با پنبه سر اینترنت را نبرید

تاریخ را که ورق می زنیم می بینیم که فناوری های مهم ارتباط معمولا با استقبال مردم روبرو شده اما همواره مدیران و مسئولان را نگران کرده است. در ایران ممنوعیت، مسدودیت، فیلتر و مقابله؛ واژه‌هایی نام آشنا هستند. این کلمات، گویای شک و بدبینی تصمیم گیران کلان به تغیر و تحولات ارتباطی و غیرارتباطی هستند. ممنوعیت رادیو، تلویزیون، سینما، ویدئو، ماهواره، اینترنت، تلگرام، اینترنت ماهواره‌، ارزهای دیجیتال و ... نفی، رویکرد غالب  سیاست‌گذاران بوده است. البته چند سالی که این ممنوعیت با کلمات تلطیف شده به خورد مردم داده می‌شود تا واکنش‌های منفی کمتر شود. در همین راستا واژگان حسایت برانگیزی مثل مسدودیت و فیلترینگ جای  خود را به صیانت داده اند.

نمونه ملموس این لطایف الحیل را در طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» مشاهده می‌کنید. این طرح ابتدا با نام «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» مطرح شد اما واژه صیانت حساسیت افکار عمومی را برانگیخت. نماینده‌های مجلس در نهایت بازی با کلمات را در پیش گرفتند و طرح  را در چندین نسخه متفاوت اما با همان محتوا پیش بردند. با این روند دور از ذهن نیست که در آینده؛ نماینده‌ها در مجلس به دنبال طرح صیانت از متاورس و سفر به مریخ باشند!

در آینده، طیف وسیعی از صیانت‌ها دور از ذهن نیست. مردم روی اخبار مربوط به بررسی طرح صیانت تمرکز کرده اند اما طرح‌های عجیب و غریب و غیرقابل باور  مجلسی ها به همین یک مورد محدود نمی شود. طرح‌های مشابه در لابه‌لا و همهمه اخبار گم می شوند. طرح الزام به انتشار داده و اطلاعات یکی از این نمونه‌های باورنکردنی است. طبق این طرح دولت و قوه قضاییه مالک همه اطلاعات مربوط به کسب‌وکار مردم می‌شوند. طرح دیگری با عنوان ممنوعیت به‌کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره در حال بررسی است. پیش‌بینی می‌شود که در صورت تصویب این طرح، تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی مثل یوتیوب و توییتر نیز جرم خواهند بود. جزییات این طرح‌ها در سایت مرکز پژوهش‌ها منتشر شده‌ اما رسانه‌ها کمتر به آنها پرداخته‌اند.

از گذشته تا به امروز برنامه‌های پیدا و پنهان سیاست‌گذاران و دولتمردان در ایران و کشورهای دیگر برای مقابله با فناوری شکست خورده است. شکست‌ها درس عبرت نشده اند و بیش از یک دهه است که با توسل بر توزیع رانت به دنبال راه‌اندازی شبکه‌های مجازی داخلی هستیم اما هیچ یک تا به این لحظه نیاز مردم را پاسخ نداده‌اند. در نتیجه بعید به نظر می‌آید که در چند سال آینده طرح صیانت اجرا شود و به یک‌باره پلتفرم‌های مختلف ایرانی ظهور کنند. طرح صیانت محدود به اینستاگرام و واتس اپ نیست. ممنوعیت شامل تمامی پلتفرم‌های خارجی می‌شود که در ایران نماینده نداشته باشند.

قابل قبول‌ترین سناریویی که سیاست‌گذاران برای مردم در رابطه با اینترنت دارند خلق فوبیای محدودیت و فیلترینگ است. به نظر می‌رسد نماینده‌ها قصد دارند، با ایجاد ترس واکنش‌های مردم به اجرای طرح صیانت را محک بزنند. در مرحله بعد اندک اندک محدودیت‌ها اعمال خواهد شد. در یک جمله با پنبه سر اینترنت را می‌برند. مجلس هم دانسته یا ندانسته طرحی را تصویب می‌کند که بعد از اجرا خودشان هم دیگر نقشی در ان نخواهد داشت. قرار است، کمیسیون عالی تنظیم مقررات متولد شود. کمیسیونی گسترده‌تر از شورای عالی فضای مجازی که به خالق خود (مجلس) پاسخ‌گو نیست!

تا به امروز نماینده‌ها و طراحان طرح که عموما از پژوهشگرهای مرکز پژوهش‌های مجلس هستند، در پاسخ به نگرانی‌ها، پاسخ‌هایی ارائه کرده‌اند اما نه تنها دغدغه‌ها بر طرف نشده‌ بلکه به مراتب به نگرانی‌ها دامن زده است. به نماینده‌های مدافع این طرح پیشنهاد می‌کنم برای یک‌بار طرح‌های پیشنهادی خود را به صورت پایلوت در مجلس و محیط زندگی خود اجرا کنند. حداقل تناقض را کنار بگذارید و حمایت خود از طرح صیانت را در توئیتر و اینستاگرام اعلام نکنید!