اختلال در مرکز فرماندهی معادن

خوشبختانه، فولاد جایگاه خود را در اقتصاد کشور  یافته است. صنعت فولاد در  حال حاضر به جایی رسیده که رئیس‌جمهور، وزیر صنعت و معدن، وزیر اقتصاد و همه مسئولان اقتصادی کشور  موضوع فولاد را در دستور کار‌ خود قرار داده و از جایگاه ویژه آن مطلع شده‌اند.

در سال ۱۳۹۱ بیشترین واردات  فولاد حدود ۶ میلیون تن بود؛ درصورتی‌که از سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ صادرات فولاد شروع شد. اکنون مجموعه معدن و صنایع معدنی به ویژه فولاد توانسته است ۲۳ درصد از صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهد. این موضوع مخصوصاً نظر به وجود تحریم و مشکلاتی که بر سر صادرات وجود دارد (ازجمله مشکلات مربوط به حمل‌ونقل، بیمه و محدودیت بازار‌ها) قابل‌توجه است. باید قبول کرد که یکی از محورهای ادامه این روند و توسعه بیشتر صادرات غیرنفتی، فولاد و زنجیره آن است. اولین و مهم‌ترین نکته برای توسعه این روند آن است که باید جریان سرمایه‌گذاری را حمایت و تقویت کرد. سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و ایرانیان خارج از کشور و بنگاه‌های بزرگ و ایمیدرو به صورت ویژه در محدوده پایین‌دست فولاد و آن دسته از گلوگاه‌های زنجیره فولاد که مستعد صادرات هستند سرمایه‌گذاری کنند. باید یک برنامه حداقل ۱۰ ساله برای صنعت فولاد تبیین شود.

خوشبختانه در حاضر طرح جامع فولاد راهگشاست. این طرح در سال ۹۳ در شرکت فولاد تکنیک و با دستور ایمیدرو و شرکت ملی فولاد، شروع شد و خوشبختانه اکنون تمام گلوگاه‌ها و موفقیت‌های زنجیره فولاد را بیان می‌کند. یکی از نکات مهم، بحث زیرساخت است. این یکی از وظایف اصلی دولت است اما متاسفانه در طول سال‌ها وظیفه خود را انجام نداده است. این بی‌توجهی چه در حوزه راه‌آهن و چه در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، برق و گاز؛ صادق است. دولت اگر این وظیفه را انجام دهد یکی از مشکلات مهم حوزه فولاد حل می‌شود.

 به ویژه در بحث کارخانجات فولاد؛ متاسفانه به دلایل سیاسی و اعمال فشار‌ و عدم مقاومت دولت، به خصوص وزارت صنعت معدن و نداشتن استراتژی و کلا آمایش سرزمینی، برخی از کارخانجات فولادی در مکان‌های نامناسب مستقر شده است. صنعتی مثل فولاد هم به آب نیاز دارد و هم باید زیرساخت‌های حمل‌ونقل برای آن فراهم باشد اما این نکات مهم پیش‌بینی نشده است. نکته دوم آنکه هدف‌گذاری ۵۵ میلیون تن که حتماً محقق می‌شود باید دیده شود. ایمیدرو باید به صورت هفتگی مشکلات کارخانجاتی که زنجیره را در حوزه کنسانتره و گندله‌سازی کامل می‌کنند پیگیری کند و مشکلات بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی را برطرف کند تا بتوانند هرچه زودتر به هدف تعین‌شده دست یابند. سوم؛ در حوزه تامین سنگ‌آهن باید بپذیریم که معادن روباز جایگاه مناسبی به لحاظ توسعه ندارند. معادن روباز بزرگی در کشور نداریم و باید به سمت معادن عمقی برویم. متاسفانه در این مورد، کم‌کاری بزرگی  ظرف سه چهار سال گذشته رخ داده است. مشخصاً ایمیدرو باید به طور جدی ورود کند و با استفاده از تکنولوژی‌های روز و همچنین استفاده از تجهیزات بسیار پیشرفته این کار مهم را شروع کند.

باید بپذیریم که شرکت‌های خصولتی و شرکت‌های حاضر در بورس برای تامین نیاز خود مکلف به سرمایه‌گذاری هستند ولی این وظیفه دولت است که برای معادن عمقی وقت بگذارد؛ چون شرکت‌های دیگری که بورسی هستند منافع سهامدار را در اولویت قرار می‌دهند. به نظر می‌رسد که اولین وظیفه ایمیدرو در مقطع فعلی همین مسئله معادن عمقی است. خوشبختانه باید بپذیریم که در این حوزه ذخایر بسیار خوبی داریم، فقط با یک حلقه چاهی که ایمیدرو و شرکت‌های تولیدی در سال ۹۶ و ۹۷ در فلات مرکزی حفر کردند به بیش از ۲ میلیارد تن ذخیره برآوردی در یک محدوده کوچک رسیدیم. بنابراین به نظر می‌رسد که اگر این کار را توسعه دهیم از نظر سنگ‌آهن هم هیچ کمبودی برای توسعه وجود نداشته باشد».

ما در مورد انرژی به ویژه در ارتباط با گاز منابع بسیاری داریم. مشکلی که ظرف دو یا سه سال گذشته در وزارت صنعت، معدن و تجارت به وجود آمده و هنوز هم ادامه دارد به فرماندهی بحث معدن و صنایع معدنی مربوط می‌شود. در واقع فرماندهی این حوزه تا حدی مخدوش شده است. به نظر می‌رسد که در این مقطع لازم است که در حوزه فولاد به ایمیدرو یا شرکت فولاد اختیارات ویژه داده شود تا بتواند مدیریت سیاست‌گذاری و نظارت را انجام دهد. به نظر می‌رسد که ایمیدرو جایگاه ویژه برای انجام این مهم دارد. اگر قرار است که این کار در معاونت معدنی انجام شود، اختیارات ویژه‌ای داده شود. اعتقاد دارم که بهتر است این وظیفه به ایمیدرو داده شود».