امیرکبیر پدر صنعتی کردن ایران بود!

فعالان این بخش براین نکته تاکید دارند که تدوین برنامه‌های توسعه‌ای بدون درنظر گرفتن زیرساخت‌های موجود در بخش صنعت و معدن مسیر رشد توسعه صنعتی را تا حدی ناهموار کرده حال با فرارسیدن روز صنعت و معدن به سراغ محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت رفتیم وی با سابقه ترین وزیر بعد از انقلاب در ایران است و تدوین و نگارش نخستین برنامه ۵ ساله توسعه کشور همراه با منصب وی در وزارت صنایع دولت پنجم و ششم همراه بود.

محمدرضا نعمت زاده در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز درباره چرایی مسیر ناهموار صنعتی شدن ایران از زمان امیرکبیر تاکنون اظهار کرد: بنده به عنوان شخصی که در سالیان متوالی در بخش صنعت بوده ام و در منصب های دولتی بعد از انقلاب مشغول بوده ام اگر بخواهم به این سوال پاسخ جامع بدهم باید کتاب جامعی را به نگارش در بیاورم.

اما در پاسخ به سوال شما باید بگوییم که امیرکبیر پایه گذار زیرساخت های صنعتی بود، یعنی اینکه قصد داشت مقدماتی را برای این امر آموزش دهد در نتیجه عده ای را در گروه های بیست نفره به فرنگ اعزام کرد تا با فناوری نوین صنعتی آن موقع آشنایی پیدا کنند، این گروه ها بعد از بازگشت به ایران ریل گذار صنعت ایران شدند.

صنعتی شدن تنها در حد شعار

وی ادامه داد: اگر نگاهی به مجالس اولیه بیاندازید نمایندگانی را می بینید که صحبت هایی از توسعه صنعتی کرده اند اما در عمل به آن توجهی نشده است و در حد شعار باقی ماندند، تنها راهکار صنعتی شدن ایران را مجلس وقت پایه گذاری کرد راهکارهایی برای صنعتی شدن ایران پیشنهاد داد اما آنچه که در تاریخ صنعت ایران چه پیش و چه پس از انقلاب باید مورد توجه قرار بگیرد این است که صنایع و معادن ما همواره توسط بزرگان و نمایندگان حمایت شده و کار پیش رفته است.

اما خوب همواره در تاریخ این امر توسط گروه هایی که با سرمایه گذاری مخالف بودند سرکوب شده است گروه های چپگرایی که با امر صنعتی شدن مقابله کرده اند که البته باید گفت آنچنان موفق نشدند.

وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: خوشبختانه بعد از تصویب سیاست های اقتصاد مقاومتی که یک آغاز خوبی برای توسعه اقتصادی کشور بود سبب شد که سیاست اقتصاد مقاومتی از بهترین سیاست‌هایی شود که اعمال شده است، زیرا دارای چندین رکن است، اگر اصل یک و دو آن را نگاه کنید متوجه می‌شوید که این رکن اساسی شعار نیست، اما اینکه می‌گویند سکان اقتصاد را به بخش خصوصى بدهیم، یک شعار است زیرا هر آنچه دست بخش خصوصی است را می‌خواهند پس بگیرند، اما رهبر معظم انقلاب در این سیاست‌ها معنای بخش خصوصى را مشخص کرده است. که با رهنمودهای مقام معظم رهبری سبب پیشرفت صنعت ایران شد،‌ بطور مثال وقتی به سمت تک نرخی شدن ارز رفتیم هم رشد اقصادی و هم صنعتی داشتیم‌ ضمن اینکه مردم آن مقطع در آسایش بودند اما وقتی ارز به سمت چند نرخی شدن رفت، بلبشویی ایجاد شد که هم اینک شاهد آن هستیم.

وی ادامه داد: نمی شود واردات را با تخصیص ارز ارزان بر علیه تولید ملی حمایت کرد و فرقی هم نمی کند که این پشت کردن به تولید ملی در بخش صنعت باشد یا معدن و کشاورزی، وقتی بذور را با ارز ارزان وارد می کنیم نباید توقع داشته باشیم که محققین داخلی یا سرمایه گذار وطنی وارد این حیطه شود.

توسعه صنعت کشور با زیر ساخت های فیزیکی و نرم افزاری

نعمت زاده بیان داشت: بنظر بنده آنچه که برای توسعه صنعت نیاز است، زیر ساخت های فیزیکی و نرم افزاری است،‌ البته خوشبختانه زیرساخت های فیزیکی کمابیش در کشور همانند بنادر، راه ها، امکانات شهری در حد نیاز اولیه موجود است و نیازی به سرمایه گذاری اولیه نیست،‌ بطورمثال اخیرا طی بازدیدی که از سواحل مکران داشتم جاده هایی را دیدم که در گذشته اصلا وجود نداشته و طی یکی دوسال آینده به بهره برداری خواهد رسید.آبادانی این سواحل نشان دهنده این امر است که می توان در مناطق محرومی همانند سیستان،‌ رنگ پیشرفت و آبادانی پاشید.

وی افزود: دیگر گزینه برای پیشرفت اقتصادی وصنعتی،‌توسعه زیرساخت های نرم افزاری است که خود به دو بخش تقسیم می شود، بخش اول آن است که همانند قوانین و مقررات کتابت می شود که تا حدی خوب است اما خیلی نمی شود به آن اعتنا کرد ، اکنون نزدیک به ۱۵ ارگان و دستگاه دولتی در اطراف صنعت کشور وجود دارد که هرکدام قانونی برای خود دارد از سازمان محیط زیست و وزارت خانه ها گرفته تا بورس و گمرک و بانک ها و.. که هرکدام قوانینی دارند که اثر مستقیم بر تولید، صنعت و سرمایه گذاری می گذارند. بطور مثال بورس اگر نتواند خوب عمل کند و دچار نوسان های مختلف باشد صنایع ما دچار اختلال می شود.

وزیر صمت دولت یازدهم ادامه اداد: قوانین خیلی زیاد است و حتی در صنایع عادی و کوچک نیز برای یک طرح باید از صدها سد عبور کرد تا به مقصد رسید؛ پیشنهاد بنده است که یک تیم قوی شامل معاون اول، وزیر صنعت،معدن و تجارت و نمایندگان تشکیل شود تا قوانین بخش صنعت بازنگری شود، درست است که ما از پنجره واحد در برنامه پنجم توسعه استفاده کرده ایم اما درها بروی این پنجره بسته است هرکس حرف خود را می خواهد به کرسی بنشاند پس اینچنین می شود که به علت محدودیت قوانین نتیجه ای نمی توان گرفت.

توسعه کشاورزی نمی تواند درآمد ملی ایجاد کند

وی اظهار کرد: نکته ای دیگر درباره موضوع مطرح شده، ذهنیت است، اگر توسعه کشاورزی مدنظر کشور باشد، باید گفت که توسعه کشاورزی نمی تواند درآمد ملی ایجاد کند اما می تواند نیاز خورد وخوراک مردم را تامین کند، در اقتصاد ملی سهم کشاورزی بیش از دو سه درصد نیست و بیشترسهم تولید ملی مربوط به صنایع و خدمات مربوط به صنعت است.

نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که باید روی زیر ساخت های ذهنی مان کار کنیم و قبول کنیم تنها راه نجات کشور سرمایه گذاری در زمینه های مولد و سودآور است و این موضوع که بخش خصوصی را مجدد به دولت بازپس داد، آسیب جدی به اقتصاد وارد می کند،‌زیرا سرمایه گذار مردد می شود که نکند دولت سرمایه مرا هم به یغما ببرد.

وزیر دولت سازندگی بیان داشت: وقتی صنعت گر و یا معدنکاری کارش را آغاز می کند، ‌سازمان های نظیر مالیات و دارایی شروع به اخذ مالیات های کلان می کنند اما برای آن دلال زمین که باید مالیات سنگین اعمال کنند،‌ وضع نمی شود.

نعمت زاده تصریح کرد: ناگفته نماند که ایران چندین سال است که در تحریم است و در دوسال گذشته شدیدترین روزهای تحریم را سپری کردیم اما کشور بر روی ریل است و با همین تولیدات داخل اداره می شود و صنعت کشور کجدار و مریز به پیش می رود البته این مقوله درباره کشاورزی متفاوت است،‌ زیرا که بخش کشاورزی ما به علت محدود بودن منابع آبی همواره برخی از بذرها را باید وارد کرد اما ما می توانیم با کشت فرا مرزی جلوی واردات بی رویه این محصولات را بگیریم، ‌بطور مثال می توانیم در کشورهای امریکای لاتین این نیاز را برآورده کنیم،‌حتی این بحث در دولت هم مطرح شد اما متاسفانه هرگز اجرا نشد.

وزیر کابینه رجایی اظهارکرد: ضمن اینکه بیش از ۹۱ درصد مصرف آب کشور در بخش کشاورزی استفاده می شود و بخش صنعت زیر دو درصد آب مصرف می کند و مابقی در بخش شرب شهری استفاده می شود ما اگر بتوانیم بیش از ده درصد آب مصرفی کشاورزی را صرفه جویی کنیم یعنی اندازه مصرف شرب شهری و صنعت آب خواهیم داشت اما جامعه فشار را بر دوش صنعت می اندازد بطور مثال عده ای در اصفهان فریاد می زنند که آب بخش صنایعی همانند فولاد مبارکه را قطع کنید تا بخش کشاورزی قوت بگیرد اما نمی دانند که فولاد مبارکه در چرخه مصرف آب زبانزد است زیرا مصرف آب این واحد تولیدی پایین و آب برگشتی از آن در فضای سبز مصرف می شود و پرتی ندارد،‌ روز صنعت و معدن به این علت شکل گرفته است که صدای صنعت و معدن باشد تا بگوییم فشار را از صنایع کشور بردارید تا با پیشبرد زیرساخت ها به آنچه که باید، ‌برسد.

ضربه به محیط زیست ضربه به کل مردم است

نعمت زاده در پایان اظهار کرد: در مورد آمایش سرزمین بنده معتقدم مکان‌هایی که دارای ظرفیت‌ها و امکانات خوبی هستند هر مدیرى، توانایی به‌منصه ظهور رساندن آن ظرفیت‌ها را دارند بطور مثال معتقدم که برای صنایع آب بر همانند فولاد کارخانه ها باید در سواحل ساخته شود به همین علت ما در بنادری مانند چابهار، جاسک و بندرعباس شروع به ساخت و ساز شهرک های صنعتی کرده ایم،‌راه کشیده ام،‌ فرودگاه ساخته ایم تا در مسیری درست برای صنعتی شدن گام برداریم. ضمن اینکه با این کار جلوی ضربه به محیط زیست را می گیریم، بنده معتقدم که با ضربه به محیط زیست اول به جامعه لطمه وارد می شود، ضمن اینکه محیط زیست باید در بخشی از موارد با صنایع هم قدم باشد و مقررات را طوری برنامه ریزی کند که مناسب حال فعلی کشور باشد نه اینکه مقررات زیست محیطی در کشورهای غربی را اعمال کند، زیرا باید اقتصاد هم جوابگوی قانون های وضع شده در این زمینه باشد. بنده اعتقاد دارم که صنعت در مقامی است که هم می تواند مسائل زیست محیطی و آمایشی را رعایت کند و هم به سمت توسعه برود، زیرا که تکنولوژی ونیروی انسانی ماهر و تحصیل کرده دارد.

در آخر جای دارد که مجدد روز صنعت و معدن را به تمام دلسوزان و تلاشگران این عرصه تبریک بگویم.