافت اطلاعات از طریق کلیک کردن مخاطب بر روی آیکون‌های اینترنتی است اما در اینترنت اشیاء این اطلاعات از طریق سنسورها و حسگرها به مرکز داده‌های و پردازشگرها انتقال داده می‌شود. برای مثال اشیایی مانند یخچال، ماشین و... توسط حسگرهایی که از پیش در آنها تعبیه شده است، اطلاعات مورد نیاز را دریافت کرده و به پردازشگرها برای تجزیه تحلیل داده‌ها و یا عیب‌یابی و... انتقال می‌دهد.

استفاده از اینترنت اشیا در تمامی وسایل

چابکرو در ادامه گفت: همان‌طور که اشاره شد، حلقه ارتباطی بین اشیا و ساختار سایبرنتیک سنسورها هستند. سنسورها حسگرهایی هستند که اطلاعات مورد نیاز شما را به فضای مجازی ارائه می‌دهند. حسگرهایی که در جاهای مختلف تعبیه می‌شوند. اینترنت اشیا (Internet of Things) را می‌توان در هر شی بنابر ضرورت تعبیه کرد. حسگرها می‌تواند در داخل لوازم‌خانگی مثل یخچال اطلاعات آن بخش از یخچال را دریافت کنند و به پردازشگر متصل به خودش انتقال بدهد. در آن صورت شما به سهولت می‌توانید از طریق موبایل خود آگاه شوید که تخم‌مرغ ندارید و باید آن را از فروشگاه خریداری کنید و یا همین اینترنت اشیاء می‌تواند واقعیت مجازی را برای مخاطب به وجود آورد.

دوقلوهای دیجیتال بدون اینترنت اشیا محدود خواهد بود

وی افزود: دوقلوهای دیجیتال (digital twin) بدون اینترنت اشیا و هوش مصنوعی قابل‌درک و جامع نیستند. در یک شکل ساده شده هوش مصنوعی اطلاعات دریافتی را تقسیم‌بندی کرده و در یک الگوریتم تعاملی با داده‌های گذشته خودش نتیجه‌گیری را انجام می‌دهد. از آنجایی که در هوش مصنوعی موضوع دیگری بنام تربیت و آموزش ماشین وجود دارد، ماشین و یا مرکز دادها با استفاده از اطلاعات پیشین و همچنین بازخوردهای خودش یاد می‌گیرد تا نقطه‌ضعف‌های خود را شناسایی کرده و آنها را ترمیم کند.

آیا ماشین‌ها بر انسان‌ها مسلط خواهند شد؟

این پژوهشگر و استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: دوقلوهای دیجیتال با فیزیک، فرآیندها، انسان‌ها، مکان‌ها، سیستم‌ها و تکنولوژی‌ها ارتباط‌های مستمر و پویا پیدا می‌کنند. نگاه خوش‌بینانه این هست که فرآیندها در تکامل دوقلوها؛ قابل تصحیح بود و خطای انسانی و یا فنی موجود در آنها روزبه‌روز کمتر می‌شود اما در این هنگامه؛ ما در آینده شاهد یک اتفاق پارادوکسیکال و متناقض خواهیم بود. در بطن هوش مصنوعی و دنیای دیجیتال نوین مؤلفه‌های غیر فیزیکی انسانی چه می‌شود؟ حاکمیت آینده از آن چه کسی خواهد بود؟ آیا انسان در این فضا سرگردان و حیران نخواهد شد؟ تا به امروز ما ماشین‌ها را تربیت کرده‌ایم اما به نظر می‌رسد که در حال ورود به عصری هستیم که این اجازه را داده‌ایم که ماشین‌ها ما را تربیت کنند. بدون شک ماشین‌ها اخلاق، کنش و واکنش‌ها و ارتباطات ما را دستخوش تغییر قرار داده‌اند و این دست‌کاری اینترنت روز بروز بیشتر خواهد شد. نگران آینده هستم اما از شرایط کنونی نمی‌توانم بگریزم. گویی در یک تله تاریخی و غیرقابل اجتناب گیر افتاده‌ایم. معمولاً فعالان تکنولوژی پاسخی به این پرسش‌ها نمی‌دهند و سرمست نوآوری‌های آنها شده‌اند. هنگامی که می‌خواهم برای فهم هر چه بیشتر معادله پیچیده و همه سویه کنونی آن را ساده کنم؛ آن را مانند جوان‌هایی تصور می‌کنم که در حالت رانندگی با سرعتی سرسام‌آور در سراشیبی، سرمست از فن‌آوری اتومبیل خود پیچ‌های جاده زندگی را یکی پس از دیگری در می‌نوردند، آیا آنها می‌توانند پیچ نادیده بعدی را به سلامتی رد کنند؟

دوقلوهای مجازی در کسب‌وکارها

چابکرو در پایان گفت: شرکت‌های فنی و مهندسی و حتی خدماتی نیز همانند دیگر مشتریان؛ یک ابزار برای دوقلوهای مجازی تلقی می‌شوند. آنها هر اطلاعاتی را که می‌توانند جمع‌آوری می‌کنند؛ بعد از داده‌کاوی، انتقال داده و تجزیه و تحلیل نتیجه آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. لاجرم، نتیجه حاصله شکل منطقی‌تری خواهد داشت. هرچه داده‌کاوی منطقی‌تر باشد، پیشرفت بیشتری نصیب آنها خواهد شد. هوش مصنوعی در این قضیه دقت را بالا می‌برد و تعیین استراتژی کاری متناسب با تاکتیک‌های مورد نیاز را ساده‌تر می‌کند. در هر حال راستی و درستی نتایج به این وابسته است که دوقلوهای مجازی از چه سنسورهایی استفاده کنند. (اعم از انسانی و یا فیزیکی ) این سنسورها لزوماً سخت‌افزاری نیستند. به دست آوری اطلاعات به موقع برای شرکت‌ها حائز اهمیت هست. به طور مثال، هوش مصنوعی نحوه خرید کالاها و یا واکنش‌های مشتریان به کالاهای مختلف و همچنین تراکنش‌های مالی شرکت را رصد می‌کند و به صاحب کسب‌وکار بهترین استراتژی را پیشنهاد می‌دهد تا در زمان مناسب و وابسته به متغیرهایی که برایش تعریف شده است، استراتژی ارائه کند. این روند بستگی به آن دارد که سنسورهای انتخابی (اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و حتی انسان‌ها...) کجا قرار گیرند و روند و سرعت انتقال داده‌ها به چه صورت باشد. ما می‌توانیم برای این دوقلوهای تازه متولد شده آینده‌ای مانند شبیه‌سازی‌های پیچیده از رخدادها، گرافیک‌های مهیج و غیرقابل باور، دخالت‌های پیش‌بینی نشده را متصور باشیم.