بورس تا پایان سال چه می‌شود؟

حسین محمدی درخصوص علل رشد شاخص بورس در کشور، اظهار کرد: رشد شاخص بورس می‌تواند چند علت داشته باشد، نخستین علت این است که دولت و مجموعه حاکمیت پشت بازار هستند، به شکل‌های مختلف از بازار حمایت می‌‎کنند و هم در صحبت‌‎های رسمی و هم به صورت غیر رسمی رشد این بازار را به عنوان یکی از برنامه‌های اصلی خود قرار دادند.

وی افزود: علت اصلی اینکه دولت و مجموعه حاکمیت رشد بازار بورس را در اولویت قرار دادند، این است که بازار بورس محل مناسبی برای عرضه و فروش سهام شرکت‌های دولتی شده و هرچه این بازار رونق بیشتری داشته باشد، دولت با قیمت بهتر و راحت‌تری می‌تواند سهام شرکت‌های دولتی و عمومی را عرضه کند. مورد دیگر درآمدزایی است که این بازار به شیوه‌های مختلف برای دولت درآمد دارد و این درآمد در قانون بودجه پیش‌بینی شده و با کاهش درآمدهایی مانند نفت، می‌تواند جایگزین مطمئنی برای دولت باشد، بنابراین یکی از دلایل اصلی رشد این بازار، حمایت‌های دولت و مجموعه حاکمیت است.

محمدی ادامه داد: دلیل دوم رشد این بازار، کاهش ارزش پول ملی است. ارزش پول ملی روز به روز در حال کاهش بوده، این بازار می‌تواند سرمایه‌های خُرد و کلان مردم را جذب و تا حد امکان از کاهش ارزش پول ملی برای کسانی که در این بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند، جلوگیری کند. افراد بسیاری ممکن است تمایل داشته باشند در بازارهای موازی مانند مسکن یا ارز سرمایه‌گذاری کنند، اما هم نیاز به سرمایه بالاتری دارند، هم در بازاری مانند ارز، ممکن است فعالیت یا خرید و فروش بیش از حد معینی مجاز نباشد، همچنین شاید برخی از افراد واسطه‌گری در این بازارها را دوست نداشته باشند، بنابراین به این سمت هجوم آوردند.

این فعال بازار سرمایه، اضافه کرد: افزایش تقاضا سومین عاملی است که باعث شده شاخص کل در این چند مدت بالا رود. افزایش تقاضا توسط سهامداران خُرد در زمانی که عرضه چندان افزایش پیدا نمی‌کند، باعث می‌شود شاخص قیمت افزایش یابد، بنابراین سومین علت، افزایش تقاضا با ورود نقدینگی جدید به بازار است.

تا اواخر سال شاهد رشد بازار سرمایه خواهیم بود

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: این سه علت، علل مهمی هستند که موجب شدند بازار سرمایه رشد قابل ملاحظه‌ای را از چند ماه گذشته تجربه کند و پیش‌بینی می‌شود رشدی که در چهار ماه اول سال شاهد آن بودیم، تا اواخر سال هم ادامه داشته باشد، زیرا این سه علت برقرار است و هیچکدام از این علت‌ها جایگزین نمی‌شود، هم دولت نیاز به منابع مالی دارد، هم نقدینگی وارد بازار می‌شود و تقاضا در بازار خواهد بود و هم ارزش پول ملی کاهش پیدا کرده، بنابراین بازاری که افراد می‌توانند تا حدی خود را از کاهش ارزش پول مصون نگه دارند، بازار بورس است.

وی خاطرنشان کرد: علت دیگری که باعث می‌شود بازار در آینده چشم‌انداز روشنی داشته باشد، تعداد در حال افزایش سهامداران در این بازار است. سهام عدالت، صندوق‌های واسطه‌گری دولت و... باعث شده افراد بیشتری به اجبار و دلخواه کد بورسی بگیرند، در نتیجه تعداد فعالان این بازار روز به روز بیشتر می‌شود، زمانی که فعالان یک بازار بیشتر شود، نیمی از این افراد هم فعالانه وارد این بازار می‌شوند، نقدینگی بیشتری وارد این بازار شده و پیش‌بینی می‌شود که رشد بازار تداوم داشته باشد.

عدم توسعه متناسب زیرساخت‌های بازار سرمایه موجب زیان هنگفت به سهامداران شده است

محمدی با بیان اینکه با وجود دریافت قابل ملاحظه کارمزد توسط کارگزاری‌ها و خود سازمان در چند ماه گذشته، اما زیرساخت‎های آنها به صورت متناسب توسعه پیدا نکرده و باعث زیان هنگفت به سهامداران شده است، عنوان کرد: یکی از کارگزاری‌ها در چند روز گذشته بابت عرضه اولیه قطع شده و همچنین همراه با اختلال بود، ضمن اینکه سامانه بورس و کارگزاری‌های مختلف در بسیاری از زمان‌ها سفارش‌ها را دیر می‌گیرند و انجام نمی‌دهند که همه این موارد به زیان سهامدار تمام می‌شود.

این فعال بازار سرمایه افزود: به طور مثال سهامدار قصد دارد در قیمت هزار تومان سهمی را بخرد، بعد سامانه قیمت واقعی را نشان نمی‌دهد یا با تاخیر نشان می‌دهد که این باعث می‌شود فرد از یک معامله دیگر جا بماند. از این موارد بسیار زیاد بوده و علتش این است که هسته معاملات و زیرساخت‌های کارگزاری‌ها متناسب با حجم ورود نقدینگی که وارد این بازار شده توسعه پیدا نکرده است.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد، ادامه داد: باید از سال ۹۷ برای این موضوع فکری می‌کردند تا سامانه توسعه پیدا کند و با اختلال و مشکل مواجه نشود، اما هر روزی که می‌گذرد می‌بینیم این اختلالات تکراری، وجود دارد و انگار انگیزه‌ای ندارند یا شاید نمی‌توانند راه‌حلی برایش پیدا کنند، در حالی که کار سنگینی نیست.

وی اضافه کرد: باید پیش‌بینی کنند که تا پایان سال تعداد سهامداران این بازار شاید به بیش از دو برابر هم افزایش پیدا کند و نقدینگی بیشتری وارد شود، بنابراین اعتماد مردم به این سامانه و کارگزاری‌ها نباید خدشه‌دار شود، زیرا در این صورت اعتماد به راحتی به مردم برنمی‌گردد. هرچه سریع‌تر باید نسبت به اصلاح این زیرساخت‌ها، سفارش به موقع معاملات و... اقداماتی انجام شود. در چند روز گذشته سامانه به مدت یک ساعت سفارش نمی‌گرفت و قطع بود، این باعث می‌شود اعتماد عمومی نسبت به این بازار خدشه‌دار شود.

محمدی با اشاره به اینکه سرمایه هوشمند و ترسو است، اگر این اختلالات تداوم داشته باشد، به زیان مجموعه سازمان بورس، دولت و سرمایه‌گذار تمام می‌شود، تصریح کرد: اگر یک سرمایه‌گذار ببیند چند روز این اختلال ادامه دارد، اعتماد از بازار به‌تدریج از بین می‌رود و نه امسال، بلکه ممکن است اثرش را سال بعد بگذارد، یعنی بسیاری از نقدینگی که جذب این بازار شده خارج شود و بازارهای دیگر را متلاطم کند، به همین دلیل حتما باید اقدامات مناسبی انجام شود تا اعتماد برگردد و زیرساخت‌ها متناسب با افزایش معاملات بهبود پیدا کند.

این فعال بازار سرمایه، گفت: دولت تا الان با هدایت نقدینگی به سمت بازار سرمایه، اقدام مناسبی انجام داده است. نقدینگی وحشتناکی که در جامعه وجود دارد، به هر بازاری وارد شود آن را متلاطم کرده و باعث افزایش فقر و کاهش رفاه عمومی می‌شود، اما ورود آن به بازار بورس به نفع دولت، افراد و سرمایه‌گذاران خُردی است که جای دیگری برای سرمایه‌گذاری پیدا نمی‌کنند، بنابراین تا الان سیاست دولت و حاکمیت مبنی بر حمایت از این بازار، اقدام مناسبی بوده و یکی از بهترین سیاست‌هایی که در چند سال گذشته اتخاذ شده، حمایت از بازار سرمایه و توسعه فعالیت و سهامداران در این بازار بوده است.

بهترین ابزار برای کنترل حجم نقدینگی، حمایت هوشمندانه از بازار سرمایه است

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: اگر قرار باشد این حمایت زمانی قطع شده یا با اختلالاتی که در عرصه معاملات و کارگزاری‌ها هست همراه شود، باعث می‌شود این سرمایه هوشمند و ترسو از بازار پرواز کند و هر جا بنشیند باعث تخریب وحشتناک آن بخش، نوسانات شدید قیمت ارز، افزایش شدید قیمت مسکن و تلاطم در بازار خودرو می‌شود، بنابراین بهترین ابزار برای کنترل بازارهای موازی و حجم نقدینگی، حمایت هوشمندانه از بازار سرمایه و توسعه زیرساخت‌ها برای بهبود فرآیند معاملات است. اگر این اتفاق بیفتد ارزشمند است، اگر نیفتد ممکن است آسیب آن حتی همین امسال هم به همه جامعه تسری پیدا کند.

وی خاطرنشان کرد: سرمایه‌ها در بازار سرمایه مانند آبی است که پشت یک سد بزرگ جمع شده، این آب در ذات خود مفید است، اما به شرط اینکه از آن درست استفاده شود و مشکلی نداشته باشد. این سرمایه‌ها باید به زمینه‌های مولد هدایت شده و به‌تدریج صرف توسعه زیرساخت‌های تولیدی شود، زیرا هدف بازار سرمایه همین است. اگر قرار باشد این پول به سمت افزایش تولید، کارایی تولید و توسعه اشتغال هدایت نشود، مانند این است که یک سد تخریب شود و تمام یک شهر را از بین ببرد.

محمدی افزود: اگر از سرمایه‌های این بازار درست استفاده شود، کل این بازار می‌تواند باعث تقویت تولید و افزایش سرمایه در گردش بنگاه‌ها شود و آثار تحریم‌ها را کم کند، اما اگر این اتفاق نیفتد و پول‌هایی که وارد این بازار شده با مدیریت نامناسب از بازار خارج شود، هم بازار سرمایه صدمه می‌بینید و هم بازارهای دیگر را با نوسانات شدید مواجه می‌کند، به طوری که کنترل وضعیت اقتصادی دیگر در دست سیاستمدار نخواهد بود، بنابراین مدیریت این بازار بسیار مهم است. در یک سال گذشته دولت در این زمینه خوب عمل کرده، اما از این به بعد مهم‌تر است که بتواند سرمایه را به خوبی به بخش تولید هدایت کند.