نگاهی به مجله جذاب گل آقا / سیاست با چاشنی شوخی

مجله‌های قدیمی، همیشه دارای جذابیت بود و در طول هفته انتظار می‌کشیدیم تا مجله مورد علاقه‌مان منتشر شود و آن را از دکه‌های مطبوعاتی تهیه کنیم. البته در همان زمان گذشته، توجه مردم به دکه‌ها برای خرید روزنامه و مجله بیشتر بود تا اینکه بخواهند سیگار تهیه کنند.

مجله‌های متفاوتی به صورت هفتگی منتشر می‌شدند و مخاطب‌های بی‌شماری هم داشتند. این مخاطبان به واسطه موضوعات مختلف مجله و همچنین عکسایی که درون هفته نامه چاپ می‌شد، جذب شده بودند. در کل باید گفت که ارزش آن را داشت که طول هفته را انتظار بکشیم تا مجله مورد علاقه مان چاپ شود. یکی از مجله‌های جذابی که در آن زمان طرفداران بیشماری داشت، هفته نامه گل آقا بود. اسم این هفته نامه قطعا به گوش همه ما آشنا است و هر زمان که اسمی از آن را می‌شنویم، یاد کاریکاتورهای جذاب داخل مجله خواهیم افتاد.

آغاز نام آشنایی گل آقا

همه چیز تنها با ۲ کلمه آغاز شد. یک ستون با محتوای طنز در تاریخ ۲۳ دی ماه سال ۱۳۶۳ در روزنامه اطلاعات و با امضای گل آقا منتشر شد و همین امر سبب شد تا نام گل آقا بر سر زبان‌ها بی‌افتد. طبق متن هایی که از نوشته‌های گل آقا منتشر شد، گل آقا در بیان طنز، شوخی هایی که جنبه انتقادی داشتند و... با شخصیت‌ها و چهره‌های سیاسی و مسئولان حکومتی و در کل با کسی تعارف نداشت.

با گذشت حدود ۶ سال، کیومرث صابری فومنی صاحب امتیاز مجله گل آقا، تصمیم گرفت تا برای مجوز انتشار یکی از بهترین مجله‌های تاریخ ایران، اقدام کند. صابری، نام مستعار خود در «دو کلمه حرف حساب» را برای هفته‌نامه انتخاب کرد و نام آن مجله جنجالی و پر محتوا را گل آقا گذاشت.

اولین نسخه در دکه‌ها

کیومرث صابری فومنی در ۲ دولت بعد از انقلاب، به‌عنوان مشاور فرهنگی و مطبوعاتی رئیس‌جمهوری فعالیت خود را ادامه داد اما باید گفت که ماندگاری در دنیای مورد علاقه خود در طنز و مطبوعات را به فعالیت در دستگاه‌های حکومتی ترجیح داد. فومنی ( گل آقا) سنگ بنای مجله گل‌آقا را در ۱ آبان ۱۳۶۹ گذاشت. مجله‌ای که با نرخ ۱۵ تومان روی دکه رفت و شماره نخست آن خیلی زود نایاب شد. گویا مخاطبان از تاریخ انتشار این مجله اطلاع داشتند که دکه‌ها لحظه‌ای آرام و قرار نداشتند و دائم مجله گل آقا می‌فروختند. مجله گل آقا در میان مردم شاهکار کرده بود و گفته می‌شود از پیر و جوان، منتظر بودند تا شماره بعدی منتشر شود. دکه‌ها هم عادت کرده بودند و هر زمان مجله گل آقا می‌آمد، فروش سیگار کنسل می‌شد و فقط مجله گل آقا فروخته می‌شد. کسانی هم که تمایل چندانی به نشریات و مجله نداشتند، یک هفته نامه گل آقا در دست داشتند و عکس‌های آن را مشاهده و مطالب آن را می‌خواندند.

مجله گل آقا در طول مدت انتشار، حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و با شخصیت‌های سیاسی بسیاری شوخی کرد. البته حرف خود را در قالب طنز منتقدانه بیان می‌کرد که با این لحن، به کسی بر نمی‌خورد.

ابوالفضل زرویی نصرآباد که یکی از همکاران فومنی در مجله گل آقا بود، روایت جالبی را از محبوب شدن این هفته نامه میان مردم بیان کرده است. نصرآباد این‌طور بیان کرده است که بعد از پیروزی انقلاب و آغاز جنگ، طنزپردازان بیشتر سعی بر این داشتند که به مباحثی به جز جنگ و سیاست بپردازند و همچنین مردم به دلیل دغدغه و مشکلات معیشتی که داشتند، دل و دماغ خواندن طنز‌های سیاسی را نداشتند و اصلا گویا جرات نزدیک شدن به مباحث و طنزهای سیاسی را نداشتند. در این دوره، ظهور قلمی به اسم گل‌آقا میان مردم شادمانی زیادی را ایجاد کرد؛ زیرا آنها شاهد نوعی نگارش طنز بودند که تا به حال تجربه نکرده بودند و مانند آن را در هیچ روزنامه و مجله‌ای ندیده بودند. آن هم طنزهای بسیار محکم سیاسی با رویکردی عامه‌فهم و پرگوشه و کنایه که با روحیه هر ایرانی موافق بود.

زمانی که این مجله در اوج شکوفایی خود بود و مردم مشتاقانه طنز‌های سیاسی گل آقا را دنبال می‌کردند، تصمیمی از سوی کیومرث فومنی، همه را شوکه کرد. با این‌ که چیزی حدود ۱۲ سال از نخستین انتشار مجله گل آقا گذشته بود و مخاطبان بی‌شماری را جذب کرده بود، فومنی تصمیم گرفت تا انتشار این مجله را متوقف کند. زمانی که صابری در آبان ماه سال ۱۳۸۱ تصمیم به تعطیلی مجله پرتوفیق (گل‌آقا) گرفت، گل آقا موسسه‌ای  بود که ماهنامه و سالنامه و کتاب منتشر می‌کرد، جشنواره طنز و فیلم کمدی برگزار می‌کرد و با ( بچه‌ها! گل‌آقا) نگاهی به مسائل دنیای کودکان داشت. اما دیگر گل‌آقا را نداشت. چند سال بعد موسسه گل‌آقا ۲۰ شماره دیگر از این هفته‌نامه را منتشر کرد اما نه کیفیت مجله به سیاق قبل بود و نه استقبال مردم مانند گذشته چشمگیر بود.

کیومرث صابری فومنی در ایام پایانی عمر خود به بیماری سرطان مبتلا بود اما جز عده‌ای خاص و محدود از بیماری او مطلع نبودند. سرانجام گل‌آقای ایران، پس از گذراندن یک دوره سخت بیماری، صبح ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۳ خورشیدی در بیمارستان مهر تهران دار فانی را وداع گفت.