در ایران چیزی به نام بانک نداریم

همه می‌دانیم دنیا به سمت هوش مصنوعی پیش می‌رود. ترکیب تکنولوژی، اینترنت و به کارگیری آن در بانک‌ها موجب شکل‌گیری سیستمی شده است که آن را بانکداری دیجیتال یا به عبارتی نئوبانک می‌گویم. بانکداری دیجیتال به ارائه خدمات و محصولات بانکی از طریق کانال‌های دیجیتال مانند وبسایت‌ها، برنامه‌های موبایل و پلتفرم‌های آنلاین اشاره دارد. اگر نگاهی به گوشی همراه خودمان و اپلیکیشن‌های متفاوت بانک داشته باشیم قطعاً متوجه خواهیم شد. بانکداری دیجیتال هم در همین مسیر است.

سیستم بانکداری دیجیتالی، تغییر در نگرش بانکداری سنتی

بانکداری دیجیتال یعنی دسترسی مشتری به خدمات بانکی در هر زمان و هر مکان بدون حضور فیزیکی و در واقع سبک و سیاق جدیدی از بانکداری است و با توجه به سبک زندگی مشتریان و تغییر سبک زندگی آن‌ها، به‌روز شده است.

موضوع مهم دیگر، دیجیتال با دیجیتال در معنی بانکداری تفاوت بسیاری دارند. بیشتر مردم در مواجه با این دو لغت معنی آن را یکی می‌دانند. پی بردن به اهمیت تفاوت بانکداری الکترونیک و دیجیتال برای همه‌ی ذینفعان، مفید خواهد بود چرا که تشخیص نیازهای هر کدام از این نوع بانکداری‌ها به ذینفع‌ها کمک می‌کند تا از فناوری‌ها و یا روش‌های بهینه‌تری برای حفظ و یا گسترده کردن این بانکداری‌ها استفاده کنیم.

اما در سیستم بانکداری الکترونیک، موضوع این است که تغییرات روی منابع مالی به صورت سنتی از راه دور و تا اندازه ممکن به صورت دیجیتالی انجام گردد. ویژگی که قبل از دوره عصر دیجیتال نیز به طریق مختلف قابل دسترسی بود. ساده‌ترین مثال آن وجود دستگاه خودپردار و وجود آن در بسیاری از بانک و خیابان‌ها بود. در کنار آن تلفن‌بانک‌ها نیز جزو مواردی بودند که در بانکداری الکترونیکی شروع به فعالیت کردند.

با بانکداری دیجیتال همه فعالیت یک بانک می‌تواند در یک اپلیکیشن درون گوشی شما جای گیرد. بانکداری الکترونیکی و بانکداری دیجیتال در کنار یکدیگر می‌توانند تمام نیازهای یک کاربر را پوشش دهند اما در خصوص این پرسش که چقدر می‌تواند سیستم بانکی و اقتصادی را ارتقا دهد چیزی که واضح هست بانکداری دیجیتال باعث ارتقا سیستم بانکی خواهد شد اما تاثیری در وضع اقتصادی جامعه نخواهد داشت، چون مشکل اصلی اقتصادی کشور ما تورم بالا است. تورم هم ریشه در ترازنامه بانک مرکزی دارد که توضیح مفصلی را نیاز دارد.

بخواهیم کوتاه اشاره کنیم ما در ایران چیزی به نام بانک نداریم. یک سیستم پانزی که بر سر در آن تابلو بانک زده شده است، چهارچوب بانکی خیلی فراتر از این سیستم است. یک بانک واقعی هر ماه داده‌های آماری درست منتشر می‌کند چیزی که در ایران نیست. یک بانک واقعی سیستم چاپ پول بر اساس پشتوانه است، چیزی که در ایران نیست. یک بانک واقعی چک‌های دولت دستوری پاس نمی‌کند و از همه مهم‌تر سیستم انتخاب ریس کل بانک مرکزی می‌بایست توسط دولت تعیین نشود. ساز و کار انتخاب ریس کل بانک مرکزی چیزی فراتر از انتخاب رئیس جمهور یک کشور است تا مجبور به پاس چک‌های دولت با چاپ پول بدون پشتوانه نباشد.

بانکداری دیجیتالی در ایران به معنای واقعی خودش هنوز در مراحل اولیه است. دیجیتالی شدن روند غالب آینده صنعت بانکداری خواهد بود. من معتقدم بانک‌ها برای بقا در عصر دیجیتال، چاره‌ای جز تغییر مدل کسب‌وکار خود مبتنی بر روندهای دیجیتال ندارند. همچنین در جهت رفع نواقص بانکداری دیجیتالی نیاز به شناخت تغییر مدل‌های کسب و کار، تحقیقات بازار دقیق، استخدام متخصصان تکنولوژی و طراحی و اجرای استراتژی‌های کسب و کار دارد. در واقع پرداختن به این مفهوم صرفا در بخش بازاریابی و تبلیغات کافی نیست بلکه بانک باید از صفر تا صد فرآیندها و ساختار سازمانی بانک و در بخش‌های تکنولوژی، استراتژی کلان سازمان، مدیریت مالی، منابع انسانی و مهم‌تر از آن فرهنگ سازمانی به دنبال توسعه بانکداری دیجیتالی باشد.

اهدافی نظیر تجربه دیجیتال مشتری، داده و تحلیل داده، استعداد دیجیتال، استراتژی و رهبری و ساختار سازمانی، فرهنگ و مدیریت تغییر، دیجیتالی کردن فرآیندها، زیرساخت چابک، محتوای دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی، پرداخت دیجیتال، نوآوری باز، ریسک و امنیت و قوانین دیجیتالی شدن به عنوان ابعاد بانکداری دیجیتال شناخته می‌شوند و این اقدامات می‌بایست جهت برطرف کردن نواقص در اینده صورت بگیرد.