شکوفایی بورس دور از ذهن نیست

اواسط بهار امسال بود که به یکباره نام بورس بر سر زبانها افتاد و شاخص‌های آن بطور غیرمنتظره سیر صعودی به خود گرفت و همین امر موجب شد تا بورس شیرین شود و رشد عجیب و غریب آن باعث شد تا جمعی از مردم ایران سرمایه‌های خود را با نیت کسب سودهای آنی روانۀ بازار بورس کنند.

طی یکی دو ماه اول، سودهای خوب و کلانی نصیب عده‌ای از سهامداران و شرکت‌های بورس باز شد و همین سودها، بورس بازان را سرمست کرد و روز به روز جماعت بیشتری را با ده ها هزار میلیارد پول نقد به سمت بازار بورس سرازیر کرد!!

همان روزهای اول، بنده به مردم هشدار دادم که رشد ناگهانی بورس آن هم در این ایامی که مشکلات اقتصادی روح و روان همه را آزار می‌دهد، تصنعی و غیر طبیعی است و دستی در کار است تا بورس را موقتاً شیرین نشان داده و سرمایه‌های کلان مردم را ببلعد! اما متأسفانه سودهای کلان موجب شده بود تا گوش سهامداران و مردم و بورس بازان اصلا و ابدا نقدها و هشدارها را نشنود!!بنده و جمعی دیگر از صاحب نظران برجستۀ دلسوز، هشدار دادیم و از رشد غیرطبیعی بورس و دخالت بودار دولت در این بازار انتقاد کردیم اما کو گوش شنوا؟! نه دولت گوش داد و نه مردم!! و متأسفانه فقط خودمان حرف و هشدار خودمان را شنیدیم و به حال این بورس بازان چشم و گوش بسته غبطه خوردیم.

همچنانکه بارها عرض کرده ام، دوباره تأکید میکنم که بازار بورس هر کشوری ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با اقتصاد آن کشور دارد و بورس ایران هم از این قاعده مستثنا نیست و شدیداً وابسته و متأثر از شرایط اقتصادی کشور است.

با این وجود چنانچه وضعیت اقتصاد کشورمان خوب باشد و تولید و تجارت هم بسهولت انجام شود و هیچ مشکلی بر سر راه شرکت‌ها و کارخانجات وجود نداشته باشد و از همین رو کارخانجات و شرکت‌های تولیدی نیز چرخشان بخوبی بچرخد و سه شیفت کار کنند و سودآوری بالایی داشته باشند، در نتیجه در مجمع سالانه خود گزارش مثبتی ارائه داده و سود بالایی نشان دهند و به هر سهم خود در بورس و سهامدارانی که سهم شرکت را دارند سود خوبی بپردازند، نرخ و ارزش سهام شرکت‌های سود ده در بورس افزایش پیدا می کند و همین امر موجب می‌شود بازار بورس رفته رفته و آنهم بطور طبیعی رونق بگیرد و سودآور شود و شاخص‌های آن روز به روز رشد صعودی داشته باشد.

اما زمانیکه اقتصاد ایران مریض است و مشکلات اقتصادی و تحریم های خارجی کل کشور را فرا گرفته و تولید و تجارت هم به سختی انجام می‌شود و بر همین اساس جمع زیادی از شرکت‌ها و واحدهای تولیدی ورشکست شده و مابقی کارخانجات نیز با حداقل ظرفیت کار می‌کنند و غالباً هم در مجامع سالانه خود نه تنها گزارش منفی ارائه می دهند، بلکه بجای سود، ضرر و زیان نشان می دهند و به هر سهم خود در بورس و سهامدارانی که سهم شرکت را دارند یا سود نمی دهند و یا سود بسیار کم و ناچیزی می پردازند، پس نرخ و ارزش سهام شرکت‌های زیان ده در بورس کاهش میابد و سهامداران فروشنده آن سهام بی‌ارزش هستند! لکن همین امر موجب می‌شود تا بورس از رونق بیافتد و روز به روز شاخص‌های آن سقوط کند.

با این وجود و با این حجم از مشکلات اقتصادی که همه از آن باخبریم و امواج منفی آن بنوعی کار و زندگی مردم و فعالان اقتصادی را تحت الشعاع قرار داده و اشک ملّت را درآورده، پس چگونه بازار بورس یک شبه و به یکباره برعکس آب شنا می‌کند و شاخص‌های آن بشدت رشد کرده و سودهای کلان و سرشاری در آن پدیدار می‌شود و عده‌ای را هم یک شبه ثروتمند می‌کند؟!

همین اما و اگرها، ابهامات و سوالات بیشمار موجب شد تا همان بهار امسال تحقیقی جامع در خصوص تحولات ناگهانی و دلایل رونق بازار بورس بعمل بیاوریم و به این نتیجه برسیم که رشد بورس کاملاً غیرطبیعی است و دست دولت آنهم با نیت جمع آوری ده ها هزار میلیارد تومان پول مردم در کار است که سریعاً این موضوع را به مردم و بورس بازان اطلاع دادیم و به همه هشدار دادیم که بورس تا پیش از پایان امسال سقوط می‌کند و سرمایه خیلی‌ها را به باد می ‌دهد.!

بالاخره هشدارهای صاحب نظران درست از آب درآمد و متأسفانه مدتی است که شاخص‌های بورس منفی شده و روز به روز شاهد سقوط آن هستیم، بطوریکه سهامداران و بورس بازان زیان دیده را به خیابان ها کشاند تا از این طریق اعتراضات خود را به گوش دولت و مسئولان ذیربط برسانند.

شرایط چند ماه گذشته به شکلی بود که ما به مردم و سهامداران هشدار می دادیم که جانب احتیاط را رعایت کنند و بدون مطالعه، سرمایه‌های خود را وارد بورس نکنند تا خدایی ناخواسته امروز جزء متضررین و مالباختگان نباشند که اگر به هشدارهای چند ماهه گوش ندادند، پس دیگر کاری نمی توانند بکنند و این راه را باید تا آخر ادامه دهند و نباید توقع داشته باشند که وارد دریای مواج بشوند اما لباس شان خیس نشود و چند قلپ آب هم نخورند!

ولیکن شرایط این ایام و روزهای پیش رو به شکلی شده که امروز می خواهم بجای هشدار، به مردم عزیز و سهامداران نوید بدهم که روزهای خوش در راه است و رشد و شکوفایی بورس بزودی فرا خواهد رسید، البته به شرط و شروط‌ها.

اولاً اجازه دهید تا به یک نکته بسیار ظریف و حساس اشاره کنم تا در پی آن راحت تر و شفاف تر بتوان به موضوع بورس و آینده آن بپردازیم و آن اینکه برخی از مسئولان و صاحب نظران تأکید دارند که انتخابات امریکا و پیروزی ترامپ یا بایدن هیچ تأثیری بر کار و زندگی ما ندارد و ترامپ و بایدن هم مثل همدیگرند. در این خصوص ضمن احترام به نظرات دیگر بزرگواران باید عرض کنم که شاید انتخابات امریکا و پیروزی ترامپ یا بایدن هیچ تأثیری بر غالب امور کشوری ما نداشته باشد اما اقتصاد و تجارت جهانی موضوعی هستند که بطور قطع از کوچکترین تحولات جهانی تأثیر می پذیرند یعنی هر رخداد مثبت یا منفی که در دنیا علی الخصوص در اقتصادهای بزرگ جهانی رخ می‌دهد، بطور قطع اقتصاد سایر کشورهای جهان را تحریک و تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وقتیکه امریکا به لحاظ قدرت اقتصادی که در جهان دارد، توانسته با فشارها و تحریم های پی در پی خود اقتصاد کشورمان را تحت فشار قرار دهد و کشورهای دیگر را بترساند و آنان را تهدید کند که با ایران مراودات تجاری و اقتصادی نداشته باشند، بالطبع تحولات مثبت در آن کشور و سرنگونی دولت متخاصم امریکا هم اقتصاد ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در پی تغییرات در دولت امریکا، بخشی از تحولات اجرایی و بخشی دیگر به‌صورت روانی می تواند تأثیرات مثبتی را در اقتصاد و تجارت جهانی کشورمان به‌وجود آورد.

مثلاً اگر بایدن رئیس‌جمهوری امریکا شود و ترامپ متخاصم و نامتعادل با تیمش به زباله دان تاریخ انداخته شوند، حتی اگر بایدن به برجام هم باز نگردد و فقط تا حدودی تنش‌ها و تهدید سایر کشورها در جهت نداشتن روابط تجاری و اقتصادی با ایران از بین برود، بطور قطع تأثیرات اجرایی و روانی خوبی بر اقتصاد باقی خواهد گذاشت.

از همین رو چنانچه ترامپ شکست را بپذیرد و بحث تحریم بورس ایران که این روزها بر سر زبانها افتاده از بین برود، قطعاً نرخ دلار و سکه هم کاهش خواهد یافت و دولت هم به پشتوانه افزایش درآمدهای ارزی خویش، کمی ارز روانه بازار و همچنین برای واردات مواد اولیه در اختیار شرکت‌ها قرار خواهد داد.

صادرات روان تر خواهد شد و چرخ تولید نیز بهتر از گذشته خواهد چرخید. در این راستا چنانچه دولت هم دست از سر بورس بردارد و آنرا به نفع خود معماری نکند قطعاً ارزش سهام شرکت‌های تولیدی رشد خواهد کرد و اگر دولت از عرضه سهام شرکت‌های ورشکسته و زیان ده دولتی در بورس دست بردارد و اجازه دهد تا شرکت‌های سوددهی که مدتهاست جهت ورود به بورس و عرضه سهام خود به مردم پشت دیوار مقاومت دولت مانده‌اند سهام خود را عرضه کنند، شکوفایی بازار بورس دور از ذهن نخواهد بود.

بازار بورس و بازار ارز و سکه دو کفۀ یک ترازو هستند. یعنی هرگاه یک کفه این ترازو سنگین و پایین باشد، کفۀ دیگر سبک و بالا خواهد بود. زمانیکه بورس در بهار رشد غیرطبیعی خود را آغاز کرد، بازار ارز چندان گرم نبود و کفۀ آن سبک بود که کفۀ بورس سنگین شد اما رفته رفته که بازار ارز و سکه گرم و نرخ آن رشد و برای مردم سودآور شد، کفۀ آن سنگین و همین امر موجب گردید تا رفته رفته کفۀ بورس سبک و ریزش آن آغاز گردد.

حال نظر به اینکه بزودی کفۀ بازار ارز و سکه سبک و ریزش در آن آغاز خواهد شد، در نتیجه کفۀ بورس سنگین و بازار آن رشد خواهد کرد. البته لازم به یادآوری است که بنده بشدت منتقد سیاست‌های غلط اقتصادی دولت هستم اما موضوع رشد بورس یک بحث کاملاً فنی است و قصدم دفاع از سیاست‌های غلط دولت نیست.

در خاتمه تأکید می کنم چنانچه سهامداران و بورس بازان کمی آرامش خود را حفظ کرده و صبر پیشه کنند، اوضاع بورس بهتر و شکوفاتر از گذشته خواهد شد و کمتر متضرر خواهند شد که چه بسا سود هم بکنند.