صادرات سیمان، ممکن اما نامعقول!

صادرات سیمان در گرو شرایط خاصی مقرون به صرفه و امکان‌پذیر است، چرا که جزو کالاهای سنگین وزن بوده و هزینه حمل‌ونقل آن بسیار گران تمام می‌شود و در مجموع صادرات این کالا به جز چند کشور محدود عملا امری بی‌منطق و پرهزینه تلقی می‌شود.

منصور محمدحسنی در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهارکرد: شرکت‌های تولیدکننده سیمان خواستار این موضوع هستند که قیمت‌گذاری سیمان در چارچوب عرضه و تقاضا صورت گیرد و در واقع قیمت آن به صورت واقعی محاسبه شود و تحت تاثیر بازار باشد. نظر بسیاری از فعالان این صنعت بر این مبنا است که این کالا نیز باید همچون بسیاری از مواد معدنی دیگر وارد بورس کالا شود و به جایگاه مشخصی برسد. سیمان یک محصول استراتژیک در بحث ساختمان‌سازی به حساب می‌آید اما بر خلاف سایر مصالح و مواد کاربردی در صنعت ساختمان که جایگاه مشخص دارند به وضعیت پایداری نرسیده است و با توجه به کاربرد اساسی آن به جایگاه اقتصادی مطلوبی همچنان نرسیده است.

وی افزود: از هر زاویه‌ای که به سیمان نگاه شود قطعا به این نکته پی برده می‌شود که برخلاف سایر مواد همچون فولاد و مس که در ساختمان‌سازی به کار گرفته می‌شوند چارچوب مشخصی ندارند بنابراین عرضه در بورس کالا می‌تواند تا حد زیادی شرایط بهتری را در قیمت‌گذاری و عرضه برای سیمان مهیا سازد. در این راستا برخی از شرکت‌ها عرضه در بورس کالا را آغاز کرده‌اند اما به صورت کامل این موضوع انجام نشده است و فقط محدود به چند شرکت سیمانی است.

آینده نامشخص تاثیر نوسانات سیمان بر صنایع وابسته

محمدحسنی ادامه داد: انتظار می‌رود آزادسازی قیمت سیمان بر سایر صنایع وابسته نیز تاثیرگذار باشد اما در واقع اثر آن نه صعودی است و نه نزولی. به عبارت بهتر زمانی که یک کالا وارد بورس می‌شود دیگر نمی‌توان میزان تاثیر آن بر صنعتی همچون ساختمان‌سازی و قیمت مسکن را پیش‌بینی کرد و در واقع صنایع مدنظر تابع شرایط منطقی‌تری می‌تواند قرار گیرد. اگر زمانی قیمت مسکن و ساخت‌وساز افزایشی باشد متقاضی می‌داند که این روند صعودی بر اساس یک منطق صورت گرفته است. تا زمانی که سیمان تحت تاثیر دلال‌بازی و واسطه‌گری باشد همین روند نابسامان قیمتی را در پیش خواهیم داشت.

وی ادامه داد: از طرفی با افزایش نرخ حامل‌های انرژی و کاهش میزان ساخت‌وساز در فصل‌های سرما موجب تغییرات قیمت مسکن می‌شود و به جرات می‌توان گفت تاثیر نوسانات قیمتی سیمان در بخش ساختمان نسبت به سایر عوامل کم‌رنگ‌تر است. اما عکس این قضیه وجود دارد که در اوج سرما در فصل زمستان که با کاهش ساخت‌وساز مواجه هستیم قیمت سیمان روند صعودی به خود می‌گیرد، این در حالیست که اگر معاملات و قیمت‌گذاری‌های این کالا در بورس انجام شود قطعا شرایط پایدارتری را برای سیمان مشاهده خواهیم کرد و شرایط عادلانه‌تری برای قیمت‌گذاری ایجاد می‌شود و حتی اگر در بورس کالا با رشد قیمت مواجه شد این یک افزایش عادلانه و منطقی تلقی می‌شود و نقش افراد سودجو و دلال به حداقل میزان ممکن می‌رسد و تابع شرایط بازار است.

این کارشناس حوزه سیمان در ادامه مطرح کرد: اگر شاهد افت قیمت سیمان در بورس کالا نیز باشیم باز هم این کاهش قیمت منطقی بوده و این در حالیست که قیمت‌ها خارج از بورس کالا بدون هیچ دلیلی افت و خیز پیدا می‌کنند و این نوسانات موجب اختلال در سایر صنایع وابسته و بازار می‌شود. در مجموع بحث حضور سیمان در بورس کالا برای توزیع عادلانه این محصول است و تابع شرایط خاصی تحت تاثیر بازار قرار خواهد گرفت که باید به انتظار نشست که این عرضه‌ها و تقاضاها در آینده به کجا ختم خواهند شد.

سیمان‌های خاص قابلیت صادرات دارند

وی تاکید کرد: پیش‌تر زمانی که صادرات سیمان آزاد بود عمده مشتری این کالا کشور عراق بود و درحال‌حاضر صادرات سیمان تابع شرایط لحظه‌ای است و بیش از ۱۴ نوع سیمان در کشور تولید می‌شود. سیمان چاه نفت، استخراج نفت در خشکی و دریا ازجمله انواع سیمان به حساب می‌آیند و می‌توان این سیمان را نیز صادر کرد اما در داخل کشور باید شرایط به گونه‌ای باشد که سیمان در بازار به صورت مازاد عرضه شود و تمام تقاضاهای داخلی را پاسخگو باشد. درحال‌حاضر باتوجه به اینکه سیمان در داخل کشور بیشتر مورد نیاز است و همچنین هزینه‌های صادراتی اغلب شرکت‌های تولیدکننده فروش‌های خارجی را مقرون به صرفه نمی‌دانند و محصول خود را در بازار داخلی با سود بیشتر عرضه می‌کنند.

محمدحسنی یادآور شد: سیمان یک کالای منطقه‌ای است و گفته می‌شود صادرات آن برای مسافت‌های بیش از ۱۵۰ کیلومتر صرفه اقتصادی ندارد. چراکه سیمان از نظر وزنی سنگین است و حمل‌ونقل آن هزینه بالایی دارد و از تولید تا بازار نباید فراتر از ۱۵۰ الی ۲۰۰ کیلومتر مسافتی طی شود. شرایط این محصول زمانی صرفه اقتصادی خواهد داشت که خریدار حاضر باشد به دلایلی هزینه حمل را تقبل کند و در این صورت است که می‌توان این کالای سنگین را به مسافت‌های بسیار دور هم صادر کرد.

این کارشناس سیمان در پایان خاطرنشان کرد: اکنون کشورهای همسایه در حال توسعه هستند و به این محصول نیاز دارند و آنها نیز ترجیح می‌دهند کلینکر که بحث اصلی در تولید سیمان است را تولید نکنند و واردات را به تولید ترجیح می‌دهند هر چند که این کشورها تا سال‌های آینده در تولید سیمان به خودکفایی خواهند رسید. در مجموع می‌توان گفت که کالاهای خاصی مانند سیمان سفید و سیمان چاه نفت و سیمان‌هایی با مقاومت بالا که در داخل کشور تقاضای قابل توجهی ندارند را می‌توان به کشورهای همسایه به خصوص کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر کرد و سایر انواع سیمان در داخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.