نیاز ایران به جدیدترین روش‌های اکتشاف

با توجه به نیاز روزافزون کشور به تامین منابع معدنی موردنیاز صنایع گوناگون و همچنین روند کاهشی ذخایر موجود معدنی، تحول در روند کشف ذخایر بزرگ معدنی ضروری بوده که این امر نیازمند تغییر نگرش جدی در حوزه نیروی انسانی متخصص و تامین منابع مالی است.

روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، رضا جدیدی ضمن یادآوری تخصص‌های متنوع زمین‌شناسی و اکتشافی در بدنه نیروی انسانی این سازمان در ۶ دهه فعالیت خود در زمینه تولید اطلاعات پایه در حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف منابع معدنی، افزود: باتوجه به وجود ریسک بالا، نبود جذابیت اقتصادی، پیچیدگی‌های علمی، نیاز به تجهیزات به‌روز سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای ورود بخش خصوصی جهت سرمایه‌گذاری، نیازمند ورود بخش حاکمیتی دولتی است تا در یک برنامه‌ریزی مدون موجب تحول راهبردی در حوزه اکتشاف ذخایر معدنی در کلاس جهانی شود.

پیش از این علیرضا شهیدی رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفته بود، حدود ۶۶ درصد کل معادن کشور مواد غیرفلزی و مصالح ساختمانی را در خود جای داده‌اند و مقدار کمی منابع فلزی دارند، اهمیت معادن کوچک پررنگ‌تر می‌شود.

وی برآورد کرده بود: معادن کوچک مقیاس با اینکه ذخیره کمی دارند، سهم حدود ۸۰ درصدی از کل معادن ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

برنامه‌های اکتشافی کافی نیست

جدیدی یادآور شد: برنامه‌های انجام شده اکتشافی توسط بخش‌های دولتی و غیردولتی در سال‌های گذشته کافی نیست، بنابراین اجرای پروژه‌های گوناگون موضعی و کوچک مقیاس موجب شده تا اکتشافات سیستماتیک با هدف شناسایی و پی جویی ذخایر جدید معدنی به فراموشی سپرده شود.

به گفته وی، اینگونه پروژه‌ها با هدف کشف یک نوع ماده معدنی و صرفا" برای رفع نیاز موردی برخی صنایع کشور اتفاق می‌افتد در حالی‌که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در طول دوره فعالیت خود با بهره‌گیری از توان متخصصان و در حد منابع مالی در اختیار خود به اکتشافات سیستماتیک و چندوجهی پرداخته‌ که حاصل آن کشف ذخایر گوناگون معدنی در سال‌های گذشته بوده‌ که با توجه به منابع مالی اختصاص یافته به این سازمان در مقایسه با ارزش مواد معدنی کشف شده نتایج چشمگیری داشته است.

البته شهیدی پیش از این گفته بود، برای رشد اکتشافات از سال ۱۳۸۱ موضوع ژئوفیزیک هوایی مورد توجه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی قرار گرفت تا به اکتشاف ذخایر برسد که در زیر زمین نهفته است و شاهدی از آنها در سطح زمین دیده نمی‌شود.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه این معادن براساس آمارها و مطالعات در عمق ۱۰۰ تا ۱۵۰ متری زمین قرار دارند، تصریحکرد: عمق اکتشاف ایران خیلی کم است، به این ترتیب برای اینکه بتوانیم بقای خود را در بحث مواد معدنی و تامین خوراک کارخانه‌ها حفظ شود، باید به عمق توجه کنیم.

برنامه جدید اکتشافات سیستماتیک

 مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فن‌آوری اطلاعات و بودجه سازمان یاد شده با اشاره به تدوین برنامه جدید این سازمان در حوزه اکتشافات سیستماتیک و تولید اطلاعات پایه جدید زمین‌شناسی در کشور، بر لزوم تغییر نگرش‌ها و سیاست‌های بخش معدن در حوزه توسعه منابع انسانی متخصص و تامین منابع مالی مورد نیاز تاکید کرد.

به گفته وی، اداره سازمان‌های علمی و حاکمیتی که تولید ثروت و اطلاعات زیرساختی متنوع برای کشور را برعهده دارند، با اداره دیگر بخش‌ها تفاوت چشمگیری دارد که در این زمینه اجرای برنامه‌های حفظ و نگهداشت نیروی انسانی متخصص، توسعه هدفمند منابع انسانی و بازتعریف منابع مالی بودجه‌ای عمومی و اختصاصی در این بخش‌ها حیاتی است.

تامین منابع مالی مناسب ضامن کشف ذخایر جدید

جدیدی افزود: منابع مالی مناسب برای اجرای پروژه‌ها و خدمات موردنیاز سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور در حوزه برون‌سپاری فعالیت‌های تخصصی تعریف شده سیستماتیک با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نقش بسزایی خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: براساس چرخه تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافی، تعریف مسیر یکپارچه و روشن، سیاستگذاری واحد و پایش روند اجرا توسط بخش حاکمیتی است که در این راه به ظرفیت‌های بخش خصوصی نیاز جدی است و در صورت وجود منابع مالی مناسب بازدهی، فعالیت‌ها و در نتیجه تحول چشمگیر در کشف ذخایر جدید معدنی اتفاق خواهد افتاد.

کشف ۶۸ نوع ماده معدنی در کشور موجب شده تا ایران در بین ۱۰ کشور شاخص معدنی جهان از لحاظ تنوع قرار گیرد.

همچنین شناسایی حدود ۵۷ میلیارد تن ذخیره معدنی که نزدیک به ۳۷ میلیارد تن آن قطعی و بقیه احتمالی است، ایران در جمع ۱۵ کشور معدنی جهان قرار داده است.