از «جنتلمن» تا «تهران-توکیو»

مدیر اجرایی خانه موسیقی می‌گوید اگر خودمان را به خواب نزده بودیم و تنها دنبال روش‌های سلبی و واکنش‌های قهری نمی‌گشتیم، از «جنتلمن» به «تهران توکیو» نمی‌رسیدیم.

 ساسان حیدری یافته، معروف به ساسی مانکن، مدتی است که هر سال تنها یک آهنگ منتشر می‌کند و با آن، جنجال و بحث‌های زیادی به پا می‌سازد و می‌نشیند یک کناری و از این فضاسازی نان می‌خورد.

این خواننده را نه در عرصه هنر موسیقی، بلکه باید در زمینه موج‌سواری و ماهی گرفتن از آب گل‌آلود دنبال کرد؛ بستری که ما با دست خودمان برایش پهن می‌کنیم و سپس داد و هوار راه می‌اندازیم و دنبال مقصر می‌گردیم. وقتی مدیران فرهنگی و آموزشی کشورمان، در طول چند دهه، نتوانسته‌اند کودکان و نوجوانان را در برابر این جریان‌ها واکسینه کنند، معلوم است الان هم به‌جای پیدا کردن داروی درد، به دنبال پاک کردن صورت مسئله برآیند.

حمیدرضا عاطفی، پژوهشگر و فعال هنری و مدیر اجرایی خانه موسیقی، در همین ارتباط، از مدیرانی انتقاد می‌کند که جلوی هر حرکت فرهنگی‌ می‌ایستند، روند صدور مجوز هر رخداد هنری را دشوار می‌کنند و بر سر راه هنرمندان مانع می‌گذارند. صحبت‌های او را با هم می‌خوانیم.

هشدار کارشناسان به سیاست‌گذاران پس از وایرال‌شدن «جنتلمن»

عاطفی با اشاره به سابقه واکنش‌ها نسبت به ترانه‌های ساسی مانکن، گفت: «زمانی که در اسفند ۹۷، ترانه «جنتلمن» منتشر و تعداد زیادی ویدئو از خواندن و رقصیدن دانش‌آموزان دختر و پسر با آن در شبکه‌های اجتماعی پخش شد، صاحب‌نظران و کارشناسان بسیاری هشدار دادند و از نقش فاحش عملکرد مدیران فرهنگی در این پیش‌آمد گفتند.»

مدیر اجرایی خانه موسیقی ادامه داد: «هنگامی که همه درها و حتی روزنه‌ها را بر موسیقی ذی‌قیمت می‌بندیم، طبیعتا در حال بازکردن راه برای آثار بی‌ارزشیم. گوش کودکان ما، هم‌چون ضمیرشان، الواح سفیدی است که می‌توان بهترین‌ها را بر آن نقش زد و ایراد ماست اگر این لوح را در خاموشی و سکوت، سفید رها کرده‌ایم. پس اکنون در نوجوانی‌شان هر نقشی بر آن بنشیند، تنها باید خود را شماتت کنیم و نه دیگری را.»

 ساسی‌مانکن، دنبال معروف شدن از طریق حاشیه‌سازی است و فضای مجازی و واقعی ایران، بهشت این کار است.

عاطفی افزود: «این خواننده از خلاء موجود سوءاستفاده کرده است و شک نکنید اگر این خلاء نبود، هزاران ویدئو مشابه نیز نمی‌توانست نگران‌مان کند. معروف‌شدن از طریق حاشیه‌سازی چیزی‌ است که این جوان به دنبال آن است و ایران بهشت حاشیه‌سازانی‌ست که در جست‌وجوی معروف‌شدن هستند. این راهی‌ است که همگان آن را آموخته‌اند و هر زمان می‌بینند که از راه درست به شهرت نمی‌رسند، شروع به حاشیه‌سازی می‌کنند و در پی آن فالوئر بیشتر و ثروت بیشتری به‌دست می‌آورند که می‌توان آن را هِبه مسئولان ما به آنها دانست.»

مسئولان فرهنگی‌ باید پاسخگو باشند

او با بیان این‌که باید کسانی را بازخواست کرد که در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند، توضیح داد: «احضار و پیگیری، باید برای مسئولانی باشد که جلوی هر حرکت فرهنگی‌ می‌ایستند، روند صدور مجوز هر رخداد هنری را دشوار می‌کنند و بر سر راه هنرمندان مانع می‌گذارند. این روند است که بستر رشد افرادی چون ساسی مانکن را فراهم می‌آورد.»

عاطفی با اشاره به ضرب‌المثل «مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود»، ادامه داد: «باید از خود پرسید چرا مقامات و مدیران فرهنگی که در ایران بر سر کارند و مسئولند، هزاران بار از یک سوراخ گزیده می‌شوند و پند نمی‌گیرند؟! و چرا درنمی‌یابند که روش‌های ایجابی مقدم بر برخوردهای سلبی است و واکنش‌های قَهری صرفا گره کار را کورتر می‌کند و اگر جواب می‌داد از «جنتلمن» به «تهران توکیو» نمی‌رسیدیم.»

این پژوهشگر موسیقی، همچنین از نقش صداوسیما در تخریب گوش موسیقایی مخاطبان گفت و ادامه داد: «چرا تلویزیون ما تصویر ساز را نشان نمی‌دهد؟ چرا پخش موسیقی اصیل و ریشه‌دار کشور را در دستور کار ندارد؟ چرا از حضور صاحب‌نظران و کارشناسان موسیقی بهره نمی‌گیرد؟ این چراها و صدها چرای دیگر آن‌قدر بی‌پاسخ مانده است که گمان می‌کنم گفتن از آن‌ها، آب در هاون کوبیدن است.»

تربیت گوشی که هرزرفته است، سال‌ها زمان می‌خواهد

او در پاسخ به این که اگر بپذیریم از دست‌دادن فرصت تربیت گوش موسیقایی کودک‌مان، او را در نوجوانی به مخاطبان ساسی‌مانکن تبدیل‌ کرده است، آیا همچنان فرصتی برای جبران هست، گفت: «به جز «مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود»، ضرب‌المثل‌های دیگری هم هست که کارکرد خود را در کشور ما از دست داده‌ است، از جمله «جلوی ضرر را از هرکجا بگیری، منفعت است». کار فرهنگی کردن، امری زمان‌بر است و گوشی را که هرز رفته است، دشوار می‌توان سلامت کرد. انحراف ممکن است ظرف ۶ ماه ایجاد شده باشد اما اصلاح آن سالیان سال زمان می‌بَرَد مانند صعودی که اتفاق افتادنش زمان می‌خواهد و سقوطی که در ثانیه‌ای رخ می‌دهد.»

عاطفی در پایان با اشاره به این که ما فرهنگ را که زیربنا بوده است، رها کرده‌ایم و روبنا را چسبیده‌ایم، گفت: «سال‌هاست که خانه موسیقی به وزات آموزش‌وپرورش پیشنهاد داده است در همکاری با اهالی موسیقی، به عنوان قدم نخست، برنامه‌ای درسی تحت عنوان «سرودخوانی» برای دانش‌آموزان در نظر بگیرد که حداقلِ فایده آن به دست‌آوردن توانایی خوانش درست سرود ملی کشورمان است، اما برداشتن همین نخستین قدم سال‌هاست که میسر نشده است.»

او در پایان تاکید کرد: «تا زمانی که وضعیت به این شکل است نه تنها نباید از آن‌چه رخ داده و می‌دهد ناراحت شویم، بلکه باید در انتظار اتفاقات ناگوارتر نیز باشیم.»