دیپلماسی شهری در مسیر شکوفایی اقتصاد

امروزه از همکاری‌های جهانی بین‌شهری و شهرداری‌ها برای رسیدن به منافع و علایق شهری و شهروندی مشترک استفاده می‌شود تا فضایی امن، دموکراتیک، پررونق و سرشار از نشاط و آزادی برای شهروندان ایجاد شود. ۶ هدف به‌هم پیوسته دیپلماسی شهری، عبارتند از امنیت شهر، توسعه شهری، اقتصاد شهری، شبکه شهری، نمایندگی شهری و فرهنگ شهری. بنابراین رونق و شکوفایی اقتصاد شهری، یکی از 6 کارکرد اساسی «روابط بین‌المللی شهرها و دیپلماسی شهری» است، زیرا همواره مناطق شهری مراکز اصلی تولید ناخالص داخلی و ملی بوده‌اند. برای مثال شهری مانند تهران به‌تنهایی، حدود ۳۰ درصد در اقتصاد ملی نقش دارد یا شهرهای سائوپائولو و ریودوژانیرو در برزیل حدود ۴۰ درصد اقتصاد این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در بستر اقتصاد جهانی، دیپلماسی شهری می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی شهرها، ایجاد اشتغال و بهبود شرایط زندگی شهروندان داشته باشد؛ بنابراین شهرهای درحال‌توسعه، می‌توانند از تجربیات شهرهای موفق در این زمینه بهره ببرند. یک دیپلماسی شهری موفق در حوزه اقتصاد، می‌تواند در جهت دستیابی به اهداف زیر تلاش کند:

ایجاد محیطی امن و باثبات برای جذب سرمایه‌های خارجی: امروزه سرمایه‌های خارجی به عامل بسیار مهمی در جهت توسعه اقتصادی شهرها و کشورها و البته ایجاد شغل تبدیل شده‌اند. در این زمینه، یک دیپلماسی شهری موفق، می‌تواند با تبلیغ گسترده روی ظرفیت‌های اقتصادی شهر و البته ایجاد فضایی امن برای سرمایه‌گذاری خارجی، سرمایه‌گذار خارجی را ترغیب به سرمایه‌گذاری و نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی شهر ایفا کند. در این زمینه، شهر ژوهانسبورگ در افریقای جنوبی می‌تواند به‌عنوان یک نمونه بسیار خوب مطرح باشد؛ شهری که با تدبیر بسیارخوب مسئولان شهری‌اش توانسته خود را به‌عنوان یک شهر مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی مطرح کند و امروزه شاهد آن هستیم که سرمایه‌گذاران بسیاری از کشورهای اروپایی و کشورهایی نظیر هند، چین، روسیه و برزیل اقدام به سرمایه‌گذاری در این شهر کرده‌اند.

جذب گردشگر و تقویت گردشگری: یک شهر موفق در حوزه دیپلماسی شهری می‌تواند با تبلیغ گسترده روی جذابیت‌های شهر و معرفی جذابیت‌های توریستی و همچنین ایجاد یک محیط آزاد، امن و آرامش‌بخش برای گردشگران، آنها را به بازدید از این شهر ترغیب کند؛ موضوعی که علاوه ‌بر جاری‌کردن مقادیر بسیار زیاد درآمد ارزی به سمت شهر می‌تواند باعث ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری نیز شود. در این زمینه، شهر شانگهای می‌تواند به‌عنوان یک شهر بسیار موفق مطرح باشد؛ شهری که در سال‌های اخیر توانسته با استفاده درست از ظرفیت بالای خود و ایجاد جذابیت‌های گردشگری، جهانگردان بسیاری را به سمت خود جلب کند. تبادل تجربیات توسعه‌ای: یک دیپلماسی شهری موفق می‌تواند با برقراری ارتباط با شهرهای موفق جهان در حوزه توسعه از تجربیات توسعه‌ای این شهرها برای توسعه شهر خود و رسیدن به معیارهای یک شهر موفق بهره ببرد. در این زمینه شهر جاکارتا در اندونزی می‌تواند به‌عنوان یک نمونه بسیار خوب مطرح باشد؛ شهری که توانسته با استفاده درست از تجربیات توسعه‌ای شهرهای مختلف جهان و بکارگیری کارشناسان خبره تا حد زیادی به معیارهای یک شهر توسعه‌یافته نزدیک شود.

فعالیت در سازمان‌های اقتصادی جهانی: یک شهر موفق در حوزه دیپلماسی شهری، می‌تواند از طریق عضویت در سازمان‌های مختلف از امتیازاتی که این سازمان‌ها برای اعضای خود در نظر می‌گیرند، در جهت توسعه هر چه بیشتر خود استفاده کند و افزون بر اینها، تجربیات توسعه‌ای خود را نیز با شهرهای مختلف به اشتراک بگذارد.

در همین راستا، شهر تهران به‌عنوان یکی از ۲۰ کلانشهر بزرگ و مهم جهان و پایتخت جمهوری اسلامی ایران که تمامی مراکز مهم سیاسی و اداری را در خود جای داده، دارای موقعیت منحصر به فردی است. تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین کانون جمعیتی منطقه، همواره در ارتباطات، مناسبات و همکاری‌های منطقه‌ای به‌عنوان محور مهم، مطرح بوده و همکاری‌های نزدیکی با کشورهای منطقه دارد. سازمان کشورهای اسلامی (OIC) و سازمان همکاری‌های اقتصادی منطقه (ECO) از سازمان‌های مهم منطقه‌ای هستند که تهران از بنیان‌گذاران و اعضای فعال آنها بوده است. بسیاری از تصمیم‌های مهم منطقه‌ای در حوزه اقتصاد، نفت و انرژی، امنیتی و سیاسی، رژیم‌های حقوقی و سایر موضوعات مهم بین‌المللی با مشارکت کشورهای همسایه و منطقه در تهران اتخاذ شده است.تهران به‌واسطه اینکه پایتخت جمهوری اسلامی ایران است در شکل‌گیری تحولات و اصلاحات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در کشورها و پایتخت‌های کشورهای همسایه و منطقه بسیار اثرگذار بوده و به‌عنوان پایتخت و کلانشهر پیشرو عمل می‌کند.

 همچنین با بهره‌گیری از زیرساخت‌های مناسب ارتباطی مانند راه‌آهن، قطار، بزرگراه‌ها و جاده‌های ترانزیتی مهم و زیرساخت‌های اطلاعاتی مانند فناوری‌های پیشرفته اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT)، شبکه‌های رادیو تلویزیونی، رسانه‌های مکتوب به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی و دیگر زبان‌های منطقه، نقش مهمی در توسعه ارتباطات و همکاری‌های منطقه‌ای دارد.