حالِ بد خانه‌های بوم‌گردی

این روزها به علت گرانی هتل ها گردشگران و مسافران سعی دارند با حداقل‌ترین قیمت ها سفر کنند. وجود اقامتگاه های بوم گردی باعث شده مسافران بسیاری برای اقامت این مکان ها را انتخاب کنند، تا در کنار سفری سنتی و لذت از زیبایی‌های طبیعی در هزینه های سفر خود هم صرفه جویی کنند. البته تعدد این اقامتگاه‌ها باعث شده تا مردم نتوانند اقامتگاه های با کیفیت را شناسایی کنند؛ برای ملموس تر شدن این موضوع با گسترش نیوز همراه باشید.

مسیر اشتباه اقامتگاه ها

فرخ میرشاهزاده کارشناس گردشگری در رابطه با فلسفه اقامتگاه های بوم گردی گفت: فلسفه کلی اقامتگاه بوم‌گردی این بود که اقامتگاه‌ها در یک مکان بومی یعنی روستاها، مراکز مبتنی بر طبیعت و مکان‌هایی که ماهیت شهری کمتری دارند، تاسیس شوند.

وی اضافه کرد: متاسفانه زمانی که مجوزهای بهره برداری برای این مکان‌ها را صادر کردند، حتی در مرکز شهرها هم به متقاضیان مجوزهای لازم داده شد و همین موضوع باعث شد که فلسفه اقامتگاه‌های بوم‌گردی دچار تزلزل شود. مشکل در اینجا به وجود آمد که ما جایگاه اصلی این اقامتگاه ها را درست تعریف نکردیم و در شهر اقامتگاه های بوم‌گردی تاسیس کردیم.

وی ادامه داد: ما می‌توانستیم با صدور مجوز اقامتگاه سنتی این مسئله را تفکیک کنیم و ماهیت خانه‌های بوم‌گردی را از اقامتگاه سنتی جدا کنیم تا هر کدام در جای خود قرار می‌گرفتند و اقتصاد گردشگری را رونق دهیم.

استقبال مردم از بازارهای هیجانی

میرشاهزاده در خصوص این سوال که تعداد زیاد این اقامتگاه ها باعث ضرر مالکان آنها شده است یا خیر، گفت: متاسفانه بازار ما یک بازار کاملا هیجانی است، مردم از این موضوع غافل می‌شوند که کشش‌پذیری بازار هر منطقه یک محدودیتی دارد و اگر قرار باشد این بازار را اشباع کنند، مسلما آن کسی که سرمایه گذاری اصلی کرده است عملا متضرر می‌شود. زیرا با تعداد زیاد مخاطب مواجه می‌شود و آن نفعی که قرار بوده به یک حوزه گردشگری برسد، انجام نمی‌شود. این ضعف حوزه سیاستگذاری در صنعت گردشگری کشور ما است که هیچ گاه ضریب تحمل و ظرفیت پذیرش یک منطقه را محاسبه نمیکند و بدون در نظر گرفتن این موارد پراهمیت بستر گرفتن مجوز  اقامتگاه‌ها را صادر می‌کند.

کشور ما تمایل به آمار سازی دارد و سعی میکند با ارائه آمار بیشتر توانایی بیشتر خود را ثابت کند. ملاک مجوز اقامتگاه بوم گردی این بود که هرکس به هر میزان که در استان خود توانایی جذب سرمایه گذار داشت، وارد این حوزه شود و چون برای تاسیس این اقامتگاه ها هزینه کمتری را می‌گرفتد، سرمایه گذاران سعی داشتند تا در این حوزه مجوز بگیرند و به همین میزان تعداد این اقامتگاه ها افزایش یافت. در حوزه های بالای سیاستگذاری باید یک فکر اساسی انجام شود تا این معظلات از بین رود.

مجوز اقامتگاه های بوم گردی در دستان مردم

این کارشناس در خصوص گرفتن مجوز برای اقامتگاه ها می گوید: چون گرفتن مجوز برای اقامتگاه های بوم‌گردی تسهیل شده است شاهد تعدد این اقامتگاه ها هستیم. سرمایه گذارها ترجیح میدهند بدون این که این بازار را بشناسند و درباره‌ی مخاطب آن ها مطالعه کنند این اقامتگاه ها را تأسیس کنند تا سرمایه گذاری راحتتری را داشته باشند. ما کمبود زیر ساخت داریم ولی این کمبود ها نباید باعث شود که یک سری تاسیسات آنقدر زیاد شود که هیچ گردش اقتصادی برای اقامتگاه های اصلی وجود نداشته باشد.

رقابت ها رقابت های ناسالمی است بیشتر انتظار می‌رود این اقامتگاه ها رقابت کیفیتی باهم داشته باشند،ولی چیزی که به نظر می‌رسد این است که آنها با هم رقابت بر سر قیمت دارند و بسیاری از افراد تخصص لازم برای ورود به این حرفه را نداشتند و به حداقل ترین چیزها قناعت می کنند.

دلالان در تمامی بازارها سود می برند

وی گفت: مسافران در حوزه اقامت بوم‌گردی تصمیم گیرنده نیستند و عمدتا توزیع کنندگان هستند که منفعت بیشتر را میبرند؛ یعنی آژانس های مسافرتی که عامل اصلی توزیع این اقامتگاه ها هستند و تخفیفات بیشتری از این اقامتگاه ها می‌گیرند سعی می کنند مسافران بیشتری به این مراکز معرفی کنند.اقامتگاه هایی که بدون شناخت در این حوزه وارد میشوند دچار شکست می‌شوند.

مطلوبترین راه این است که با یک برنامه ریزی توزیع سفر و برنامه ریزی منسجم بازاریابی همگانه، یک فضایی برای رقابت بین افرادی که این مراکز را تأسیس کردند فراهم شود تا مردم به سمت دلال ها هدایت نشوند.

کارشناس حوزه گردشگری در ادامه گفت: اتفاقی که شاهد هستیم و منجر به متضرر شدن اقامتگاه های بوم‌گردی شده، این است که دلال ها منافع بیشتری برای خود در نظر میگیرند و با بایکوت کردن سایر اقامتگاه ها و با رشد بی رویه مجوز این مراکز، باعث می‌شوند آنها زمین بخورند و مجبور شوند قیمت خدمات خودشان را به حداقل ترین قیمت برسانند تا مسافران خود را داشته باشندو در نتیجه شاهد افت کیفیت این اقامتگاه ها هستیم.

رتبه بندی در اقامتگاه ها چگونه انجام می شود؟

میرشاهزاده در پاسخ به سوال خبرنگار ما در رابطه با این موضوع که بعضی اقامتگاه ها دارای مجوز نیستند گفت: بدون مجوز هیچ اقامتگاه بوم گردی نمیتواند فعالیت کند و قائدتا فعالیت در این حوزه، داشتن مجوز است.

این کارشناس گردشگری مسیر دریافت مجوزهای لازم برای اقامتگاه های گردشگری را اینگونه بیان می‌کند: متولی تاسیس اقامتگاه بوم‌گردی در مرحله اول، به سازمان استانی مراجعه می‌کند و درخواست موافقت اولیه می‌کنند؛ این موافقت را سرمایه گذاری اداره میراث صادر می‌کند ولی در مرحله بهره برداری معاونت گردشگری به بررسی کیفیت می‌پردازد و پروانه اقامتگاهی بوم‌گردی را می‌دهد. یک تضادی میان ضوابط موجود در معاونت سرمایه‌گذاری و معاونت گردشگری وجود دارد، که قائدتا مشکلات ساختاری را به وجود می‌آورد. هیچ کدام رویه و ضابطه یکسانی را ندارند و نبود این ضابطه زمانی رخ می‌دهد و به چشم می‌آید که یک اقامتگاه بوم‌گردی باید رتبه بندی شود.

او اضافه کرد : روال درجه بندی پیچ و خم خودش را دارداین روال ویژگی های خود را طلب میکند و هرکدام در نوع خود دست و پاگیر برای سرمایه گذار هستند.م ا در پروسه ارزیابی اقامتگاه بوم‌گردی ۵حوزه را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم. اولین قدم آن زیرساخت،تجهیزات و امکانات آن است،در مورد بعدی خدمات مورد توجه قرار می‌گیرد،دیگری منابع انسانی و توسعه پایدار است و در آخر جامعه محلی که در آن تاثیر دارد را مورد بررسی قرار میدهیم.

وی در پایان گفت: برای تاسیس این مکان ها زمانی که بخواهند کل پروسه را رعایت کنند میبینیم که یک کار بسیار پیچیده ای است و علارغم این که سرمایه گذاری در حوزه بوم‌گردی یک سرمایه گذاری سبک است، ولی فعالیت در این حوزه و استاندارد سازی در این زمینه خیلی کار هزینه بر است.به همین دلیل شاهد قانون گریزی هستیم و کسی که مجوز بوم‌گردی را میگیرد به دلیل سختی دیگر علاقه‌ی ای ندارد رتبه بندی را هم لحاظ کند و فقط یه مجوز فعالیت موقت را برای تاسیس درخواست می کند و دیگر دنبال تمدید پروانه موقت آن نمی‌رود و به زور استان ناچار میشود که برای گرفتن پروانه بهره برداری مستمر خود به رتبه بندی کیفیت خدمات خود بپردازد.این پروسه ها موانعی هستند که در واقع سرمایه گذار را با شکست رو به رو میکند و آنها ترجیح میدهند که از این بازار خارج شوند چون در درجه اول فکر می‌کرده است که با یک سرمایه گذاری کوچیک میتواند یک کار بزرگی را انجام دهد ولی وقتی وارد میشود می بیند که سرمایه گذاری در این حوزه در اول امر آن یک سرمایه گذاری آسان و کوچک بوده است، زمانی که میبینند باید انتظارات کیفی را برآورده کند و هزینه بیشتری پرداخت کنند از این بازار خارج می شوند، چون می بینند که نه کار راحتی است و نه برای آنها توجیه اقتصادی دارد.