آقای اتاق تصادفا شما مرفه بی‌درد هستید (قسمت چهارم)
ناصربزرگمهر - مدیر مسئول
رئیس اتاق بازرگانی ایران به‌تازگی فرموده‌اند که «ما مرفه بی‌درد نیستیم» و باید این ذهنیت که مردم از اتاق بازرگانی دارند اصلاح شود...
ضمن احترام به ایشان در ۳ یادداشت قبلی به‌عنوان نماینده اتاق نوشتم که تصادفا اعضای اتاق یا به تذکر یکی از دوستان، بخشی از آنها عین مصداق همین واژه مرفهین بی‌درد هستند و توضیح دادم که طرح موضوع «ما مرفه بی‌درد نیستیم» می‌تواند برپایه فریب افکار عمومی مطرح شود که معنای این مظلوم‌نمایی را هم نمی‌فهمم.
در ادامه اشاره کردم که براساس اسناد موجود، در ۱۳۰ سال گذشته هرگز اتاق‌ها در راستای منافع مردم (به‌معنای عام) گامی برنداشته‌اند و براساس اساسنامه و قانون، سنگ بنای اولیه این اتاق برای دفاع از حقوق مردم عادی جامعه بنا نشده اما از طرف دیگر قرار هم نبوده که عده‌ای دیگر از مردم (به‌معنای سرمایه‌دار) دولت‌ها را که منتخب همه مردم هستند، برای منافع خود زیر فشار قرار دهند.
در قانون اساسی، بخش خصوصی، دولتی و تعاونی، ارکان نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تعریف شده‌اند و هیچ ابهامی در آن وجود ندارد، اما عده‌ای از اقتصاددانان دانشگاهی و حتی خود اعضای اتاق معتقدند محدوده دقیق فعالیت بخش خصوصی خیلی مشخص نیست.
دلیل اصلی این ایراد نیز به اعتقاد آنها ازجمله دکتر سیف که در یک مقاله مفصل اشاره کرده (که در ادامه چاپ خواهیم کرد) بر شکل‌گیری بخش‌هایی در اقتصاد تاکید می‌کند که با تعابیری مانند شبه‌دولتی‌ها، شبه‌خصوصی‌ها، عمومی‌های غیردولتی یا خصولتی‌ها از آنها نام برده می‌شود و این بخش‌ها در قانون اساسی جایی ندارند، اما به‌دلیل اینکه خارج از بخش‌های دولتی و تعاونی هستند، در بخش خصوصی جای گرفته‌اند.
با این تفاسیر روشن می‌شود که دایره فعالیت بخش خصوصی بسیار گسترده‌تر از تعریف مصطلح آن در قانون اساسی است. علاوه بر این، بخش خصوصی یک بخش شفاف و یکدست نیست. شبه‌دولتی‌ها یا خصولتی‌ها با دامنه نفوذی که در نهاد‌های حاکمیتی دارند، از امتیازهایی برخوردارند که مانع بزرگی برای شکل‌گیری رقابت واقعی در فضای کسب‌وکار اقتصاد ایران شده است.
دکتر اله‌مراد سیف از استادان محترم دانشگاه در ادامه این تعریف می‌گوید در ایران نهادهایی وجود دارند که در دایره بخش خصوصی تعریف شده‌اند. ازجمله این نهادها، اتاق‌های اصناف، اتاق‌های بازرگانی، سندیکاها، اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی هستند. روشن است که هر یک از این تشکل‌ها منافع صنفی خود را دنبال می‌کنند و از این جهت ایرادی به آنها وارد نیست. اما دو زیرمجموعه مهم از بخش خصوصی در ایران ازاساس متولی مشخصی ندارند، به همین دلیل، بار مشکلات ناشی از تصمیم‌های تشکل‌های موجود را بر دوش خود حمل می‌کنند؛ این دو شامل قشر عظیم مصرف‌کننده و فعالان خرده‌پا در بخش کشاورزی است که متولی مشخصی ندارند و حقوق حقه آنها در معرض سودجویی واسطه‌گران و دلالان به تاراج برده می‌شود.
رئیس اتاق بازرگانی ایران در سخنان خود تاکید کرده بودند که بخش خصوصی اپوزیسیون دولت نیست، اما دولت گوش شنوا برای خواسته‌های بخش خصوصی ندارد و بیشتر تصمیم‌های اقتصادی عجولانه و بدون بررسی کارشناسی گرفته می‌شود.
یکی باید می‌پرسید مگر قرار است اتاقی که در دل حاکمیت ادامه حیات می‌دهد، و از مزایای آن بهره می‌برد، اپوزیسیون دولت باشد؛ ضمن آنکه دولت دست‌کم در این سال‌ها چه چیزی برای این اتاق‌ها کم گذاشته است؟ دولت که همه گوش و زبانش را در اختیار شما گذاشته است.
مگر همین اخیرا که بانک مرکزی بخشی از فهرست دریافت‌کنندگان ارز ۴۲۰۰ تومانی را که باوجود دریافت ارز کالا وارد نکرده‌اند و گزارش عملکرد ارائه نمی‌کنند، منتشر کرده، اعضای اتاق جزو آنها نبودند؟
ایشان می‌فرمایند اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرچه در انجام مسئولیت‌های اجتماعی به کمال نرسیده‌اند، اما به آن توجه داشته‌اند. فعالان اقتصادی تلاش کرده‌اند تا سطح رفاه را در برخی مناطق محروم افزایش دهند. ما باید با معرفی درست خودمان به مردم، پشتیبانی جامعه را از اتاق‌ها افزایش دهیم.
بدیهی است که ایشان به‌نوعی اعتراف می‌کنند که در حوزه مسئولیت اجتماعی خوب عمل نکرده‌اند. به‌طور حتم بعضی‌ها مثل خودشان که در سایت شخصی خبر مشارکت در ساخت مدرسه و موارد شبیه آن را گذاشته‌اند، کارهایی از این دست را انجام داده‌اند، اما بدون شک نسبت به درآمدهای اعضای اتاق به‌ویژه به‌شکل سازمان‌یافته، عدد قابل ذکری نخواهد شد.
اما اگر اعضای اتاق‌ها را به‌طور مثال ۳۰هزار نفر بدانیم (که هرگز آمارشان را نفهمیدیم) باید در هر یکی، دو سال ۳۰ هزار مدرسه ۵، ۶ کلاسه به همت اعضای اتاق‌ها ساخته می‌شد تا جایگاه مسئولیت اجتماعی ثروتمندان تعریف شود.
رئیس اتاق ایران مشکلات اقتصادی جدید را به «جنگ اقتصادی» تشبیه کرده و گفته‌اند فعالان اقتصادی در برابر تیرهایی که از مقابل و ازسوی دشمنان کشور بر پیکره اقتصاد وارد می‌شود، سینه سپر کرده‌اند، اما برخی تیرها از سمت نیروهای داخلی به فعالان اقتصادی اصابت می‌کند که نمی‌توانیم درد ناشی از آن را تحمل کنیم.
من فکر می‌کردم منظورشان از تیرهای داخلی نقد افرادی چون حقیر است که خدا را شکر در ادامه سخنان‌شان، تصمیم‌های نادرست و بی‌توجهی به خواسته‌های فعالان اقتصادی را مانند تیرهایی دانسته‌اند که ازسوی نیروهای داخلی به فعالان اقتصادی اصابت می‌کند.
آقای اتاق
خدا وکیلی چرا فرافکنی می‌فرمایید و پای دیگرانی را که هیچ نقشی در داستان اتاق ندارند به میان می‌کشید؟ اجازه ندهید وارد جزییات شویم.
رئیس اتاق در پایان اظهار کردند: در عمل سهم تولید در اقتصاد ایران کاهش یافته و حجم آن کوچک شده و تا زمانی که دغدغه‌های واقعی تولیدکنندگان برطرف نشود، امکان توسعه وجود نخواهد داشت؛ ازاین‌رو امیدواریم با همکاری اتاق‌ها در ارائه مشاوره به دولت بخشی از مشکلات این حوزه برطرف شود. ما بارها مسائل و مشکلات را در قالب نامه‌نگاری و شیوه‌های گوناگون به گوش دولت رسانده‌ایم، اما گوش شنوایی برای آن وجود نداشته و باز هم دولت راه خود را رفته است.
ما هم آخرین نامه ایشان را که خطاب به دولت نوشته و ۱۲ موضوع و درخواست را مطرح کرده‌اند در روزهای بعد با نقد یکی از استادان دانشگاه چاپ می‌کنیم.
این یادداشت ادامه دارد.
ارسال نظر