نگاه تخصصی توسعه می‌آورد

همچنین با تفکیک بخش بازرگانی از وزارتخانه صمت، وزارت صنایع و معادن شکل می‌گیرد که می‌تواند تصمیم‌گیری در بخش معدن را تخصصی‌تر کند اما موفقیت اجرای این طرح منوط بر مدیریت افرادی با نگاه تخصصی است. در غیر این صورت تفکیک وزارتخانه هم نمی‌تواند چندان حلال مشکلات باشد و موضوعات همچون گذشته ادامه‌دار خواهد بود. صمت در این گزارش به ابعاد این تفکیک از نگاه معدنی‌ها پرداخته است.

با استیضاح سید رضا فاطمی امین از وزارت صنعت، معدن و تجارت بار دیگر موضوع تفکیک این وزارتخانه در دستور کار قرار گرفت. جالب است که در دور گذشته که مسئله استیضاح فاطمی امین مطرح شد دولت این لایحه را به مجلس داد تا با این کار وزیر از استیضاح نجات پیدا کند. اما با رفتن فاطمی امین بار دیگر تفکیک وزارت صمت در دستور کار قرار گرفت و مجلس آخرین فرصت‌ها را به دولت داده است و به نظر می‌رسد به‌زودی دو وزارت بازرگانی و صنعت و معدن به چارت دولت اضافه می‌شود.این در حالی است که در سال‌های اخیر توسعه بخش معدن به سمتی پیش رفته است که بیش‌ازپیش جای خالی وزارتخانه‌ای مستقل برای این بخش احساس می‌شود. کشورهای معدنی اغلب وزارتخانه‌ای تخصصی برای بخش معدن دارند. ایران هم که در لیست پانزده کشور معدنی و برخورداری از ذخایر غنی قرار دارد می‌تواند دارای وزارتخانه‌ای مجزا باشد. اینکه وزارت صمت هم برای تجارت تصمیم بگیرد و هم برای تولید در برخی از موارد مشکلاتی را به همراه می‌آورد و گاهی به نظر می‌رسد وزارتخانه توانایی آن را ندارد که چنان‌که بایدوشاید از بخش معدن دفاع کند.امروز اگر نگاهی به آمارهای صادرات غیرنفتی داشته باشیم، خواهیم دید که صنعتی همچون فولاد و مس نقش مهمی در افزایش صادرات غیرنفتی و ارزآوری برای کشور ایفا می‌کنند. از سویی دیگر در سال‌های اخیر بارها شعار «معدن به‌جای نفت» به گوش می‌رسد که نشان از ظرفیت‌های موجود در این بخش است.برای بخشی که تا این اندازه در اقتصاد و اشتغال‌زایی کشور نقش‌آفرینی می‌کند تشکیل وزارتی مجزا می‌تواند بسیاری از گره‌های موجود را رفع کند. حالا با تشکیل وزارت بازرگانی، تشکیل وزارت دیگری با عنوان صنایع و معادن بر عهده متولی بخش معدن است تا شرایط این حوزه را بهتر کند.

به تجربه ثابت شد

چندی پیش نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی گفت: تشکیل وزارت بازرگانی اتفاق مثبتی است. در این چند سال با توجه به گستردگی و دایره وسیع فعالیت وزارت صنعت، معدن و تجارت به تجربه ثابت شده است که اگر بازرگانی تفکیک شود و همچون گذشته باشد، وضعیت بهتری را در صادرات و واردات شاهد خواهیم بود.

سید محمدرضا میر تاج‌الدینی اظهار کرد: لایحه تشکیل سازمان بازرگانی منتفی شده و تشکیل وزارت بازرگانی در دستور کار است.

وی افزود: چندی پیش فوریت تشکیل سازمان بازرگانی در مجلس رأی نیاورد اما امروز موضوع وزارت بازرگانی مطرح است و مجلس نیز به تشکیل مجدد این وزارتخانه مهم رأی خواهد داد، ضمن اینکه دولت نیز موافق تشکیل وزارت بازرگانی است.

نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه تشکیل وزارت بازرگانی پیش‌ازاین هم رأی آورده بود، تصریح کرد: آن زمان شورای نگهبان به دلیل مغایرت با اصل ۷۵ و داشتن افزودن بار مالی، آن را رد کرد اما در این نوبت دولت نامه زده که با تشکیل وزارت بازرگانی موافق است و مجلس می‌تواند نسبت به راه‌اندازی وزارت بازرگانی اقدام کند.

وی با اشاره به اینکه اگر بنا بر تفکیک بازرگانی از وزارت صمت باشد، این مهم با تشکیل وزارتخانه خواهد بود و موضوع سازمان منتفی است، اظهار کرد: تشکیل وزارت بازرگانی اتفاق مثبتی است. در این چند سال با توجه به گستردگی و دایره وسیع فعالیت وزارت صنعت، معدن و تجارت به تجربه ثابت شده است که اگر بازرگانی تفکیک شود و همچون گذشته باشد وضعیت بهتری را در صادرات و واردات شاهد خواهیم بود.

مدیرانی با نگاه تخصصی

بدون شک فعالان بخش معدن و صنایع معدنی نیز با این تصمیم موافق هستند و نظر بر این دارند که تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند بخش زیادی از مشکلات را حل کند. اما شاید مهم‌ترین نکته فراهم شدن زمینه برای حضور افرادی با نگاه و تجربه معدنی باشد. این موضوع حتی برای معاونت‌های معدنی در وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح است و متاسفانه حضور برخی افراد در معاونت‌های معدنی باعث شد تا تصمیمات غیر کارشناسی برای بخش معدن اتخاذ شود. این موضوع می‌تواند مشکلات بخش معدن را عمیق‌تر کند.

کوروش شعبانی نایب رئیس انجمن مس ایران در گفت‌وگو با صمت با اشاره به موضوع تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: خوشبختانه اتفاق خوبی است که پیش‌تر ما به‌عنوان فعالان بخش معدن بر آن تاکید داشتیم. البته نظر بنده بر این بود با احیای وزارت معادن و فلزات شرایط بهتر می‌شود زیرا ما یک کشور معدنی هستیم و در حلقه‌های بعدی دارای صنایع معدنی گسترده‌ای هستیم که در ارزآوری و تولید نقش مهمی دارند. با چنین نگاهی می‌توان یک وزارتخانه مجزا داشت اما به‌هرحال شرایط به نحوی است که امروز شاهد تفکیک وزارت صمت و تشکیل وزارت بازرگانی باشیم.

وی ادامه داد: امروز شرایط برای احیای وزارت معادن و فلزات مهیا نیست اما تفکیک وزارتخانه می‌تواند کمک بزرگی به بخش معدن و توسعه آن کند.

ضرورت برنامه‌ریزی دقیق

نایب رئیس انجمن مس ایران در ادامه تصریح کرد: فراموش نکنیم ما نیازمند یک برنامه دقیق هستیم و اعتقاددارم باید مدیران فنی، متخصص و با تجربه در بخش معدن در راس امور قرار گیرند. اگر شاهد این نگاه و برنامه‌ریزی نباشیم و درنهایت وزیر استیضاح شود اتفاق خوشایندی نخواهد افتاد. وزیری که عهده‌دار این مسئولیت می‌شود باید در برنامه‌ریزی جدید با جدیت امور را پیش ببرد و با همکاری با بخش خصوصی توسعه بخش معدن را سرعت بخشد. شعبانی همچنین اضافه کرد: جداسازی وزارت صنعت، معدن و تجارت اتفاق خوبی است اما همان‌طور که اشاره کردم باید فردی با نگاه تخصصی و با تجربه در بخش معدن و صنایع معدنی در راس قرار بگیرد و به همکاری و تعامل با بخش خصوصی اعتقاد داشته باشد. باید تفکری در این وزارتخانه حاکم شود که حمایت از بخش خصوصی افزایش پیدا کند و وزارتخانه بخش خصوصی را رقیب خود نداند. چنین نگاهی همکاری میان دولت و بخش خصوصی را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود تا بخش معدن توسعه بیشتری داشته و فعالیت‌های خود را توسعه دهد.

سخن پایانی

پس از تفکیک وزارت صمت، وزیر جدیدی که در راس کار قرار می‌گیرد باید به این نکته توجه داشته باشد که با تصمیمات غیر کارشناسی و خلق‌الساعه نمی‌تواند توسعه در بخش معدن را محقق کند. اگر نگاه کارشناسی در بدنه وزارتخانه حاکم شود آنگاه شاهد خواهیم بود که نظرات پیشنهادی از سوی انجمن‌ها و تشکل‌های معدنی در تصمیم‌گیری‌ها دخیل شود. این موضوع می‌تواند چالش‌های موجود در بخش معدن را کاهش دهد در غیر این صورت نمی‌توان انتظار تغییر چندانی را داشت و شاید بتوان گفت در بر همان پاشنه‌ای سابق می‌چرخد. حال باید دید تصمیم دولت برای معرفی دو وزیر جدید چه خواهد بود و کسی که عهده‌دار این مسئولیت می‌شود چه تفکری نسبت به بخش معدن و صنایع معدنی دارد./روزنامه صمت