نقش معدن در تحقق اقتصاد پویا

معادن تاثیر غیرقابل‌انکاری بر تحقق اقتصاد پایدار دارند، اما توسعه معادن با هدف تاثیرگذاری بهینه بر اقتصاد پایدار، نیازمند الزاماتی است که تامین زیرساخت برای انجام فعالیت معدنکاری سیستماتیک و در مقیاس بزرگ از مهم‌ترین آنها است. زیرساخت‌های موردنیاز برای بخش معادن نیز شامل زیرساخت راه ارتباطی، برق‌رسانی، آبرسانی، مخابرات، تهیه و دسته‌بندی داده‌های اکتشافی و مانند آن می‌شود.توسعه زیرساخت راه ارتباطی معادن از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورتی‌که راه معادن از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد، ضمن تحمیل هزینه‌های اقتصادی غیرضروری به فعالان معدنی، احتمال وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار در آنها بسیار بالا خواهد رفت.از آنجایی که معادن به‌طورمعمول در مناطقی کوهستانی و صعب‌العبور قرار گرفته‌اند، بنابراین در راستای دستیابی به اکتشاف و استخراج مواد معدنی باارزش و توسعه فعالیت‌های معدنی، ضروری است به بخش ایجاد و توسعه زیرساخت راه ارتباطی معادن به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای اساسی توسعه بخش معدن توجه و اقدامات لازم در این زمینه که برابر قانون معادن برعهده دولت است، عملیاتی شود، همچنین با توسعه زیرساخت راه ارتباطی معادن، در بیشتر موارد شاهد آن خواهیم بود که راه ارتباطی روستاهایی که در محدوده معدن قرار گرفته‌اند، نیز وضعیت بسامانی پیدا می‌کند و موجب سهولت رفت‌وآمد مردم منطقه می‌شود. توسعه زیرساخت راه ارتباطی معادن از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورتی‌که راه معادن از وضعیت مناسبی برخوردار نباشد، ضمن تحمیل هزینه‌های اقتصادی غیرضروری به فعالان معدنی، احتمال وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار در آنها بسیار بالا خواهد رفت.

باید یادآور شد که برابر قانون معادن و آیین‌نامه اجرایی آن، توسعه زیرساخت‌های معادن برعهده دولت است. این اصل در ماده ۲۸ قانون معادن و همچنین ماده ۱۱۳ آیین‌نامه اجرایی قانون معادن و تبصره‌های ذیل آن به‌صراحت اعلام شده است و وزارتخانه‌های نیرو، جهاد کشاورزی و... مکلف هستند تا در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های حمایتی ـ تشویقی، توسعه‌ای و زیربنایی خود، واحدهای معدنی و مناطق محل وقوع عملیات معدنی و صنایع معدنی را در اولویت قرار دهند و همکاری لازم را با وزارت صمت، برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی کشور به‌عمل آورند، اما در حال‌ حاضر منابع طبیعی به‌عنوان یکی از  ارگان‌های دولتی زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی، در ایجاد و احداث راه ارتباطی معادن همکاری‌های لازم را انجام نمی‌دهد که این امر با وظایف توسعه‌ای این ارگان دولتی منافات دارد، برای مثال به‌دفعات مشاهده شده که منابع طبیعی با تخصیص اراضی ملی اجرای عملیات معدنکاری موافقت کرده، اما همزمان، با صدور موافقتنامه برای احداث راه ارتباطی مخالفت کرده است. از طرفی، ساخت و تولید برخی از تجهیزات به‌روز حوزه معدن و صنایع معدنی با ریسک بالایی همراه و نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است، با این وجود تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان با ورود به این عرصه توانسته‌اند ساخت قطعاتی همچون سطح‌سنج و لول‌سنج را در داخل کشور آغاز کنند. با بکارگیری مجموع موارد یادشده می‌توان انتظار بهبود عملکرد در بخش معدن و صنایع معدنی را داشت تا به این ترتیب به اهداف موردنظر در برنامه‌های توسعه‌ای و سند چشم‌انداز رسید. به‌نظر می‌رسد، برای تحقق اهداف یادشده باید استراتژی‌های کلیدی این حوزه اجرایی شوند. این در حالی است که در سال‌های اخیر، ظرفیت‌سازی زیادی در حوزه معدن و صنایع معدنی اتفاق افتاده و سرمایه‌گذاری‌های کلانی صورت گرفته است، اما سایر بخش‌های مرتبط و زیرساخت‌هایی همچون آب، گاز و حمل‌ونقل متاسفانه متناسب با افزایش ظرفیت، توسعه پیدا نکرده‌اند. بااین‌همه با متمرکز کردن توان سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ اقتصادی و برداشتن موانع و بروکراسی‌های اداری بازدارنده و نیز ارائه تسهیلات حمایتی می‌توان شاهد تحولی چشمگیر در زیرساخت‌های توسعه از جمله تامین آب، برق، گاز، جاده، راه‌آهن و سایر نیازهای اساسی در بخش معدن و صنایع معدنی بود./روزنامه صمت