از شعار تا واقعیت استانداردهای آلایندگی در خودرو
عباس مجیدی‌نژاد-کارشناس حوزه معاینه فنی
خودروهای آلاینده، سومین منبع تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان به‌شمار می‌روند. از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده گازهای گلخانه‌ای می‌توان به دی‌اکسیدکربن، متان و اکسید نیتروژن اشاره کرد. طبق اطلاعات آماری، بیش از ۲۰ درصد گازهای گلخانه‌ای از خودروهای آلاینده تولید می‌شود. وجود گازهای آلاینده به‌ویژه دی‌اکسیدکربن، سبب بیماری‌های تنفسی، قلبی و ریوی خواهد شد.مقررات مربوط به انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۱۹۷۰ به تصویب رسیده، اما اولین استاندارد اتحادیه اروپا که به‌نام یورو وان (یک) شناخته می‌شود در سال ۱۹۹۲ معرفی شد. براساس این استاندارد تغییرات کاتالیستی در خودروهای جدید ساخته و در انگلستان اجباری شد، زیرا کشورهای اتحادیه اروپا به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نیاز داشته و باید از سوخت استانداردی با میزان آلایندگی کمتر در اتومبیل‌های جدید استفاده می‌کردند.
امروزه این استانداردها با کمک انجمن سازندگان موتور و فروشندگان خودرو (SMMT) تاثیر مثبتی بر میزان آلایندگی هوا دارند.SMMT ادعا کرده هر ۵۰ خودرو تولید شده فعلی، به اندازه یک خودرو تولید شده در دهه ۱۹۷۰ باعث تولید آلودگی خواهد شد و از ارقام زیر برای اثبات ادعای خود استفاده کرده است: «سوخت بنزینی ۶۳ درصد و دیزل ۸۲ درصد، مونوکسیدکربن کمتری نسبت به سال ۱۹۹۳ تولید می‌کنند .سوخت بنزینی از سال ۲۰۰۱ تاکنون، ۵۰ درصد هیدروکربن کمتری را تولید می‌کند.میزان تولید اکسید نیتروژن از سال ۲۰۰۱ تاکنون، ۸۴ درصد کاهش یافته است.میزان تولید تیتانیوم توسط سوخت دیزل، از سال ۱۹۹۳ به میزان ۹۶ درصد کاهش یافته است.»
از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۴ این استانداردها به‌صورت سختگیرانه‌تری اجباری شده است. آخرین استاندارد یورو ۶است و در صورت تخطی از این استانداردها جرایم سنگینی به خودروسازان تحمیل خواهد شد.امروزه رعایت استانداردهای خودرو در شهرهای مختلف اروپا لازم بوده و برای خودروهای آلاینده، جریمه‌های مختلفی وضع کرده‌اند. کد و برچسب رنگی روی خودروها نشان می‌دهد استاندارد انتشار آلاینده آن در چه سطحی است و از این طریق شناسایی می‌شوند. این سیستم در برخی از شهرهای فرانسه راه‌اندازی شده و ورود با وسیله نقلیه بدون برچسب یا خودرویی که عبور و مرور آن در آن روز خاص ممنوع است، جریمه دارد. مهم‌تر از همه اینکه ماشین‌های ساخت قبل از سال ۱۹۹۲ که با استانداردهای انتشار آلاینده یورو تطابق ندارند، مجاز نیستید به این شهرها وارد شوند.
استاندارد یورو برای آلایندگی زیست‌محیطی ناشی از تردد وسایل نقلیه است و باید در خودروها اعمال شود. قسمت زیادی از آلودگی محیط‌زیست نیز مربوط به دیگر آلاینده‌هاست. وجود ضایعات صنعتی، مواد رادیواکتیو، زباله شهری، مواد شیمیایی، آلوده‌کننده‌های طبیعی، مونواکسیدکربن، اکسیدهای ازت هیدروکربن‌ها یا ترکیبات آلی فرار، اکسیدهای گوگرد و به‌طور عمده 2So، ذرات معلق، سرب و ازن از اصلی‌ترین آلوده‌کنندگان هستند که هوای شهرها را به‌شدت خطرناک کرده‌اند. البته در این مجال فقط آلاینده‌های خودرو در کشور را مدنظر داریم.در استانداردهای یورو، تنها به خودرو توجه نشده و سوخت مصرفی نیز دارای اهمیت بسزایی است، چراکه در آلایندگی هوا تاثیر زیادی دارد. در استاندارد یورو وان (یک)، اولین قطعه اجباری کاتالیست خودروها بوده که خودروسازان به‌انحنای مختلف از نصب این قطعه روی تولیدات‌شان خودداری می‌کنند. دیگر مورداستفاده از قطعات با برندهای و عملکردهای متفاوت در زمان‌های متوالی بوده است. به‌عنوان مثال، یکی از مهم‌ترین این قطعات، حسگر اکسیژن است. در موتور احتراق داخلی، این حسگر نسبت اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه‌گیری می‌کند و مقادیر حاصل برای مدیریت موتور در سیستم‌های سوخت‌رسانی انژکتوری و کنترل آلاینده‌های حاصل از احتراق به‌کار می‌رود. در واقع این حسگر میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه‌گیری می‌کند. با استفاده از داده حسگر، یک سیستم کنترلی فیدبک، حلقه بسته مقدار سوخت ارسال‌شده به موتور را تصحیح می‌کند. با تفاوت در قطعات، داده‌ها و عملکرد سیستمی هم متفاوت خواهد بود که در خدمات بعد از فروش و وجود قطعات غیراستاندارد معضلات بیشتری را به همراه خواهد داشت. واقعیت این است که شهروندان نباید اختلاف چندمیلیون تومانی بابت قطعات متقبل شوند، بلکه این از وظایف کارخانجات سازنده خودرو است که خودرو را منطبق با استاندارد تعیین‌شده به مشتریان تحویل بدهند.چالش دیگری که به محیط‌زیست آسیب می‌رساند، خودروهای دوگانه‌سوز کارگاهی هستند که باهدف بهره‌وری از نسل یک نصب سیستم دوگانه‌سوز، حتی خودروها با استاندارد یورو ۲ را تبدیل به خودروهای ماقبل الزام استاندارد یورو می‌کنند. البته در این فرآیند نوع آلایندگی زیست‌محیطی فرق می‌کند. در استانداردهای بنزینی خطر دی‌اکسیدکربن بیشتر خواهد بود و در فرآیند گاز خطر اکسید نیتروژن که در مجال بعد به این مطالب خواهیم پرداخت.
ارسال نظر