امنیت حمل‌ونقل در گرو افزایش نفوذ بیمه

اهمیت حمل‌ونقل و امنیت آن در کشورهای مختلف جهان به‌قدری بالاست که تقریبا در همه کشورهای دنیا روزی را در تقویم به این مناسبت اختصاص داده‌اند و در این روز بر گسترش حمل‌ونقل و ارتقای امنیت آن تاکید می‌شود. همواره یکی از راه‌های ارتقای امنیت شبکه حمل‌ونقل بالا رفتن ضریب نفوذ بیمه در کلیه سطوح حمل‌ونقلی یک کشور است.حمل‌و‌نقل از مهم‌ترین بخش‌های زیربنایی اقتصاد کشورها به‌شمار می‌رود که توسعه اقتصادی را تسریع و مبادله‌های بازرگانی را تسهیل می‌کند و توسعه اقتصادی و اجتماعی را به همراه دارد. لازم به ذکر است پیشرفت متوازن بخش حمل‌ونقل به روش‌های مختلف و بهره‌برداری مناسب از آن به‌عنوان پیش‌نیاز توسعه بخش‌ها به افزایش امنیت ملی و ثروت کشورها و افزایش سرانه درآمد منجر می‌شود. در دنیای امروز با پیشرفت‌های قابل‌توجه، حمل‌ونقل از طریق شبکه بزرگی از وسایل نقلیه هوایی، دریایی و زمینی ریلی و جاده‌ای انجام می‌گیرد. در تمامی جهان حمل‌ونقل به دو بخش عمده باربری و مسافری تقسیم می‌شود.  هرچند اهمیت هیچ ‌یک از این دو بر کسی پوشیده نیست و هر کدام جایگاه ویژه‌ای در توسعه اقتصادی کشورها دارند، اما نقش ایمنی در حمل‌ونقل مسافر به‌خاطر ارزش و نقش کلیدی انسان‌ها حائز اهمیت بیشتری است. انسان و خطای انسانی همیشه به‌عنوان کلیدترین عامل ایجاد ایمنی در شبکه حمل‌ونقل محسوب می‌شود. در میان انواع شبکه‌های حمل‌ونقلی، گسترده‌ترین شبکه در جهان مربوط به حمل‌ونقل در راه‌های شوسه است. 

در همین راستا در ایران نیز به‌منظور ارتقای ایمنی جاده‌ای و با هدف تثبیت و سپس کاهش تلفات جاده‌ای روزی به‌نام ایمنی حمل‌ونقل در تقویم کشور نام‌گذاری و درج‌ شده است.  متاسفانه باوجود تلاش‌های صورت گرفته در جهت افزایش ایمنی حمل‌ونقل، همچنان میزان تلفات جاده‌ای کشور بالاست. به‌طور مثال ‌در ایام تعطیلات نوروز میزان خسارات و حوادت در کشور ما نسبت به متوسط جهانی بسیار بالاتر بود. گفتنی است با افزایش ضریب نفوذ بیمه در سال‌های اخیر، میزان حوادث و خسارت در کشور ما کمتر شده، اما با وضعیت مطلوب جهانی فاصله زیادی وجود دارد. برای کاهش ‌خسارات ناشی از حوادث حمل‌ونقلی لازم‌ است فرهنگ بیمه بیشتر از گذشته در کشور توسط نهادهای ذی‌صلاح نهادینه شود.  بیمه مکانیسمی است که می‌تواند در دو روش به امنیت حمل‌ونقل جاده‌ای کمک کند. از یک‌ طرف با اعمال حق بیمه براساس رفتار راننده و مشارکت بیشتر در پرداخت حق بیمه برای افرادی که از ضوابط و مقررات تخطی می‌کنند یا رفتارهای خطرناکی انجام می‌دهند و همچنین اخذ جریمه‌هایی که در صورت انجام تخلفات حادثه‌ساز انجام می‌شود. صنعت بیمه می‌تواند ایمنی را به‌طور غیرمستقیم از طریق رانندگان افزایش دهد. بهترین اتفاقی که در یک دهه گذشته در راستای کاهش خسارات حمل‌ونقلی رخ‌ داده، اجباری شدن بیمه شخص ثالت برای کلیه وسایل نقلیه خودرویی در کشور بوده است؛ بر این اساس بیمه با جبران خسارت‌ها به ادامه چرخه فعالیت حمل‌ونقل و امنیت فعالیت در این حوزه کمک و عدم اطمینان و مخاطرات را برای فعالان این بخش مهم اقتصادی برطرف کرده است. امروزه کشور‌های توسعه‌یافته رقابت زیادی بر سر ارتقای امنیت کلیه شبکه‌های حمل‌ونقلی از طریق پوشش بیمه‌ای دارند، زیرا افزایش ضریب نفوذ بیمه به ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل و به‌دنبال آن ایمنی در انواع عرصه‌های هوایی، جاده‌ای، دریایی و ریلی منجر می‌شود.  همچنین دولت‌ها باید برای ارتقای ایمنی در تمامی شبکه‌های حمل‌ونقلی، اعتبار کافی اختصاص دهند. در کشور ما به‌دلیل وجود تحریم بیمه‌ها نمی‌توانند به‌صورت اتکایی با شرکت‌های بیمه‌ای قوی سایر کشورها در ارتباط باشند؛ در نتیجه برای جبران خسارت‌های بزرگ شرکت‌های بیمه خصوصی ناگزیرند از کمک‌های دولت به‌جای بیمه اتکایی استفاده کنند؛ هرچند این موضوع ممکن است در موارد بسیار نادر نظیر سقوط هواپیما و جبران خسارت آن رخ دهد. در مجموع برای ارتقای ایمنی حمل‌ونقل لازم است تلاشی همگانی در کشور صورت گیرد.