پای درد و دل هنرمند باسابقه اصفهانی؛
ایوبی: خاتم کاری مایه آرامش روحی من است
ایده اولیه کسب و کارتون و نحوه ورودتان به این صنعت چه بوده است؟ از چه زمانی وارد این رشته شدید؟
عباسعلی ایوبی هستم متولد ۱۳۴۴. حدود ۵۰ سال است که در رشته خاتم سازی مشغول فعالیت هستم. پیش‌تر اخوی بنده مشغول فعالیت در این زمینه بودند و من از حدود کودکی با این کار آشنا شدم و بالطبع در ادامه نیز در کنار تحصیل این کار را ادامه می‌دادم و از سال ۱۳۶۰ به بعد به صورت مستقل مغازه‌ای را افتتاح کردم و مشغول به کار شدم. رشته تحصیلی من اقتصاد بود. من از ابتدا به نوآوری در این کار روی آوردم و موفق شدم در همین زمینه سه نشان جهانی اصالت از یونسکو بگیرم؛ سه نشان ملی کیفیت هم از میراث فرهنگی دارم. موفقیت من به این دلیل بوده است که کارهای معمول را انجام نداده‌ام و سعی کردیم در هر حوزه یک کار جدید را ابداع کنیم. از حدود ۵۰ سال قبل که وارد این حوزه شدم ، خاتم صرفا در زمینه قاب و جعبه خاتم بود و انقدر این تولیدات زیاد بود که بازار اشباع شده بود. مثلا جعبه قرآن را اولین بار من ابداع کردم و حدود ۴-۵ سال جعبه قرآن می‌ساختم جوری که وقتی مدتی گذشت و کارهایم شناخته شد، خریداران از اصفهان، تهران و شیراز برای خرید آن بسیار رقابت می‌کردند. اسم برند ما نفیس خاتم است. بعدها تولید سرویس‌های اداری رومیزی را برای اولین بار شروع کردم. سه مدل سرویس اداری خاتم که ابداع بنده بود، نشان ملی یونسکو دارد. از طرفی وقتی خاتم به سمت مس تمایل پیدا کرد، در خانه‌ها به جای کریستال و چینی و بلور استفاده شد، همچنین بعضا برای جهیزیه استفاده می‌شد.
ساخت خاتم با چسب چوب سخت است و خیلی از تولیدکنندگان با چسب کفش کار می‌کنند. ولی ما از همان ابتدا با چسب چوب کار کردیم و برند ما با همین ویژگی جا افتاد. از آنجایی که خاتم استحکام لازم را دارد و اگر با چسب چوب ساخته شده باشد، در هر شرایط آب و هوایی برای آن مشکلی پیش نمی‌آید.
آیا در این مسیر به چالش‌ها و شکست هم برخورده اید؟
صنایع دستی در کشور ما و با وضعیت اقتصادی موجود در رده آخر سبد خرید کالای مردم قرار می‌گیرد. این موضوع یک نقطه منفی است. در اصفهان که مرکز تولید خاتم است یک شرکت داشتیم که دو سال گذشته ۲۵۰ تولید‌کننده داشتیم که برخی از آنها ۱۰۰ کارگر داشتند. الان به ۱۵۰ تا استادکار با تجربه و ۱۰۰ تای آنها به کارهایی غیر از صنایع دستی مشغول شده‌اند. مثلا سال ۸۹-۹۰ به نقطه‌ای رسیدیم که این کار اصلا توجیه اقتصادی نداشت اما ماندیم. چرا که این کار کششی داردکه به راحتی و بدون تجربه آن درک نمی‌شود.
از دیدگاه شما کدام ویژگی فردی بیشترین تأثیر را در موفقیت شما داشته است؟
من فردی با تحمل و صبر زیاد هستم. سخت‌گیرم ولی از آن سو خیلی صبورم.
به طور مستقیم و غیر مستقیم برای چند نفر اشتغال زایی کرده اید؟
به شکل مستقیم ۱۰ نفر مشغول به این کار هستیم. دو سال پیش و قبل از کرونا ۳۰ کارگر داشتیم. که کم کم از این کار خارج شدند. به صورت غیر مستقیم هم با حدود ۱۰۰ نفر در این شغل در ارتباط هستیم که کارگاه‌های مستقل دارند. قبلا صفر تا صد کارها را خودمان در کارگاه خودمان انجام می‌دادیم ولی به مرور تقسیم کار شد و انجام بخشی از آن به کارگاه‌های دیگر سپرده شد. این موضوع موجب تعدیل قیمت‌ها شد. همچنین سرعت تولید هم افزایش پیدا کرد. در بین صنایع دستی هنر خاتم از پیچیدگی بالایی برخوردار است.
معمولا نیروها را خودتان آموزش می‌دهید یا از نیروهای آموزش دیده استفاده می‌کنید؟
من معمولا نیروهایم را خودم آموزش می‌دهم چون فوق العاده روی تهیه کالایم وسواس دارم. یک سری کارها تلفیقی است، مثل خاتمی که روی آن مینیاتور کار می‌شود. در مورد این کارها، افرادی که مینیاتور کار می‌کنند، خودشان آموزش دیده‌اند.
تجربه همکاری‌تان با آراهنر چطور بوده است؟
ما از همکاری با شرکت آراهنر، راضی هستیم؛ وقتی شرکت‌هایی مثل آراهنر وارد گود شوند، رونق این بازار بیشتر هم می‌شود. چراکه تولیدکنندگان، روی بخش تولید متمرکز هستند و هنر بازاریابی و یا دسترسی به بازارهای بین‌المللی و حتی داخل را ندارند.
آیا محصولات خود را به کشورهای خارجی صادر کرده اید؟
مستقیم خیر، اما مشتری‌های خارج از کشور و همچنین ایرانیان ساکن خارج از کشور از مشتری‌های ما هستند.
در تهیه مواد اولیه مشکلی ندارید؟ وارداتی هستند یا در داخل کشور تامین می‌شوند؟
مواد اولیه ما ۱۰۰ درصد داخلی است اما مثلا مس و آلیاژ برنج مصرفی ما در انحصار یک شرکت است به نام صنایع مس باهنر و در این باره همیشه تنش داریم، چه قیمت دلار بالا برود و چه پایین برود قیمت آن را افزایش می‌دهند. کسی هم در این باره پاسخ گو نیست. از طرفی به دلیل افزایش قیمت‌ها ثبات بازار پایین می‌آید و متعاقبا مشتری‌ها هم ناراضی می‌شوند. اگر فروش به خارج از کشور داشته باشند، اولویت را به آنها می‌دهند. وقتی هم که ثبت سفارش می‌کنیم، ۳۰ درصد آن را پرداخت می‌کنیم و گاها تا ۳ ماه بعد، با قیمت روز تسویه و سفارش را تحویل می‌دهند.
در مدت اخیر و با توجه به بحران‌های اقتصادی پیش آمده، کسب و کار شما متحمل چه تغییراتی در تولید، عرضه و فروش شده است؟
کار ما، حیاتش وابسته به توریست و گردشگر است و کرونا تاثیر فوق العاده منفی‌ای روی آن گذاشت.
درباره صادرات، مشکلات زیادی را داریم، بعضا پیش آمده که کارشناسان گمرگ، برخی از کارهای جدید ما که در حال تولید است و به لحاظ کیفیت اعلا و در حد کارهای موزه‌ای است را به غلط با عنوان عتیقه تشخیص می‌دهند و اجازه خروج از کشور را نمی‌دهند. یا مثلا کارشناسان سنگ‌های قیمتی را به خوبی نمی‌شناسند و بی جهت مانع صادرات کارهایی که مشکلی ندارند می‌شوند؛ موضوع دیگر این است که صادرات تخته ممنوع است.
انگیزه اصلی شما برای ادامه دادن مسیرتان چیست؟
کارهای هنری و به ویژه کار ما، کششی دارد که به راحتی از آن نمی‌شود دل کند. من یکی دوسال تا حدودی از این کار فاصله گرفتم اما در نهایت دیدم نمی‌توان آن را رها کرد. من با این کار آرامش پیدا می‌کنم و متوجه گذر زمان نمی‌شوم.
چه پیشنهادی برای جوانانی که علاقه مند ورود به این حوزه یا راه اندازی کسب و کار در حوزه صنایع دستی هستند دارید؟
من تماس‌های زیادی دریافت می‌کنم از کسانی که مایل به یادگیری هنر خاتم هستند. اولین نکته‌ای که بیان می‌کنم، این است که خاتم‌کاری توجیه اقتصادی ندارد. اما به عنوان کار هنری‌ای که بتوانید با آن به لحاظ روحی ارضا شوید عالی است.
ارسال نظر