توانایی فولاد مبارکه برای راهیابی به جمع ۱۰ شرکت برتر جهان

محمد ناظمی هرندی افزود: فولاد مبارکه توانسته است سطح زرین مدیریت کیفیت اروپا را به‌دست بیاورد و اگر سعی کند رفتار مدیریتی و نحوۀ ادارۀ بخش‌های مختلف خود را در قالب رفتارهای استاندارد قرار دهد و به‌طور مداوم در این‌گونه رتبه‌بندی‌ها و جوایز شرکت کند، این امکان وجود دارد که فولاد مبارکه در زمرۀ ۱۰ شرکت برتر جهان قرار گیرد و سطح پلاتینیوم این جایزه را کسب کند.

وی گفت: فولاد مبارکه در ۱۱ دورۀ جایزۀ ملی تعالی سازمانی و ۶ دورۀ جایزۀ شرکت دانشی در کشور رتبۀ نخست را به‌دست آورده است. این شرکت در سال ۱۳۹۱ برای نخستین بار به‌عنوان تنها شرکت ایرانی توانست تندیس زرین جایزۀ ملی تعالی سازمانی را از آن خود کند. در سال ۹۲ طبق قانون، یک سال کنار رفتیم و در این جایزه شرکت نکردیم تا فرصت برای بقیۀ شرکت‌ها ایجاد شود. سال ۹۳ دوباره شرکت کردیم و این بار نیز با امتیاز بیشتری توانستیم تندیس طلایی را دریافت کنیم. بعد از آن دیگر شرکت نکردیم تا سال ۱۳۹۸ که توانستیم برای سومین بار این تندیس طلایی را به‌دست آوریم.

ناظمی در ادامه افزود: از سال ۹۳ تا ۹۸ در این جایزه شرکت نکردیم، اما در جایزۀ بنیاد کیفیت اروپا شرکت کردیم. مدل جایزۀ تعالی اروپا بدین صورت است که باید ابتدا در نمایندگی این بنیاد در کشور انتخاب می‌شدیم تا آن نمایندگی ما را به سطح جایزۀ اصلی در اروپا معرفی کند. شرکت در تاریخ ۲ دی‌ماه سال ۱۳۹۶ عنوان سازمان سرآمد ملی را کسب کرد و به جایزۀ جهانی تعالی بنیاد مدیریت کیفیت اروپا (EFQM) معرفی شد. فولاد مبارکه در سال ۹۷ در این جایزه شرکت کرد و اواخر مهرماه در اجلاس سالانۀ EFQM با بیش از ۶۰۰ امتیاز، موفق به دریافت سطح زرین این جایزه شد و به‌عنوان تنها شرکت ایرانی حاضر در این جایزه، توانست حائز این امتیاز شود.

وی به شکل‌گیری مدل‌های مدیریتی در سازمان‌ها و بنگاه‌ها اشاره کرد و گفت: اساتید علم مدیریت برای چگونگی ادارۀ سازمان‌ها، بنگاه‌ها و حتی کشورها راهکارهایی ارائه داده‌اند؛ اما این‌گونه نیست که با خواندن یک کتاب مدیریتی و یادگیری چند نکتۀ مدیریتی بتوان آن را در بنگاه، سازمان یا کشور پیاده کرد. بنابراین در چند دهۀ گذشته، برای جلوگیری از سردرگمی سازمان‌های عملیاتی، این مفاهیم به یک مدل کامل و یکپارچه تبدیل شد و همۀ ابعاد به‌صورت یکپارچه و منظم در آن لحاظ گردید تا بتوان آن را در سازمان پیاده کرد. بدین ترتیب مفهوم ایجاد مدل‌های مدیریتی شکل گرفت.

مدیر تضمین کیفیت و تعالی سازمانی فولاد مبارکه با بیان این مطالب گفت: این مدل‌های مدیریتی نوعی سیر تحولی داشته‌اند. در ابتدا استانداردهای ایزو مطرح شد؛ اما بعد مشخص شد که این استانداردها سازمان‌ها را به روش درستی هدایت نمی‌کند؛ بنابراین مدل‌های تعالی را مطرح ساختند.

البته هر کشور مدل خاص خود را پیاده کرد. ابتدا ژاپنی‌ها و امریکایی‌ها مدل‌هایی را پیاده‌سازی کردند و بعد اروپایی‌ها در دهۀ ۸۰ و ۹۰ میلادی، وقتی متوجه شدند در این زمینه از ژاپن عقب مانده‌اند، به سمت جمع‌آوری و یکپارچه‌سازی همۀ الگوهای مدیریتی حرکت کردند تا حاصل کار، همۀ ابعاد مدیریتی و رهبری یک سازمان را در بربگیرد و بتوان سازمان‌ها را با این مدل ارزیابی کرد. سازمان‌ها نیز به روش درستی اداره شوند و به مدل پایداری برسند.

وی در ادامه به معیارهای مدل تعالی بنیاد مدیریت کیفیت اروپا پرداخت و گفت: بنیاد کیفیت اروپا EFQM مدلی ارائه کرده و هرسال نیز آن را ارتقا داده است. ابعاد این مدل چند ویژگی دارد و شامل تعدادی معیار و زیرمعیار است. مثلا در مدل‎‌های قبل از سال ۲۰۲۰ گفته شده رهبری سازمان‌ باید معیارهایی داشته باشد و این معیارها نیز ۵ زیرمعیار دارد. معیار دیگر استراتژی است. در این مدل گفته شده سازمان‌ها بعد از رهبری به روش درست، باید دارای استراتژی باشند.

این استراتژی باید اجرا شود و سازمان اصطلاحا «برنامه‌محور» باشد. معیار سوم در مورد کارکنان است، زیرا مهم‌ترین منبع یک سازمان نیروی انسانی آن است و این معیار نیز چندین زیرمعیار دارد. معیار چهارم دربارۀ منابع دیگر سازمان، مثل منابع مالی، دارایی‌های فیزیکی و غیرفیزیکی، فناوری اطلاعات، مدیریت دانش و فناوری و... است و همۀ این موارد را در حوزۀ معیار چهارم تعریف کرده‌اند.

معیار پنجم هم به فرآیندها می‌پردازد و مثلا در آن به ابعاد مورد انتظار مشتری نیز توجه می‌شود. این ۵ معیار معیارهای توانمندساز بودند. یک دسته معیار هم در ادامۀ مدل قرار گرفته که معیارهای نتیجۀ سازمانی به شمار می‌آیند و این دو دسته معیار را برای ارزیابی در نظر گرفته‌اند.

ناظمی هرندی افزود: ۵۰۰ امتیاز برای معیار توانمندساز و ۵۰۰ امتیاز هم برای معیارهای نتایج تعریف شده است. منطقی که برای ارزیابی این معیارها در نظر گرفته شده منطق رادار (Radar)نام دارد؛ بنابراین هرقدر این مدل را بهتر در سازمان خود پیاده کنید، امتیاز بیشتری به‌دست می‌آورید و متعالی‌تر خواهید شد. نهایتا اگر می‌خواهید به همۀ ابعاد سازمان توجه کنید، باید طبق این دستورالعمل‌ها رفتار کنید.

وی در ادامه گفت: فلسفۀ مدل تعالی عمل به این دستورالعمل‌هاست. این مدل تعالی در کشور ما هم ایجاد شده، اما متأسفانه هنوز بسیاری از بنگاه‌ها به روش سنتی اداره می‌شوند. حتی سازمان‌هایی هستند که بر اساس سلایق گردانندگانشان اداره می‌شوند و این آفت سازمان‌ها و مدیریت در کشور ماست. این مدل‌ها طرح شده تا مانع از رفتار سلیقه‌ای شود، ضمن اینکه تجربۀ مدیریتی دنیا را بین بنگاه‌ها به اشتراک بگذارد.

مدیر تضمین کیفیت و تعالی سازمانی شرکت فولاد مبارکه در خاتمه ضمن اشاره به دست‌یابی به سطح پلاتینیوم در بنیاد مدیریت کیفیت اروپا گفت: موفقیت در این الگوها در سایۀ استمرار حضور و رعایت الزامات و چارچوب‌های مدیریتی است. ما چیزی کمتر از سازمان‌های دیگر نداریم، به شرطی که به قواعد ادارۀ درست یک سازمان معتقد باشیم و در این زمینه روش درستی را در پیش بگیریم.