در آستانه ورشکستگی

گوهرسنگ از جمله حوزه‌هایی است که ظرفیت کارآفرینی و اشتغالزایی بالایی دارد. در این حوزه از تهیه سنگ راف گرفته تا تراش، ساخت و مخراج‌کاری، فرآیندی طولانی طی می‌شود که فرصت‌های شغلی متعدد و متنوعی ایجاد خواهد کرد. اگر بتوان با کمی حمایت تولیدات این حوزه را به بازار صادراتی رساند، ارزش‌افزوده بالایی خواهد داشت و ارزآوری زیادی ایجاد خواهد کرد. اما قوانین ما به‌گونه‌ای چیده شده و ممنوعیت‌های صادراتی و وارداتی آنقدر زیاد است که امکان کار به‌سادگی فراهم نیست. ورود گوهرسنگ‌ها به‌صورت خام به ایران ممنوع است و به‌همین دلیل به‌شکل معمول آنچه در بازار ایران موجود است، به‌صورت تراش‌خورده وارد می‌شود.

کشور ما ذخایر قابل‌توجهی از گارنت (دمانتوئید) سبز، عقیق و فیروزه دارد، اما ذخایر سنگ‌های قیمتی آن مثل یاقوت، زمرد و سافایر چندان قابل‌توجه نیست. در حال ‌حاضر به‌دلیل ممنوعیت واردات سنگ‌خام، بسیاری از کارگاه‌های تراش سنگ با مشکلات متعددی رو‌به‌رو شده‌اند. چون تولیدکننده‌های ما به سنگ‌خام موردنیاز دسترسی ندارند، به‌همین دلیل است که کارگاه‌های گوهرتراشی یکی یکی بسته می‌شوند. البته بازار قاچاق سنگ به داخل کشور گرم است و انواع سنگ‌های قیمتی خام به‌شکل غیرقانونی وارد می‌شوند، اما به‌طبع کمیاب هستند و بسیار گران تمام می‌شوند.

به این دلیل، کارگاه‌های گوهرتراشی دست‌بسته مانده‌اند، زیرا نه تمایلی به فعالیت غیرقانونی دارند و نه (حتی در صورت تمایل و تامین ماده اولیه از بازار قاچاق)، صرفه اقتصادی چندانی در این فرآیند خواهند داشت.

بنابراین با کمال تاسف هر روز بر کارگاه‌هایی که در آستانه ورشکستگی قرار دارند، افزوده می‌شود و گوهرتراشان منبع درآمد خود را از دست می‌دهند.

یکی از فرصت‌هایی که برای خروج از این بحران می‌توان در نظر گرفت، استفاده از ظرفیت‌های کشور افغانستان است.

افغانستان که در همسایگی ما است، دارای ذخایر بسیار غنی سنگ‌های قیمتی از جمله زمرد است. به این ترتیب، ما می‌توانیم به‌راحتی از این فرصت استفاده کنیم.

در حال ‌حاضر با کمال تاسف و به‌دلیل قوانین محدودکننده و دست‌وپاگیر راه  استفاده از این فرصت بسته است و سنگ‌های قیمتی افغانستان به‌دست گوهرتراشان ایرانی نمی‌رسد.

بنابراین همان‌طور که اشاره شد، لازم است برخی قوانین اصلاح و بعضی از ممنوعیت‌ها برداشته شود تا سنگ‌های قیمتی به‌شکل قانونی و درست به‌دست گوهرتراشان ما برسد تا به این ترتیب مشکل بسیاری از کارگاه‌های ما حل شود.

در این صورت، امید می‌رود که فرصت‌های شغلی گسترده‌ای در این حوزه پدید آید و رونق، دوباره به کارگاه‌ها بازگردد..

تراش خوب به چند عامل بستگی دارد؛ اول به کیفیت سنگ، بعد به تراشنده ماهر و زبده و در نهایت به دستگاه‌های گوهرتراشی باکیفیت و دقیق.

باتوجه به آموزش‌های درست و استادان زبده‌ای که در این حوزه فعالیت می‌کنند، پرورش تراشنده ماهر و زبردست امکان‌پذیر است. خوشبختانه دستگاه‌های تراش خوب و دقیقی هم در اختیار داریم که خطای آن بسیار پایین است.

کشور ما در حال ‌حاضر واردکننده سنگ‌های قیمتی تراش‌خورده از خارج کشور است و بیشتر آنچه در ویترین جواهرفروشی‌ها دیده می‌شود (از زمرد گرفته تا سافایر و یاقوت) همه وارداتی است.

اگر قوانینی اصلاح شود و به‌جای سنگ‌خام ممنوعیت ورود سنگ تراش‌خورده ایجاد شود، فرصتی به‌وجود خواهد آمد تا سنگ راف یا ماده اولیه را وارد کنیم، خودمان تراش دهیم و با نرخ خوب به‌دست جواهرفروش برسانیم، به‌طورقطع آنها هم به‌جای سنگ‌های تراش‌خورده وارداتی از سنگ‌های خودمان استفاده خواهند

کرد.

پس جای آن است که مسئولان برای اصلاح شرایط و رفع مشکل کمبود سنگ‌خام وارد میدان شوند و کمر همت ببندند.

اگر سنگ‌خام خوب و باکیفیت داشته باشیم، می‌توانیم خودمان آن را تراش دهیم و به بازار عرضه کنیم و زمینه برای فعالیت کارگاه‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی مهیا می‌شود.