عربستان نمی‌خواهد از قافله عقب بماند
بیژن یثربی ـ کارشناس معدن و مدیرعامل یک شرکت صنعتی و معدنی
عربستان باوجود برخورداری از ذخایر عظیم انرژی و از آن مهم‌تر، برای به‌بهره‌برداری رساندن معادن خود به سرمایه‌گذاری خارجی روی آورده است؛ پس می‌تواند صاحب همه‌چیز از جمله تکنولوژی شود.
بر کسی پوشیده نیست که فولاد مبارکه بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور و افتخار ملی همه ایرانیان است. ورقی که امروز فولاد مبارکه تولید می‌کند، استاندارد بسیار بالایی دارد و همتراز و حتی گاهی اوقات بالاتر از ورق سایر کشورهای دنیا است، اما تکنولوژی تولید متعلق به 30، 40 سال پیش است. به‌این‌ترتیب، نرخ تمام‌شده محصولات این کارخانه، بالاتر از نرخ کارخانه‌ای نوساز با تکنولوژی‌های روز دنیا می‌شود،
بنابراین حتی اگر در بعضی از امکانات و توانایی‌های معدنی عربستان‌سعودی از ما عقب‌تر باشد ـ برای مثال از لحاظ زمین‌شناسی یا نیروی متخصص ـ اما با سرمایه‌ای که جذب می‌کند، می‌تواند تکنولوژی کاملا به‌روز وارد کند و تولید خود را به‌شکل بهینه ارائه و هزینه عملیاتی را به‌شدت کاهش دهد، پس در این زمینه مزیت نسبی دارد، زیرا ما در وضعیت تحریم قرارگرفته‌ایم و با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم.
البته شاید عربستان در کوتاه‌مدت یا حتی میان‌مدت نتواند با کشورمان رقابت کند، اما به‌طورقطع در دوره‌ای بلندمدت می‌تواند به‌راحتی جای ما را اشغال کند، به‌ویژه درباره مواد معدنی که در هر دو سرزمین وجود دارد. به‌عنوان‌مثال در مسجدالحرام و مسجدالنبی از سنگ‌هایی استفاده شده که می‌گویند کوپ آن متعلق به خود عربستان‌سعودی بوده است، یعنی این کشور در زمینه سنگ‌های ساختمانی، معادن یونیک و خاصی دارد که ممکن است ما نداشته باشیم. به‌هرحال چون این کشور قصد دارد سرمایه‌گذاری کلانی انجام دهد، می‌تواند گوی سبقت را از ما برباید.
اما نکته دیگر این است که کشورهای دنیا در معاهده اقلیمی پاریس متعهد شده‌اند تا مصرف سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند.
پیش‌بینی می‌شود به‌تدریج تقاضا برای انرژی‌های فسیلی کم خواهد شود و به‌طبع نرخ آنها کاهش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، بازار مواد معدنی به‌خاطر افزایش تقاضا پررونق می‌شود و نرخ آن افزایش پیدا خواهد کرد ـ که امروزه هم کم‌وبیش شاهد این اتفاق هستیم ـ بنابراین عربستان نمی‌خواهد از این قافله عقب بماند و به‌دنبال جایگاه بالاتری در واقع در تعاملات بین‌المللی است، پس طبیعی است که قدم در این راه بگذارد.
هر کشوری که آنقدر آینده‌نگری داشته باشد که قدم پیش بگذارد و در حوزه معدن وارد شود، یعنی فهمیده که جنگ فردا، جنگ منابع معدنی است و می‌خواهد در این میدان دست‌خالی نباشد. فراموش نکنیم که این کشور یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های اوپک است. کشوری که هم انرژی دارد و هم به‌راحتی می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی انجام دهد، چرا نباید به یکی از قدرت‌های معدنی تبدیل شود؟
گفته می‌شود این کشور از الگوی امارات پیروی می‌کند، یعنی با دعوت از سرمایه‌گذاران خارجی، تامین زمین و انرژی، خرید مواد اولیه از دیگر نقاط دنیا، فرآوری و فروش قصد دارد به‌سرعت جایی برای خود در این بازار باز کند، البته برای اینکه بتواند در این کار موفق شود، باید مناقشات خود را با همسایگان خود به حداقل ممکن برساند و جایگاه خود را در معاملات بین‌المللی محکم و اگر بخواهد در حوزه معدن و صنایع وابسته حداکثر سرمایه را جذب کند، باید درگیری‌های خود را چه در داخل و چه در خارج به حداقل ممکن برساند. چون سرمایه بسیار حساس است و نسبت به اخبار منفی داخلی و خارجی کشورها واکنشی به‌شدت منفی نشان می‌دهد، بنابراین برای اینکه ریسک سرمایه‌گذاری به حداقل ممکن برسد، باید کشور باثبات باشد و مشکلات داخلی و خارجی خود را برطرف کند.
برای همین فکر می‌کنم وقتی دارد در این حوزه گام برمی‌دارد، باید پازل را مرتب و دقیق بچیند. کشوری که تازه می‌خواهد در حوزه اکتشاف سرمایه‌گذاری کند، باید در مرحله بعد، امکانات استخراج و واردات ماشین‌آلات سنگین را فراهم آورد و پس از آن کارخانجات فرآوری و استحصال می‌خواهد. اعداد و ارقام در این فرآیند نجومی است و ممکن است سر به میلیاردها دلار بزند، بنابراین چه بهتر که این پول‌های کلان در بخش صنعت و معدن استفاده شود تا رقابتی سالم در منطقه ایجاد کند.
ارسال نظر