کمبود و گرانی روغن خوراکی در راه است؟

از هفته‌های گذشته با زمزمه‌های جدی شدن اصلاح نظام یارانه بار دیگر نگرانی‌هایی مبنی بر کمبود روغن، گرانی و صف‌های طولانی خرید وجود دارد، هر چند بسیاری از مسئولان این موضوع را تکذیب می کنند، اما برخی فعالان بازار و فروشندگان خبر از کمبود و افزایش مجدد قیمت ها می‌دهند.

۸۰ درصد روغن مصرفی وارداتی است

قائم‌مقام نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی گفت: هم اکنون بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد دانه های روغنی و روغن خام مورد نیاز از طریق واردات تامین‌ می‌شود.

به گفته ملک‌زاده با توجه به ضعف نظارت، رانت و فساد حاصل از واردات، راهی جز تغییر اصلاح نظام یارانه وجود ندارد. گرچه با تغییر تخصیص ارز و اصلاح نظام یارانه در بحث بازار مدتی دچار اختلال می‌شویم، اما این موضوع کشاورزان را به سمت‌و‌سوی خوداتکایی سوق می‌دهد.

طرح خود اتکایی دانه‌های روغنی به عنوان یکی از هشت طرح خوداتکایی محصولات اساسی از نیمه دوم سال ۹۴ توسط وزارت جهاد کشاورزی آغاز شد که بر اساس اجرای این طرح ۱۰ ساله تا افق ۱۴۰۴ حداقل ۷۰ درصد نیاز کشور به روغن در داخل باید تامین شود.

کمبودی در عرضه روغن نداریم

دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفت: تاکنون کمبودی در عرضه روغن به بازار احساس نشده است.

به گفته حسنی، روغن بر مبنای قیمت مصوب درج شده بر کالا عرضه می شود و قیمت آن در بازار تغییری نداشته است. با اصلاح نظام یارانه و افزایش قیمت روغن پیش بینی می شود که مصرف روغن ۲۵ درصد کاهش یابد.

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که کمبودی در عرضه روغن در فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود ندارد، هر چند در برخی مغازه‌ها محدودیت‌هایی برای خرید وجود دارد.

کمبود عرضه روغن از شایعه تا واقعیت/مصرف سالیانه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن روغن

پیگیری از تولیدکنندگان روغن نشان می‌دهد که عرضه روغن نسبت به ماه‌های اخیر تا حدودی کاهش یافته است.

یکی از تولیدکنندگان روغن گفت: قبل از تخصیص ارز ترجیحی به واردات روغن، سالیانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن روغن در داخل مصرف و ۱۰۰ هزار تن به بازارهای هدف صادر می شد که از سال ۹۷ با تخصیص ارز ترجیحی، مصرف به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید. افزایش سرانه مصرف روغن از سال ۹۷ بدان معناست که بخشی از روغن از کشور قاچاق و بخشی دیگر توسط صنایع کنسرو، شیرینی و شکلات و … که روغن مورد نیازشان است، صادر می‌شود.

به گفته این تولیدکننده در اواخر سال گذشته به رغم رکورد تولید، باز هم شاهد کمبود در بازار بودیم که علت اصلی این موضوع به جو روانی بازار باز می گردد. با اصلاح نظام یارانه پیش‌بینی می‌شود که به سبب افزایش نیاز نقدینگی کارخانجات، ظرفیت تولید کاهش یابد، اما امکان مجدد صادرات به عراق و افغانستان مزیت این امر به شمار می‌رود که تا حدودی به فضای بازار کمک می‌کند.

ماجرای کمبود روغن در مغازه و فروشگاه‌ها به اواسط مهرماه سال گذشته بر می‌گردد که با خالی شدن یکباره قفسه‌ها، در شرایط کرونا مردم‌ ساعت‌ها منتظر در صف دریافت خرید بودند که این موضوع ماه‌ها ادامه داشت.

علی‌رغم‌ تلاش مسئولان تنظیم بازار و کارخانجات روغن نباتی، اما مشکلات سیستم توزیع منجر به ایجاد بازار سیاه روغن و عرضه چندبرابر نرخ درج شده بر روی کالا شد که در تیرماه امسال بازار به آرامش رسید، هر چند قیمت روغن حلب با چندین بار افزایش قیمت به ۹۱ هزار تومان رسید.

به گفته دبیر انجمن روغن نباتی در ۱۹ تیرماه امسال، بازار روغن نباتی پس از چندماه پرتنش به آرامش رسیده است و همواره صنعت روغن نباتی آمادگی دارد تا تمامی نیاز کشور در بخش خانوار، صنف و صنعت را به‌طور کامل برطرف کند.

بنابر آمار سالیانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن تا دو میلیون تن روغن در کشور تولید می‌شود که یک میلیون و ۳۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن از طریق واردات تامین می‌شود.

بیرشک دبیرانجمن روغن نباتی پیش از این گفته بود سالانه ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار ارز برای واردات روغن مورد نیاز بخش خصوصی است.

همچنین چندی پیش با مطرح شدن اصلاح نظام یارانه سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد گفت: تغییر روش تخصیص ارز ابتدا از روغن خام، ذرت و کنجاله صورت می گیرد، اما به یکباره این امر اتفاق نمی افتد.

عباسی معروفان می گوید: با اصلاح نظام یارانه قیمت روغن ۲۰۰ تا ۲۵۰ درصد افزایش می یابد که با ایجاد زیرساخت لازم، نگرانی در این رابطه نداریم.