آلودگی هوای پایتخت تا سال آینده ادامه دارد؟

وضعیت آلودگی هوای تهران دست کم تا یک سال آینده همینطور می‌ماند. این پیش‌بینی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر درباره چشم‌انداز مقابله با آلودگی هواست. چشم‌اندازی تیره و تار که به نظر می‌رسد امیدی به بهبود وضعیت دست کم تا بهار ۱۴۰۰ نداشته باشد.

گسترش‌نیوز: رئیس کمیته عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران درباره مشکلات حمل‌ونقل عمومی و آلودگی هوای پایتخت معتقد است آنقدر این مشکلات انباشته شده که به نقطه بحران رسیده است.

به گفته محمد علیخانی در شرایط فعلی تهران به ۲ هزار واگن مترو نیاز داردکه هر کدام ۱۷ میلیارد تومان نرخ دارد. همچنین نیاز تهران تا ۲ سال دیگر به اتوبوس‌های واحد به‌دست کم ۱۱ هزار دستگاه می‌رسد که قابلیت تولید یا واردات این تعداد اتوبوس در کل کشور وجود ندارد و گرانی خودروهای عمومی و تحریم‌ها باعث می‌شود مشکلات همچنان روی همدیگر تل انبار باقی بمانند.

در ادامه گفت‌وگوی ما با این عضو شورای شهر تهران را می‌خوانید:

یکی از نکات مورد تاکید در سخنان اعضای شورای شهر این بود که حمل‌ونقل عمومی در مدیریت شهری دوره قبل مورد غفلت قرار گرفت و نتیجه آن آلودگی هوای شهر است. اثرات این غفلت‌ها چه بوده و چطور می‌توان جبرانشان کرد؟

غفلت هایی که صورت گرفته یکی در حوزه ساخت‌وساز است. وقتی شما در معابر کوچک، مجوز برجسازی و مجتمع تجاری‌سازی می‌دهید و ترکیب منطقه را به هم می‌زنید و حجم سفر را بالا می‌برید، به ترافیک دامن می‌زنید. سوخت بیشتر مصرف می‌شود و طبعا هوا آلوده می‌شود. یکی دیگر از مشکلات، عدم رعایت چهارچوبهای طرح تفصیلی شهر است. از بین بردن خیلی از باغات یکی دیگر از اتفاقاتی است که افتاده و بالاخره اینها تاثیر در آلودگی هوا دارد. اولویت دادن به ساخت پروژه‌های غیرضروری را داشتیم. برخی پروژه‌ها را می‌شد در تهران نساخت. پول باید بیشتر می‌آمد مترو را تکمیل می‌کرد. الان زیرساخت مترو تهران در ۷ خط را داریم ولی ۲ هزار واگن کم داریم.

البته بیان شده فقط تونل‌های مترو حفر شده و مشکلاتی از جمله کمبود تجهیزات ایستگاهی و طول مسیر تونل مترو هم داریم؟

بله، من مثال می‌زنم. آن موقع هر واگن ۵ میلیارد تومان بود الان نرخ هر واگن ۱۷ میلیارد تومان شده است. ۲ هزار واگن با احتساب هر یک ۵ میلیارد تومان می‌شود ۱۰ هزار میلیارد تومان. یعنی اگر آن زمان پل صدر را نمی‌ساختند، می‌شد با ۱۰ هزار میلیارد تومان کل واگن مترو را خریداری کنند. درباره پل صدر بسیاری متخصصان شهرسازی از همان دوره می‌گفتند نیازی به این پل نبوده و مشکلی را در تهران حل نمی‌کرد. بسیاری از اعتبارات روی این پروژه صرف شد و این خرج روی دست شهر گذاشته شد. اینطور اتفاقات را زیاد داشتیم. در دوره مدیریت قبلی در ساخت بزرگراه در تهران از برنامه جلو بودیم. اینها نشان می‌دهد اولویت مدیران شهری خودرومحوری بود نه انسان محوری.

پس در نتیجه اولویت خودرو محوری به آلودگی هوا دامن می‌زند؟

دقیقا همین است. اگر طبق برنامه پیش می‌رفتند و به حمل‌ونقل همگانی یعنی مترو و اتوبوس هم توجه می‌کردند می‌توانستند مشکلات شهر را کمتر کنند. شرایط اقتصادی کشور، تحریم و همه اینها دست به‌دست هم داده تا امروز در این بخش خیلی مشکل داشته باشیم.

آلودگی هوا که بیماری و مرگ و ضرر اقتصاد در پی دارد، فقط نتیجه اولویت بندی اشتباه در برنامه‌های توسعه شهر است؟

اگر خساراتی که شهروندان در بحث آلودگی هوا می‌خورند، از جمله درمان، بیماری‌ها و همه اینها را حساب کنیم می‌شود نشان دهیم درک درستی از مشکل آلودگی هوا در مسئولان کشور از دولت گرفته تامجلس و شهرداری وجود ندارد و آنها درباره اهمیت و تکمیل حمل‌ونقل همگانی تهران بی‌توجه هستند. همچنین یک نگاهی در در دولتهای گذشته و اختلافاتی بین دولت و شهرداری وجود داشته که باعث می‌شده کمکهایی که باید به دلایل قانونی از سوی دولت به شهرداری پرداخت می‌شد، به دلایل سیاسی پرداخت نمی‌کردند و دود این اختلاف به چشم مردم رفته است. آن موقع شاید نخواسته‌اند فلان مدیر موفق شود یا به هر دلیلی کمک نکرده اند، امروز مردم متضرر شده‌اند. اگر امروز هم دولت درباره پرداخت سهم خود از حمل‌ونقل عمومی شهر، سهل انگاری کند دودش به چشم مردم می‌رود. مانند این که بنزین افزایش نرخ پیدا کند ولی هیچ درصدی به حمل‌ونقل عمومی اختصاص نیابد. خیلی بد است اقشار ضعیف مانند کارگران و کارمندان از مترو استفاده کنند ولی از افزایش نرخ بنزین سهم نبرند. اگر دولت هدفش این است به مردم یارانه بدهد، یکی از بهترین جاهای درست هزینه کردن یارانه، همینجاست ولی متاسفانه درک درستی از حمل‌ونقل همگانی در بین دولتمردان وجود ندارد. مانند ارزاق عمومی و آرد و نان، حمل‌ونقل عمومی هم مهم است و باید به آن توجه شود.

در بخش مدیریت شهری شما می‌گویید شهرداری قبلی به اشتباه اقدامات خود را اولویت بندی کرده، الان باید چه کرد؟

ببینید بودجه امسال شهرداری تهران ۱۸ هزار میلیارد تومان است. ۱۰ هزار میلیارد تومان بودجه مربوط به هزینه‌های جاری است که شامل حقوق و دستمزد می‌شود که همه می‌دانند شهرداری تهران چندبرابر نیاز نیرو گرفته و باید به آنها حقوق دهد. می‌ماند ۸ هزار میلیارد تومان بودجه که همه آن هم نقد نیست. در این ۸ هزار میلیارد تومان، یک سوم به حمل‌ونقل اختصاص داده شد. بیش از این شهرداری چه کاری می‌تواند کند؟ باید به ظرفیت قانونی نگاه کرد. باید دید دولت چه وظیفه‌ای دارد. دولت می‌گوید جاهایی که باید قبلا پول می‌دادند اگر ندادند، سوخت شده است و دیگر نباید پرداخت. می‌گویند ما باید بر اساس بودجه امسال حرف بزنیم و به طلب سال‌های قبل شهرداری از دولت کاری نداشته باشیم. این خودش یک اختلاف بزرگ است. بخشی از درآمدهای نقد را هم دولت گرفته و چیزی به مدیریت شهری نپرداخته است. مانند درآمدهای جریمه‌های رانندگی که پلیس راهور می‌گیرد و به خزانه می‌ریزد یا درآمد پارک حاشیه‌ای که قبلا به خزانه واریز شده است و حالا دولت سهم مدیریت شهری از این درآمدهای نقد را نمی‌دهد. ظاهرا این پولها را دولت گرفته و به زخمهای خودش زده است. فاصله زیادی هم این وسط بین وضعیت موجود و نیازهای عاجل شهر ایجاد شده است. امروز باید در تهران ۹ هزار اتوبوس داشته باشیم و تا سال ۱۴۰۰ باید این تعداد به ۱۱ هزار اتوبوس برسد. امروز تنها ۵۹۰۰ اتوبوس داریم که بخش زیادی از آنها هم فرسوده‌اند و باید جایگزین شوند. فاصله میان نیاز و امکانات، بسیار زیاد است. الان می‌گویند ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دستگاه اتوبوس قرار است خریداری شود که با شرایط موجود اصلا بعید است این خرید محقق شود. من نمی‌دانم چطور می‌خواهند این تعداد اتوبوس را خریداری کنند. باید واقعیت‌ها را در نظر گرفت. اینها نشان می‌دهد دولت در جای خود وظایف خود را انجام نداده و این کمبودها انباشت شده است و یک دفعه با بحران مواجه می‌شوید و هر روز این مشکل بزرگتر می‌شود.

شهردار ارتباط خوبی با هیات دولت دارد و در جلسات شرکت می‌کند. چرا آنجا این مشکلات را حل نمی‌کند؟

الان آقای مهندس حناچی در هیات دولت حضور دارد و جلسات خوبی را برگزار کرده و وعده‌های خوبی از سوی دولت به او داده‌اند و شهرداری قول‌های خوبی را گرفته. امیدواریم دولت ۱۵۰۰ اتوبوس را که صورتجلسه و تعهد کرده را بتواند بخرد. ولی واقعیت این است که الان کارخانه‌های داخلی نمی‌توانند این تعداد اتوبوس را بسازند. موتور و گیربکس و سیستمهای ترمز و هندلینگ اتوبوسها باید وارد شود و کارخانه‌های داخلی فقط می‌توانند بقیه قطعات مانند بدنه و شیشه و صندلی را بسازند و با آنها مونتاژ کنند. به خاطر تحریم و محدودیتهای وارداتی، هیچ کارخانه‌ای در داخل نمی‌تواند اتوبوس را الان تولید کند. کارخانه‌ها می‌گوید اگر مشکلی پیش نیاید، ما می‌توانیم تا یک سال آینده اتوبوس تحویل دهیم. این نشان می‌دهد تا یک سال آینده وضعیت همین است. ولی برخی مناطق از جمله منطقه ۲ شهرداری برخی کارهای ابتکاری کرده‌اند. مثلا ۲۰ دستگاه اتوبوس را به صورت تهاتری و غیرنقد، خریده و قرارداد کرده و دارد تحویل می‌گیرد. همچنین منطقه ۲ شهرداری در زمینه ساخت ایستگاه مترو خودش به صورت تهاتری، اقداماتی کرده تا سریعتر به مترو وصل شود. اگر مناطق خودشان بتوانند به صورت تهاتری، کارهایی از این دست انجام دهند قطعا کمک حال شهرداری خواهد بود ولی مشکل اصلی همچنان پابرجاست.

منبع: خبرآنلاین