آیا قیمت طلا در ایران حباب دارد؟

قیمت جهانی طلا این روزها در اوج به سر می‌برد و از ۴ مرداد ماه بهای هر اونس جهانی با گذر از مرز ۱۹۰۰ یورو توانست رکورد تاریخی را ثبت کند. رکوردی که در هفته گذشته از قله ۲۰۰۰ دلار هم گذر کرد و در آخرین روز کاری هفته رقم ۲ هزار و ۵۶ دلار با به ثبت رساند.

اما این رشد چشمگیر باعث نشده تا همچنان بسیاری از کارشناسان نسبت به افزایش رکوردشکنی آن خوش‌بین نباشند. روندی که بانک گلدمن ساکس را ناچار کرد پیش‌بینی خود از نرخ طلا در ۱۲ ماه آینده را با افزایش ۱۵ درصدی از ۲ هزار دلار به ۲ هزار و ۳۰۰ دلار تغییر دهد.

انتشار آمارهای منفی بی‌سابقه از رشد اقتصادی امریکا که بیشترین افت ماهانه را طی ۱۰ سال گذشته از سر گذرانده و کاهش ارزش دلار در بازارهای جهانی در پی آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی در امریکا و طرح احتمال تعویق انتخابات ریاست جمهوری امریکا، همگی از جمله دلایل نگرانی سرمایه‌گذاران و اشتیاق آنها برای حضور در بازار طلا است. عواملی که باعث شده تا موسسه گلوبال ریسرچ در گزارشی با استناد به قرار گرفتن نرخ بهره امریکا در نزدیکی صفر و حتی زیر صفر و همچنین افزایش نرخ تورم در این کشور اعلام کند همچنان شاهد بالا رفتن نرخ اونس جهانی تا حتی ۳ هزار دلار خواهیم بود.

تاثیر تحولات جهانی بر بازار طلای ایران

اما تاثیر این روند افزایش نرخ بر بازار داخلی طلای ایران چیست؟ بازار طلای ایران در هفته پایانی تیرماه رکورد تاریخی نرخ خود را زد. در این تاریخ نرخ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به رکورد تاریخی ۱۱میلیون و ۲۱۸ هزار تومان و یک مثقال طلا نیر به رکورد ۴ میلیون و ۵۹۱ هزار تومان رسید. در آن ایام نرخ اونس جهانی در حدود ۱۸۰۰ دلار قرار داشت.

به گفته کارشناسان شیب شدید افزایش نرخ طلا در آن برهه بیش از آنکه متاثر از بازار جهانی طلا باشد، تحت تاثیر افزایش نرخ ارز در بازار داخلی رشد کرد. بر همین اساس زمانی که در پایان تیرماه، آرامش نسبی به بازار ارز بازگشت و بهای دلار تا ۵ هزار تومان هم کاهش یافت، شاهد افت نرخ طلا در روزهای ابتدایی مردادماه بودیم. در این ایام سکه تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و مثقال طلا حدود ۶۰۰ هزار تومان کاهش نرخ یافتند.

اما این روند کاهشی، کوتاه مدت بود، چرا که نرخ جهانی دقیقا با آغاز مردادماه شیب شدید صعودی به خود گرفت و به سرعت اونس جهانی مرز ۱۹۰۰ دلار را در این روز درنوردید. در نتیجه امروز بازار طلای کشور شاهد شکستن تمام رکوردهای پیشین است. سکه در پایان هفته گذشته در قله ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان ایستاد و مثقال طلا هم رقم ۴ میلیون و ۸۹۰ هزار تومان را تجربه کرد.

اما با وجود تمامی این نوسانات در بازار طلای جهانی و همچنین در بازار ارز داخلی، آیا آنطور که عده‌ای معتقد هستند در بازار طلای ایران حباب وجود دارد؟

«محمد کشتی آرای»، رئیس کمیسیون طلا و جواهر اتاق اصناف تهران، در گفت‌وگو با ایرنا وجود حباب در بازار سکه را تایید کرد. به گفته او سکه هفته گذشته حبابی بیش از یک میلیون تومانی داشت که طی معاملات روزهای اخیر این حباب تا حدود ۶۵۰ هزار تومان هم کاهش یافت. اما او معتقد است برخلاف بازار سکه، در بازار طلا و طلای آب‌شده ایران، نه تنها با حباب مواجه نیستیم که نرخ طلا ارزان‌تر از بازارهای جهانی ارائه می‌شود.

شیوع ویروس کووید ۱۹ در جهان مهم‌ترین عامل نوسانات طلا در طی ماه‌های اخیر دانسته می‌شود. اگر ابتدای اسفندماه را زمان تقریبی برای شروع اپیدمی در جهان در نظر بگیریم، تا به امروز طی این بیش از ۵ ماه، بهای انس جهانی از ۱۶۲۰ دلار به ۲۰۵۶ دلار رسیده است. البته در این میان اونس جهانی کاهش نرخ تا رقم ۱۴۷۶ دلار را هم در آخرین روز از سال ۹۸ تجربه کرده است. اما به صورت میانگین اونس جهانی طی این مدت رشدی ۲۷ درصدی را شاهد بوده است.

از سوی دیگر نرخ دلار عرضه شده توسط صرافی‌های بانکی به عنوان یک ارز معیار در بازار داخلی ایران، از نرخ حدود ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان در ابتدای اسفند به ۲۳ هزار تومان در ۱۶ مردادماه رسیده است. البته در ۲۶ تیرماه دلار به قله ۲۳ هزار ۱۰۰ تومان نیز رسید. با این حال افزایش نرخ دلار طی این بازه زمانی ۶۲ درصد بوده است.

این در حالی است که بهای هر سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در این مدت از ۵ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان به حدود ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. و هر مثقال طلا هم از ۲ میلیون و ۳۷۸ هزار تومان به ۴ میلیون و ۸۹۰ هزار تومان رسیده است. یعنی به ترتیب حدود ۵۰ درصد و ۱۰۰ درصد افزایش نرخ طی این مدت ۵ ماهه.

معادل‌سازی نرخ انس جهانی با مثقال طلا در ایران با توجه به این که نرخ دهی اونس جهانی بر اساس طلا ۲۴ عیار و مثقال طلا در ایران بر اساس طلای ۱۸ عیار است، نشان می‌دهد که ادعای کشتی آرای در مورد عدم وجود حباب در نرخ طلای ایران صحت دارد. پس از قرار گرفتن ارقام فوق در فرمول تبدیل انس جهانی به مثقال مشخص می‌شود با توجه به نرخ امروز اونس، هر مثقال طلا در ایران باید رقمی در حدود ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان داشته باشد. این همسانی در ابتدای دوره مورد بررسی هم صدق می‌کند و در روز اول اسفند ۹۸ بهای هر مثقال طلا در بازارهای داخلی ۲ میلیون و ۳۷۸ هزار تومان ثبت شد بود که دقیقا منطبق بر معادل بهای ۱۶۲۰ دلاری اونس جهانی است.