مثلث آموزش و ارتقای بهره‌وری
احسان موسوی-استاد دانشگاه و فعال معدن
به‌عنوان مقدمه باید گفت پیش‌نیاز افزایش بهره‌وری در صنعت، برخورداری از امکانات سخت‌افزاری و نیروی انسانی متخصص است. بنابراین، تنها با اتکا به افزایش کمی نیروی انسانی در دانشگاه‌ها و آموزشکده‌های گوناگون، نمی‌توان نسبت به بهبود بهره‌وری امیدوار بود، اما اگر تمرکز بحث حاضر را بر موضوع آموزش‌وپرورش نیروی انسانی بگذاریم، باید در ابتدا به اهمیت برنامه‌ریزی اشاره کنیم.
در تربیت و پرورش نیروی متخصص، کارآمد و ماهر در بخش معدن، برنامه‌ریزی بلندمدت از شاخص‌های تاثیرگذار است که به توسعه همه‌جانبه و در نهایت افزایش بهره‌وری منجر خواهد شد و برای نیل به این مهم لازم است مجموعه‌ای از آموزش‌های اخلاقی، مطالعات اجتماعی و آموزش‌های تخصصی و ویژه، برای دوره‌های ابتدایی تا دانشگاه پیش‌بینی شود.
به‌طورکلی در برنامه‌ریزی برای هر سیستمی باید برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت گنجانده شود که هر یک از زمان‌بندی‌ها محدوده خاصی را تحت‌پوشش قرار دهد. در چنین سیستمی، موفقیت هر دوره در گرو موفقیت دوره قبلی خواهد بود. برای برنامه‌ریزی سازمانی هم تشخیص کمبودها، مازادها و نقطه تعادل باتوجه به کاهش هزینه‌ها و البته افزایش بهره‌وری ضروری است. اما چنین برنامه‌ریزی دقیقی، باید متولی واحد داشته باشد. به‌عبارت‌دیگر، نیازمند ایجاد معاونت‌های آموزشی و پژوهشی یا حداقل اداره کل فعالی در بدنه دولت است تا سیاست‌گذاری‌های بلندمدت را متناسب با انجمن‌ها، تشکل‌ها و بنگاه‌ها و نه به‌صورت موازی بلکه به‌صورت ملی راهبری منسجم و مستمر برنامه‌ریزی کند.
مهارت‌های مرتبط با نیروی کار، بنا به گستره حوزه، می‌تواند شامل مهارت تحلیل، حل مسئله، مهارت‌های فنی، کار تیمی، مدیریتی، سازماندهی و مهارت‌های مرتبط با IT باشد.به‌طورخاص و درباره نیروهای کار معادن تسلط بر نرم‌افزارهای تخصصی طراحی، مدل‌سازی، شبیه‌سازی، مدیریت پایگاه داده، علوم داده‌ها و برنامه‌نویسی، ایمنی ماشین‌آلات و تجهیزات، بهداشت حرفه‌ای و ایمنی، محیط‌زیست و قوانین مرتبط در اولویت است.
البته در حال حاضر بخش‌های متعددی متولی ارائه این آموزش‌ها هستند و همگی، از بنگاه‌ها تا نهادها و انجمن‌ها، فعالیت مطلوبی داشته و دارند، اما مشکلی که به‌وجود آمده، موازی‌کاری و آموزش مهارت‌های تنها تئوریک است. به‌طورقطع، ارتباط بین صنعت و دانشگاه باعث بالندگی، رشد و توسعه خواهد شد. همچنین، به‌علت رشد لحظه‌ای تکنولوژی و رقابت شدید کشورها در عرصه‌های مختلف، برخورداری از دانش به‌شرط به‌روز بودن و تعامل با بنگاه‌های اقتصادی کشور ضروری است.
تعامل دانشگاه و موسسات آموزشی تشکل‌های معدنی هم به‌عنوان بستر مناسب، می‌تواند به‌منظور تحقیقات عملیاتی گسترده، نقش‌آفرین باشد و در حوزه‌های تحقیقات پایه‌ای مشارکتی، انتقال دانش و انتقال تکنولوژی اثرگذار خواهد بود. بنابراین همان‌طور که گفته شد، برای رفع چالش‌های موجود در زمینه تربیت نیروی توانمند و کارآ لازم است دانشگاه، معدن و دولت، به‌عنوان 3 ضلع یک مثلث با هم در ارتباط متقابل باشند. مزایایی که از این شیوه ارتباطی حاصل می‌شود، به‌طور خلاصه عبارتند از: جذب سرمایه، دسترسی به تجهیزات و منابع موردنیاز، افزایش اعتبار بخش آموزش، حصول برنامه‌های تحقیق و توسعه‌ای شرکت‌های معدنی منطبق بر سیاست‌های درون‌سازمانی، ایجاد بازار رقابتی و افزایش سودآوری با بکارگیری روش‌های نوین و ایده‌ها نو و... .
در خاتمه، تکرار این نکته خالی از لطف نیست که مهارت‌آموزی از پایه‌های اصلی ارتقای بهره‌وری است، بنابراین در هیچ سطح و دوره‌ای تمام‌شدنی نیست و استمرار آن، علاوه بر افزایش بهره‌وری نیروی انسانی به توسعه معدن و صنایع وابسته هم کمک بسزایی خواهد کرد./روزنامه صمت
ارسال نظر