اصل سرمایه در بورس چگونه تضمین می‌شود؟

شاید ناخوشایندترین ریسک سرمایه‌گذاری در بورس برای افراد، مخصوصا تازه واردها، کاهش اصل سرمایه‌ یا آورده اولیه‌ای باشد که وارد این بازار می‌کنند، چرا که بعضا این سرمایه از محل دارایی‌هایی اصلی افراد تامین می‌شود. سرمایه‌گذاران از یک طرف مایل نیستند اصل سرمایه‌ آنها متوجه ریسک و ضرر شود؛ از طرف دیگر علاقه‌مند هستند در شرایط رشد و صعودی شاخص نیز از بازدهی و سود برخوردار شوند. در این راستا، یک سازوکار جدید در بازار سرمایه ایجاد شده است که به زودی وارد بازار خواهد شد. این ابزار جدید در عین تضمین اصل سرمایه در دوره نزول، سود دهی در دوران صعود را هم حاصل می‌کند.

طی هفته‌های گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی خود را با صندوق‌های تضمین اصل سرمایه اعلام کرده است، این صندوق‌ها اصل سرمایه‌ای که افراد وارد بازار می‌کنند را با سازوکارهای خاص خود تضمین می‌کنند.

روش های ضمانت اصل سرمایه

صندوق‌های مذکور رکن ضامن دارند، به عبارت دیگر در صورت عملکرد نامطلوب صندوق به هر حال اصل سرمایه یا همان آورده اولیه تضمین می‌شود. البته بین ارکان تضمین تفاوت‌هایی وجود دارد. در نوع اول که تضمین با ضمانت سبدگردان است، شرکت سبدگردان ارائه‌دهنده صندوق، که از لحاظ توان مالی و حسن سابقه مورد تایید سازمان بورس است، تضمین‌کننده بوده و در صورت زیان، اصل سرمایه را تضمین می‌کند.

 صندوق تضمین با ضمانت سبدگردان به صورت صدور و ابطالی است. این نوع صندوق همچنین در رده صندوق های سرمایه گذاری مختلط رده بندی می شود که به سرمایه گذاران امکان بهره مندی از رشد بازار را هم در زمان رشد بازار در کنار تضمین آورده اولیه در زمان افت بازار خواهد داد. قیمت خرید هر واحد آن در پذیره نویسی ۱۰۰۰ تومان است.

در نوع دوم که تضمین با ضمانت سرمایه‌گذاران صورت میگیرد، تضمین با رکن ضامن اهرم است که ساز و کار پیچیده‌ای دارد. در این نوع صندوق ابتدا یک صندوق قابل معامله (ETF) پذیره نویسی می‌شود که حداقل مبلغ مورد نیاز برای خرید واحدهای این صندوق ۱۰۰ میلیون تومان است. اصل سرمایه نیز در این صندوق، تضمین نمی‌شود و با ریسک همراه است. پس از صدور مجوز تاسیس این صندوق قابل معامله (ETF) و شروع فعالیت آن، صندوق دیگری به صورت صدور و ابطالی پذیره‌نویسی می‌شود که در واقع اصل سرمایه این واحدها تضمین می‌شود و رکن ضامن این صندوق همان صندوق ETF اولیه است که با ریسک همراه بود. به عبارتی به ‌جای سبدگردان، سرمایه‌گذاران صندوق ETF ضامن واحدهای صندوق تضمین می‌شوند.

در صندوق نوع اول که تضمین با رکن ضامن انجام می‌شود، از زمان تاسیس صندوق، می‌توان واحدهای این صندوق که دارای تضمین است را خریداری کرد اما برای خرید واحدهای دارای تضمین صندوق نوع دوم که تضمین با مکانیزم اهرمی است ابتدا باید صبر کرد تا پذیره‌نویسی واحدهای قابل معامله این صندوق تکمیل شود.

صندوق تضمین با رکن ضامن را شرکت سبدگردان آن صندوق تضمین می‌کند در حالی که واحدهای دارای تضمین صندوق تضمین با مکانیزم اهرمی را سایر سرمایه‌گذارانی که واحدهای قابل معامله این صندوق را خریداری کرده‌اند، تضمین می‌کنند.

از این جهت واحدهای قابل معامله صندوق تضمین با مکانیزم اهرمی برای سرمایه‌گذاران آن دارای ریسک بیشتری نسبت به ضامن سبدگردان به خصوص در دوره های افت شدید بازار است.