اقدامات ایمیدرو برای جلوگیری از خام فروشی سنگ ‌های قیمتی

صنعت گوهر سنگ را می توان یکی از قدیمی ترین صنایعی دانست که بشر از دیرباز به آن اشتغال داشته است. این صنعت با گذر زمان توسعه یافته و با توجه به ویژگی‌های خاص خود، در حال حاضر به منبع درآمد بالایی برای بسیاری از کشورها تبدیل شده است. در این راستا سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در نظر دارد ضمن هماهنگی با سایر سازمان‌های ذیربط دولتی و بخش خصوصی، با اجرای استراتژی‌های تعریف شده، اقدام به تهیه و اجرای برنامه‌های تدوین شده کرده و راه توسعه این صنعت را هموار کند. فصل جدید توسعه این صنعت که ایمیدرو از آن نام می برد، فرصتی شد تا در این رابطه گفت و گویی را با خداداد غریب پور، معاون وزیر صمت و رئیس هیات عامل ایمیدرو ترتیب دهیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:

• رهبر معظم انقلاب در جلسه با هیات دولت بر جلوگیری از خام فروشی سنگ‌های قیمتی تاکید داشتند و طرح این موضوع از سوی ایشان حاکی از اهمیت این حوزه در ایجاد ارزش افزوده برای کشور است. ایمیدرو مدتی است از برنامه‌های خود برای توسعه این صنعت در کشور خبر داده است. این سازمان در این زمینه تاکنون چه اقداماتی داشته است؟

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران درراستای تحقق منویات رهبری و ذیل اهداف توسعه ای مبنی بر جلوگیری از خام فروشی، توسعه صنعت سنگ‌های قیمتی را با راه اندازی کارگروه بهینه سازی صنعت گوهرسنگ‌ها از دی ماه سال ۹۸ آغاز کرده است. در این راستا ستادی در ایمیدرو متشکل از کمیته‌های مختلف تشکیل شده تا برنامه‌ها را تا رسیدن به حصول نتیجه پایش کند.

امروز هم رئیس جمهور به وزارت صمت در خصوص فرآوری سنگ های قیمتی تاکید و دستور ویژه دادند، آیا تاکنون از طرف ریس جمهور هم این موضوع پیگیری شده؟

بله، لازم است از حمایت های ویژه رئیس جمهور محترم در این خصوص تشکر کنم، ایمیدرو خردادماه گزارشی را خدمت ریالای دکتر واعظی رئیس دفتر و سرپرست نهاد ریاست جمهوری ارسال می کند و رئیس جمهور هم در پاسخ به نامه فرمودند "مسئله مهمی است. هر حمایتی که بخواهد آقای مدرس خیابانی انجام دهد که مردم شاهد یک تحول ارزشمند باشند" و دکتر واعظی نیز تاکید کرد برنامه عملیاتی ظرف یک ماه تهیه و ارسال گردد که پس از آن ایمیدرو برنامه و گزارش خود را برای عملیاتی کردن توسعه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به استحضار رئیس جمهور رساند و رئیس جمهور پس از بررسی گزارش، فرمودند "برای فعال نمودن این بخش اصلاحات مورد نظر را پیشنهاد نمائید".

باید تاکید کنم پشتیبانی قاطع آقای دکتر روحانی از توسعه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی موجب دلگرمی ما در این کار بود که امیدوارم با این حمایت ها به اهداف مدنظر رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهور محترم برای استفاده از این ظرفیت عظیم در کشور برسیم.

ستاد فوق مشخصا از چه کمیته‌هایی تشکیل شده و اعضای آن به چه صورت تعیین شده اند؟

رویکرد ایمیدرو، توسعه امور با کمک بخش خصوصی است. این مهم در حالی اجرا شده که صاحبنظران اقتصادی و نمایندگان انجمن‌های تخصصی و دانشگاهی حوزه گوهرسنگ‌ها در این ستاد حضور دارند.

آموزش و پژوهش، استراتژی، تامین منابع مالی، بازار و تجارت، اصلاح قوانین، اکتشاف و استخراج و آزمایشگاه مرجع از جمله کمیته‌های تخصصی این ستاد است.

ایمیدرو برای رونق این حوزه تاکنون چه اقداماتی در میدان عمل داشته است؟

ایمیدرو در نخستین گام، با همکاری استانداری و شهرداری اصفهان، در خرداد ماه امسال بازارچه تخصصی سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی را راه اندازی کرد. بازارچه فوق در ساختمان جهان نما شهر اصفهان راه اندازی شده و از سوی دیگر در "سرای خیار" واقع در میدان امام علی(ع) شهر اصفهان، بازارچه دیگری در حال احداث است.

از سوی دیگر تفاهمنامه همکاری بین ایمیدرو و استانداری خراسان رضوی برای "ایجاد بازارچه گوهر سنگ‌ها در شهر مشهد" امضاء شد.

قرار است طرفین با عملیاتی کردن مفاد این تفاهم نامه، اقدام به بهینه سازی و توسعه بازار گوهرسنگ‌ها مبتنی بر اصول علمی و تجاری کنند. موضوع اصلی تفاهمنامه فوق افزایش مشارکت بخش خصوصی در حوزه گوهر سنگ‌ها و فراهم شدن توسعه آن در این استان به منظور ایجاد بازارچه گوهرسنگ‌ها در مشهد در راستای افزایش اشتغال و ارزش افزوده اعلام شده است.

با توجه به موقعیت استان خراسان رضوی، برنامه ای برای راه اندازی بازارچه‌های مرزی دارید؟

بله. از اهداف این سند علاوه بر شکل گیری بازارچه سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی در مشهد، می توان به تشویق فعالان بخش خصوصی برای سرمایه گذاری و هم افزایی و تسهیل ورود گوهر سنگ‌ها از افغانستان با فعال کردن پایانه مرزی دوغارون اشاره کرد.

در این تفاهم نامه ایمیدرو متعهد به اجرای چه برنامه‌هایی است؟

ایمیدرو، تسهیل قوانین و مقررات را با هماهنگی دستگاه‌های اجرای و دولتی و نیز غربالگری و آنومالی اکتشافی گوهر سنگ‌ها را برعهده دارد. استانداری خراسان رضوی نیز اقدامات و هماهنگی لازم برای استقرار بازارچه مرزی را انجام خواهد داد.

علاوه بر اقداماتی که نام بردید، چه برنامه‌هایی در این حوزه برای سال ۹۹ هدفگذاری کرده اید؟

ارتقای مرکز ملی ارزیابب و اعتبارسنجی، راه اندازی ۵ بازارچه خرید/فروش سنگ‌های قیمتی، تراش خورده و جواهرات در اصفهان، مشهد، دوغارون، کرمان، همدان، راه اندازی ترمینال گوهرسنگ‌ها در مرز تایباد، غربالگری اطلاعات اکتشافی ۱۶ استان کشور و تدوین فرآیندهای واگذاری محدوده‌های مورد نظر به فعالان بخش خصوصی، آموزش ارزیابان گمرک، فعالان بخش خصوصی و تدوین فرآیندهای آموزشی و همچنین مطلعه و تامین زیرساخت‌های کشت مروارید از مهم ترین برنامه‌های ما در سال جاری است.

برآورد اعتبار مورد نیاز طرح برای اجرای برنامه‌های توسعه ای ایمیدرو در سال ۹۹ چه میزان است؟

از الزامات توسعه صنعت فوق می توان به تعریف و اجرایی نمودن طرح گوهرسنگ‌ها، اکتشاف، آموزش، ارزیابان گمرک، فعالان بخش خصوصی انتخاب مشاور جهت تدوین طرح جامع گوهرسنگ ایران نام برد. اختصاص اعتباری بالغ بر ۴۰ میلیارد ریال برای اجرای برنامه‌ها در سال جاری مورد توجه است.

به نظر شما اجرای این راهبردها توسط ایمیدرو، چه میزان اشتغالزایی به همراه خواهد داشت؟

میزان اشتغال فعلی حوزه گوهرسنگ‌ها هم اکنون ۱۵۰ هزار نفر است. اما با اجرای این برنامه‌ها تا سال ۱۴۰۵، برای ۵۰۰ هزار نفر در این حوزه شغل ایجاد می شود که ایجاد زمینه‌های شغلی جدید آن تا ۲۸۰ مورد خواهد بود. بخش زیادی از این اشتغالزایی از طریق اجرای برنامه‌های ما در رونق مشاغل خانگی، ایجاد کارگاه‌های کوچک، بازارچه‌های خرید و فروش تراش در استان‌ها محقق می شود.

چشم انداز این صنعت را چطور می بینید. ایران چه سهمی از این صنعت در تجارت جهانی خواهد داشت؟

دستیابی به سهم نیم درصد از ارزش بازار جهانی جواهرات در سال ۱۴۰۵ به ارزش ۳.۸۳ میلیارد دلار و سهم یک درصدی تا سال ۱۴۱۰ به ارزش ۹.۷۷ میلیارد دلار، چشم اندازی است که برای این صنعت در آینده متصور هستیم.