چالش های پیش روی آموزش و پرورش | اعتماد فرهنگیان به نظام تعلیم و تربیت بر می گردد؟

هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های توسعه در وزارت آموزش و پرورش برگزار گردید. دکتر سید محمد بطحایی، وزیر سابق آموزش و پرورش در دولت دوازدهم، به همراه سایر اعضای جلسه به بررسی اولویت اصلی دولت‌ها، یعنی آموزش و پرورش کشور، پرداختند. این نشست که با حضور کارشناسان و مقامات فرهنگی کشور برگزار شد، به تحلیل چالش‌های موجود در این حوزه و ارائه راهکارهای توسعه آموزش و پرورش اختصاص داشت.

بطحایی به حضور پررنگ آموزش و پرورش در جلسات دولتی و افزایش بودجه و ثبات در این وزارتخانه اشاره کرد و سپس به طور شفاف چالش های این حوزه را بیان و در ۳ زمینه خلاصه کرد. اولین چالش از منظر او، فهم نادرست مسئولان از اهمیت آموزش و پرورش در مدیریت کشور است. بطحایی معتقد است که متاسفانه در بین مدیران و مقامات کشور فهم کافی از اهمیت آموزش و پرورش وجود ندارد و این موضوع منجر به عدم توجه به نیازهای واقعی این حوزه می‌شود.

بطحایی دومین چالش مهم آموزش و پرورش کشور را مشکلات ساختاری عنوان کرد. سیستم بودجه‌ای نادرست و عدم توجه به اثر دراز مدت آموزش و پرورش از جمله مشکلات ساختاری این حوزه هستند. به اعتقاد بطحایی، توجه افراطی به تاثیرات کوتاه مدت آموزش و پرورش و عدم توجه به تاثیرات دراز مدت آن موجب شده است که این حوزه به اندازه کافی در اولویت قرار نگیرد و ارزش آن زیر سوال برود.

ضعف در گفتمان جامعه سومین چالش آموزش و پرورش کشور از نظر بطحایی است. متاسفانه در جامعه ایران در مورد اهمیت آموزش و پرورش و نقش آن در توسعه کشور گفتمان کافی وجود ندارد و این مسئله سبب ناآگاهی مسئولان و مردم از نقش و ارزش این نهاد در مدیریت کشور می شود. او در این زمینه به دو عامل اصلی اشاره کرد که منتج به کاهش گفتمان در جامعه شده است.  نخستین عامل قناعت بیش از حد معلمان است. معلمان در ایران به طور کلی قشری قانع هستند و در مواجهه با مشکلات و خواسته‌های خود به اندازه کافی پافشاری نمی‌کنند و این موضوع سبب کاهش حساسیت افکار عمومی نسبت به مطالبات و خواسته‌های آنها می‌شود. عامل دوم عدم حمایت مدیران ارشد از معلمان  و فرهنگیان است که در پی قناعت افراطی آنان رخ می دهد.

در برخی موارد مدیران ارشد آموزش و پرورش به جای حمایت از معلمان و جامعه فرهنگیان، موجب ایجاد ضعف و بی‌اعتمادی به این نهاد و تغییراتی در دیدگاه فرهنگیان جامعه و مردم به آموزش و پرورش کشور شده اند.

در ادامه بطحایی راهکار هایی برای حل این چالش ها ارائه داد و علل و نتایج هر یک را مورد بررسی قرار داد. وی مهم ترین راه حل برای تغییر این وضعیت را حساس کردن افکار عمومی نسبت به آموزش و پرورش دانست. او به نقش رسانه، معلمان و تشکیل اتاق فکر برای توسعه راهکارهای جامع در این زمینه تاکید می‌کند. 

بطحایی با اشاره به نقش مهم رسانه در شکل دهی به افکار عمومی ، تاکید کرد که رسانه باید به طور فعال در زمینه آموزش و پرورش مشارکت داشته باشد و با انعکاس چالش‌ها و مشکلات این حوزه و همچنین ارائه راهکارهای مناسب و موثر، نگاه جامعه را به این نهاد تغییر دهد. همچنین او به نقش مهم معلمان در توسعه و ارتقای آموزش و پرورش اشاره کرد و معتقد است که معلمان باید به عنوان پیشگامان این حوزه و قهرمانان واقعی آموزش و پرورش، در ایجاد تغییر و تحول باشند. همچنین آنها می توانند در حساس کردن افکار عمومی نسبت به مشکلات آموزش و پرورش نقش کلیدی داشته باشند.

 بطحایی در پایان به ضرورت تشکیل اتاق فکر و به کارگیری راهکارهای جامع و کارشناسی برای توسعه و ارتقای آموزش و پرورش اشاره کرد. وی در این خصوص معتقد است که با حضور متخصصان و کارشناسان مختلف در این اتاق فکر و ایجاد همکاری و تعامل میان مقامات دولتی، معلمان و جامعه فرهنگیان و رسانه، می‌توان به راهکارهای مناسب و موثر برای حل مشکلات این حوزه دست یافت.

در جمع‌بندی این نشست می‌توان گفت که با وجود قرار گرفتن آموزش و پرورش در اولویت دولت‌ها، مشکلات ساختاری و عدم توجه کافی به نیازهای این حوزه موجب شده است که این حوزه به طور کافی در اولویت قرار نگرفته باشد. حساس کردن افکار عمومی و به کارگیری راهکارهای جامع و کارشناسی می‌تواند در تغییر این وضعیت نقش موثری داشته باشد.