زمان برگزاری نمایشگاه کتاب اعلام شد

عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی امکان برگزاری جشنواره‌های فرهنگ و هنری را در دو قالب حضوری و آنلاین عنوان می‌کند و می‌گوید: تلاشمان این است تا آنجایی که می‌توانیم این دو فضا را با هم تلفیق کنیم. به هر حال شرایط کرونایی با وجود تمام محدودیت‌ها و آسیب‌هایی که داشته است، فرصت‌هایی را نیز فراهم کرد که ما می‌توانیم از آنها در برگزاری جشنواره‌های پیش‌رو استفاده کنیم. وی در ادامه به تعدادی از سوالات مرتبط با این حوزه پاسخ داد.

با توجه به افزایش شیوع ویروس کرونا در کشور و افزایش چشم‌گیر شمار مبتلایان به بیماری کویید_۱۹، رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قبال برنامه‌های فرهنگی و هنری کشور همانند برگزاری کنسرت‌ها، نمایش فیلم‌ها، اجرای تئاترها و نمایشگاه‌های هنری به چه صورت است؟

به دنبال تعطیلی اجتماعات یا به حداقل رساندن آنها و با در نظر گرفتن این نکته که ویژگی اصلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در هر جامعه‌ای زیست اجتماعی این فعالیت‌ها است، حوزه فرهنگ و هنر آسیب‌های بسیاری شدیدی را در این ایام متحمل شد.

مقایسه آمار فروش شش ماه نخست سال ۹۹ با سال گذشته به‌خوبی بیانگیر میزبان خسارت‌های وارد شده به این حوزه است. به عنوان مثال در حوزه سینما در شش ماه نخست سال ۹۸، بیش از ۱۸۰ میلیارد فروش داشتیم و در شش ماه نخست سال ۹۹، این آمار به ۵ میلیارد تومان رسید. در حوزه هنرهای نمایشی نیز با حدود بیش از ۸۰ درصد کاهش اجرا همراه‌ بوده‌ایم؛ که آن ۲۰ درصدی هم که اجرا داشتند با مخاطبان بسیار کمی به علل گوناگون از جمله ضرورت فاصله گذاری در سالن ها و … مواجه شدند. در حوزه موسیقی نیز شرایط به همین صورت بوده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه به طور کلی زیست اجتماعی مردم با فاصله‌گذاری همراه شده است، کاهش مخاطبان حتی در شرایطی که فضای سینماها نیز باز شده بود، همچنان وجود داشت. در واقع می‌توان گفت که در این مدت مخاطبان حوزه فرهنگ و هنر به شدت کاهش یافتند.

اما با وجود اینکه تمام این موارد شرایط سختی را برای حوزه فرهنگ و هنر ایجاد کرد، جریان فرهنگ و هنر همچنان زنده است؛ چراکه نَفَس اصحاب این عرصه به فرهنگ و هنر وابسته است. افرادی که به این حوزه به عنوان یک شغل نگاه نمی‌کنند و هنر زندگی و حیات آنها است.

در حوزه جشنواره‌ها دو قالب حضوری و آنلاین را در نظر داریم و تلاشمان این است تا آنجایی که می‌توانیم این دو فضا را با هم تلفیق کنیم؛ اتفاقی که در جشنواره‌های موسیقی جوان و کودک و نوجوان اصفهان و موسیقی نواحی و … شاهد آن بودیم. به هر حال شرایط کرونایی با وجود تمام محدودیت‌ها و آسیب‌هایی که داشته است، فرصت‌هایی را نیز فراهم کرد که ما می‌توانیم از آنها در برگزاری جشنواره‌های پیش‌رو استفاده کنیم. به عنوان مثال درست است که جشنواره کودک و نوجوان اصفهان به دلیل شرایط برگزاری نسبت به سال گذشته از شور و هیجان کمتری برخوردار بود، اما برگزری آنلاین جشنواره باعث شد که دیگر صرفا مختص به کودکان اصفهان نباشد و کل کودکان ایران را شامل شود.

بر همین اساس با توجه به اینکه دوره تراکم جشنواره‌ها را در پیش داریم، به سمت ترکیب فضای حضوری و آنلاین حرکت می کنیم که تجربه جدیدی در حوزه فرهنگ و هنر محسوب می‌شود و قطعا تجربه جدید و خوبی خواهد بود.بنابراین تمام برنامه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد در سال ۹۸، در سال ۹۹ نیز برگزار می‌شود و حتی «نمایشگاه کتاب» که امکان برگزاری آن در اردیبهشت‌ماه فراهم نشد نیز در آذر ماه امسال برگزار می‌شود.

برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در قبال برگزاری جشنواره‌های فجر با کمترین آسیب به سلامت اجتماعی مردم، چیست؟ به نظر شما به توجه به تجربه ناموفق برگزاری جشنواره تجسمی فجر در سال ۹۸ و برگزار نشدن مراسم اختتامیه این جشنواره به همین علت، امکان برگزاری موفق جشنواره‌های پیش‌رو چقدر است؟

همانگونه که گفتم برای برگزاری جشنواره‌های پیش‌رو به این صورت است که ترکیبی میان حداکثر استفاده از امکانات حضوری و حداکثر استفاده از فضای مجازی را در کنار هم داشته باشیم. اگر زمان برگزاری جشنواره‌ها، شرایط مناسب باشد، امکان برگزاری حضوری جشنواره‌ها وجود دارد، اما اگر شرایط به فضای تعطیلی مطلق برسد، طبیعتا جشنواره‌ها نیز فقط به صورت آنلاین برگزار می‌شوند و در شرایط بینابین، حالت تلفیقی خواهد داشت و مراسم‌های افتتاحیه و اختتامیه با بهره‌گیری از فضای مجازی و حضوری و تلفیق آنها برگزار می‌شوند. جشنواره‌هایی همانند جشنواره تجسمی فجر نیز به دلیل اینکه بازدیدها چندان پرتراکم نیست، امکان بازدیدهای حضوری با رعایت کلیه پروتکل‌های بهداشتی فراهم و تلاش می‌شود فضاها به گونه‌ای در نظر گرفته شوند که پاسخگوی میزان مراجعه‌کنندگان باشند.

در حوزه هنرهای نمایشی نیز با این نگاه حرکت می‌کنیم که نمایش‌های روزمره و جشنواره‌ای ضبط شوند و در پلتفرم‌هایی که برای این موضوع در نظر گرفته شده‌ است به صورت آفلاین در اختیار علاقه‌مندان قرار بگیرند. به این صورت هم در عرصه هنرهای نمایشی رونق ایجاد می‌شود و هنرمندان امکان فعالیت دارند و هم اینکه علاقه‌مندان به این حوزه می‌توانند آثار جدید را دنبال کنند.

در واقع تجربه چند ماه اخیر در بخش‌های مختلف فرهنگی و هنری به ما این نوید را می‌دهد که تعطیلی هیچ‌کدام از برنامه‌ها را نخواهیم داشت، بلکه یا به صورت ترکیبی یا حداقل در فضای مجازی برگزار می‌شوند. ممکن است در برخی از شاخص‌ها با کاهش‌هایی همراه باشیم، اما تلاش می‌شود با بهره‌گیری از شاخص‌های دیگر رونق جشنواره‌ها همچنان برقرار باشد.