نور در بستر هوشمندسازی

امروزه طراحان شهری معتقدند شهرهای هوشمند یکی از دستاوردهای مهم بشری در قرن حاضر هستند که بیش از هرچیز صرفه‌جویی انرژی را به‌دنبال خواهند داشت. یکی از مولفه‌های مهم این نوع از شهرها، کم و زیاد شدن نور یک منطقه با میزان فعالیت مردم است که یکی از سیستم‌های فناورانه آن با روشنایی شهر هوشمند با پوشش ال‌ای‌دی شناخته می‌شود. این سیستم یکی از اولویت‌های مهم دنیا برای کاهش مصرف انرژی است که خوشبختانه چند سالی می‌شود که توانسته‌ایم این سیستم را تولید و عرضه کنیم. گفتنی است، روشنایی هوشمند باعث می‌شود تا روشنایی در جایی که ازدحام جمعیت بیشتر است، افزایش یابد، در عین حال، وقتی سنسورها تشخیص دهند که تعداد افراد یا اتومبیل‌ها در یک منطقه کمتر است، به تناسب جمعیت، میزان نور و روشنایی در آن منطقه را کاهش می‌دهند.

از آنجایی که ساعت ۹ تا ۱۲ شب، اوج رفت‌وآمد در معابر شهری است، نیاز به روشنایی الزامی است؛ اما از این ساعت به بعد تا ساعات اولیه صبح، روشنایی زیادی موردنیاز نیست، به‌همین دلیل این سیستم‌ها در سراسر دنیا هوشمندسازی شدند تا از مصرف بی‌رویه انرژی جلوگیری شود. یکی از مولفه‌هایی که در ایران به این سیستم اضافه شد؛ امکان کنترل روشنایی چراغ‌های معابر و جاده‌ها و اتوبان‌ها با استفاده از گوشی، تبلت و سیستم‌های نرم‌افزاری است. اتوبان قزوین ـ تهران را در نظر بگیرید که در ساعت‌های اولیه صبح به‌دلیل کمبود رفت‌وآمد، سیستم روشنایی هوشمند برای کاهش مصرف انرژی در حالت خاموش قرار گرفته است؛ حال اگر فرد یا افرادی خواهان نور بیشتر اتوبان گفته‌شده باشند، در این شرایط افراد می‌توانند با تلفن‌های هوشمند خود و با سیستم اندروید یا از طریق نرم‌افزارهای ارائه‌شده با ارسال پیام به مرکز تعیین‌شده به هر میزان که می‌خواهند روشنایی معابر را افزایش یا حتی کاهش دهند. در واقع، پیامکی به مرکز از سوی مردم ارسال می‌شود که به‌معنای افزایش یا کاهش روشنایی معابر موردنظر است.

از دیگر مزایای این سیستم، عملکرد خودکار لامپ‌ها است که موجب کاهش انتشار آلودگی می‌شود. از آنجایی که یکی از مشکلات سخت‌افزاری در روشنایی معابر، آلودگی چراغ‌ها است، نصب طولانی‌مدت آنها در خیابان‌ها موجب می‌شود که تا ۳۰درصد میزان روشنایی آن کاهش یابد. به‌علاوه، این معضل موجب تولید آلودگی هم می‌شود؛ به‌طورمعمول پس از ۳ تا ۶ ماه چنین معضلی بروز پیدا می‌کند. خبر خوش آنکه، سیستم روشنایی تولیدشده در ایران با پوشش نانویی قابلیت خودتمیزشوندگی دارد که برای نخستین‌بار، تولید این سیستم با چنین قابلیتی در جهان اتفاق افتاده است.

یکی دیگر از مزایای این فناوری، تاثیر واضحی است که بر محیط‌زیست و سلامت درختان دارد و می‌توان به‌نوعی به حفظ سلامت گیاهان در شهر پرداخت. نخستین موضوع این است که از ساعت ۱۲ شب تا ۶ صبح می‌توان روشنایی چراغ‌ها را به ۳۰ درصد کاهش داد که این امر موجب کاهش ۷۰ درصدی انرژی و بهبود شرایط محیط‌زیست می‌شود. دومین نکته حفظ سلامت درختان در پارک‌ها و مناطق سبز با تاریکی طبیعی است. درختان باید شب و روز را احساس کنند و اگر تمام شبانه‌روز چراغ‌ها روشن باشد، موجب افزایش آلودگی نوری و نبود تعادل در ساعت بیولوژیکی گیاه می‌شود. کاهش نور معابر باعث می‌شود درختان به اندازه کافی نور و روشنایی از ماه دریافت کنند و این خود به سلامت آنان در شبانه‌روز کمک می‌کند. یکی از برنامه‌های آینده دانش‌بنیان‌ها روشنایی و هوشمندسازی روشنایی داخل ساختمان‌ها است. در واقع، بعد از پیاده‌سازی و توسعه این فناوری در بیشتر معابر شهری، جاده‌ها و اتوبان‌ها قصد داریم در ساختمان‌ها به‌ویژه ساختمان‌های اداری چنین سیستمی را به‌اجرا دربیاوریم. البته به‌شرطی که تحریم‌ها و در واقع محدودیت‌های مالی که سال‌ها به‌عنوان موانع توسعه دانش‌بنیان‌ها شناخته می‌شوند، از سوی مسئولان امر مرتفع شود.