تسهیل اقتصاد آزاد با خروج از لیست سیاه FATF

حضور در بازارهای جهانی چه با صادرات نفتی و چه غیرنفتی نیازمند داشتن روابط پایدار و شفاف بین‌بانکی است. در حال ‌حاضر رقم صادرات غیرنفتی بیش از ۴۵میلیارد دلار است که به‌نظر می‌رسد چنانچه صادرات قاچاق نیز به آن اضافه شود، صادرات غیرنفتی بیش از ۵۰ میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته است.

باتوجه به مشکلات کنونی مربوط به صادرات نفت در اثر اعمال تحریم‌های ظالمانه، ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به طور محسوس و چشمگیر در اقتصاد خود را نشان می‌دهد اما همچنان برای کشوری به وسعت ایران ناچیز است.

ایران برای آنکه بتواند روابط تجاری آزاد با کلیه کشورهای جهان داشته باشد، در ابتدا باید بتواند به‌راحتی مراودات مالی با کشورهای طرف معامله داشته باشد، اما از آنجایی که در لیست سیاه FATF قرار گرفته عملا دستش از مشارکت در اقتصاد آزاد جهانی کوتاه است. حضور ایران در این لیست سیاه همچنان مانع مهمی در برقراری روابط تجاری و مالی با سایر کشور‌ها از ‌جمله کشورهای دوستی مانند روسیه و چین است و حتی پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم در صورت ادامه حضور ایران در لیست سیاه نتایج مطلوبی نخواهد داشت.‌ با اعمال بیشتر تحریم‌ها و عضو نبودن ایران در FATF، ارز حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی نیز جوابگوی نیازهای مبادلات تجاری کشور نیست؛ بنابراین باید دولت اقدامات لازم برای خروج ایران از لیست سیاه FATF را انجام دهد تا بتواند آزادانه با دنیا مراودات مالی و تجاری گسترده داشته باشد.

گروه ویژه اقدام مالی که بر تخلفات مربوط به پولشویی و تامین مالی تروریسم کشورها نظارت می‌کند، با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس علیه کشورمان، نام ایران را در این لیست نگه داشته و همین عامل باعث شده مشارکت ایران در اقتصاد آزاد جهانی باوجود پتانسیل‌های بالا بسیار محدود شود. یکی از نقاط اصلی آسیب‌پذیری کشور بعد از اعمال تحریم‌های امریکا، سیستم تعاملات بانکی خارجی کشور بوده که مبادلات تجاری ایران را به چند کشور محدود کرده است.

تحریم‌های کارگروه ویژه اقدام مالی علیه ایران شامل محدودیت در روابط مالی با شرکت‌های ایرانی، بررسی بیشتر تراکنش‌های مالی مرتبط با ایران، ارسال گزارش درباره انجام هر‌گونه مبادله مالی با ایران به این کارگروه و ممانعت از احداث شعبه جدید بانک‌های ایران در خارج و بالعکس می‌شود.‌‌ تمامی موارد ذکرشده باعث شد سهم ایران در اقتصاد آزاد جهانی کاهش یابد و برای مقابله با این اقدام کشور از پیمان‌های ارزی استفاده کرد. هرچند انعقاد پیمان ارزی باعث تسهیل روابط تجاری می‌شود اما نمی‌تواند جوابگوی همه نیازهای اقتصاد آزاد باشد.

عدم عضویت ایران در FATF روابط بین‌بانکی بین‌المللی را با مشکل مواجه کرده و ادامه این وضعیت حتی با رفع تحریم‌ها نیز نوعی خود‌تحریمی خواهد بود که مانع بهره‌برداری ایران از امتیاز لغو تحریم‌ها خواهد شد، زیرا مراودات بانکی و مالی با کشورهایی که در لیست سیاه قرار دارند، تبعات سختی برای مرتکبان آن دارد؛ بنابراین یک تحریم خود‌خواسته است.

در حال ‌حاضر تنها راهکار مشارکت ایران در اقتصاد آزاد جهانی مشارکت در پیمان‌های ارزی است. انتظار می‌ر‌فت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران همراستا با دیگر کشورها برای کاهش وابستگی سیستم تعاملات بانکی خارجی کشور به دلار و یورو قدم بردارد و توسعه پیمان‌های پولی دوجانبه را در در دستور کار قرار دهد. در نتیجه اکنون ایران با استفاده از تجارب جهانی به پیمان دوجانبه پولی برای تسهیل امر مبادلات تجاری روی آورده است.

ایران همواره تلاش کرده با انعقاد پیمان‌های ارزی با کشورهای طرف تعامل از میزان وابستگی کشور به دلار و یورو بکاهد، اما تا زمانی که ایران در FATFعضو نباشد، تجارت آزاد با تمامی کشورهای جهان ممکن نخواهد شد؛ بنابراین دولتمردان باید از طریق ورود به کریدور مراودات بین‌بانکی جهانی، راه را برای افزایش سهم ایران از اقتصاد آزاد هموار سازند.