وقتی صبحانه یک پنجم درآمد را می‌بلعد!
نگاهی به قیمت اقلام اساسی مورد نیاز برای تهیه یک وعده غذایی ساده نشان می‌دهد تنها وعده صبحانه با حذف برخی اقلام مثل تخم‌مرغ، برای یک خانواده ۴ نفره ۵۰۰ هزار تومان در ماه هزینه دارد
گرانی اجناس، موضوع تازه‌ای نیست. سال‌هاست که بی‌ثباتی در قیمت اجناس و کالاهای مختلف حرف اول بازارهاست و اما آنچه در ۲سال اخیر و به‌طور ویژه در ۶ماه گذشته در این زمینه اتفاق افتاده تندشدن شیب افزایش قیمت‌ها و سرایت آن به اقلامی است که با معیشت، سفره و سلامت مردم ارتباط مستقیم دارد. نتایج پژوهش‌های انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور که در ۳ماه نخست امسال انجام گرفته و بیش از ۲۲هزار خانوار شهری و روستایی را مورد سؤال قرار داده، نشان می‌دهد که بسیاری از خانوارها، مصرف منابع پروتئین حیوانی، تخم‌مرغ، گوشت قرمز، گوشت سفید و همچنین لبنیات را به‌طور کامل قطع کرده یا در حد قابل توجهی کاهش داده‌اند. پیش از این نیز آمارهای مربوط به ۲سال اخیر از کاهش سرانه مصرف شیر و لبنیات به کمتر از ۸۰کیلوگرم در سال حکایت داشت. تا پیش از این، از میان ۳وعده غذایی اصلی روزانه، صبحانه ارزان‌ترین و دردسترس‌ترین وعده غذایی خانواده‌ها محسوب می‌شد اما بعد از اوج‌گرفتن قیمت تخم‌مرغ، کره و پنیر حالا دیگر یک لقمه نان و پنیر هم گران تمام می‌شود.
کمبود نهاده‌های دامی در بازار از ابتدای امسال را می‌توان مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت گوشت و لبنیات دانست. توقف واردات جو، ذرت و کنجاله سویا از ماه‌های پایانی سال گذشته تا یکی دو‌ماه ابتدایی امسال، بازار این کالاها را به‌شدت ملتهب کرد و دامداران و مرغداران برای تهیه خوراک دام ناچار به بازار سیاه روی آوردند. توزیع قطره‌چکانی این اقلام در چند‌ماه اخیر هم نتوانست آرامش را به بازار برگرداند و هزینه‌های تولید دام و طیور به‌شدت بالا رفت. این در شرایطی بود که شیوع کرونا و پیامدهای اجتماعی ناشی از آن مصرف گوشت و مرغ را به‌شدت کاهش داده بود اما این کاهش مصرف نیز نتوانست جز درباره مرغ، و آن هم به‌طور موقت، تأثیر کاهشی بر قیمت‌ها بگذارد.
شیر
بالارفتن هزینه تولید در دامداری‌های شیری و گوشتی، قیمت هردو محصول را افزایش داد به‌طوری که دامداران قیمت ۲هزار و ۹۰۰تومانی مصوب شیر خام در تیرماه را نصف هزینه تولید دانستند. هرچه بود، افزایش قیمت شیر خام شد یکی از دلایل حرکت رو به بالای نرخ کالاهای لبنی. گرچه شرکت‌های لبنیاتی سعی می‌کنند نرخ مصوب محصولات پرمصرف را رعایت کنند اما در مواردی در همین محصولات نیز افزایش قیمت مشاهده می‌شود ازجمله شیر کم‌چرب با نرخ مصوب ۵هزار و۶۰۰ تومان که در برخی برندها از ۵هزار و ۹۰۰ تا ۷هزار و ۵۰۰تومان هم فروخته می‌شود. با این حال، گرانی محصولات لبنی بیشتر در اقلام اصطلاحا کم‌مصرف اعمال می‌شود؛ یعنی آنهایی که نرخ مصوب ندارند. قیمت یک پاکت شیر ۱.۵ لیتری استریل غنی‌شده با ویتامین دی و کلسیم تا هفته گذشته در سوپرمارکت‌ها ۱۶هزار تومان بود و شیرهای یک‌لیتری فرادمای برندهای دیگر نیز بین ۹هزار و ۵۰۰ تا ۱۲هزار تومان قیمت داشتند. قیمت شیرهای اصطلاحا کم‌مدت البته کمتر و اغلب برندها بین ۵هزار و ۵۰۰تا ۷هزار تومان است اما در میان همین نوع شیر هم هستند برندهایی که قیمت ۱۱هزار تومانی دارند. اگر یک لیتر را معادل ۴ لیوان درنظر بگیریم، یک خانواده چهاره نفره برای مصرف یک لیوان شیر در روز باید هر هفته بین ۴۲ تا ۸۰هزار تومان هزینه کند. قیمت یک لیوان شیر در روز هم بسته به نوع شیر، می‌شود یک هزار و ۵۰۰تا ۳هزارتومان!
پنیر
از میان دیگر اقلام لبنی مهم‌ترین قلم برای صبحانه پنیر است. نگاهی به قیمت انواع پنیر در یخچال سوپرمارکت‌ها نشان می‌دهد هیچ‌کدام از انواع پرمصرف کمتر از ۱۰هزار و ۵۰۰تومان نیست. هر بسته ۴۰۰گرمی پنیر در انواع برندها بین ۱۰هزار و ۸۰۰تا ۱۳هزار و ۵۰۰تومان قیمت دارد. این البته کف قیمت است و برخی انواع پنیر تا بسته‌ای ۲۰هزار تومان هم فروخته می‌شود. اگر مصرف روزانه پنیر هر فرد را تنها ۲۵گرم هم درنظر بگیریم یک خانواده چهارنفره باید هر هفته ۲ بسته پنیر بخرد که به‌طور میانگین می‌شود ۲۴هزار تومان.
کره
کره جنجالی‌ترین عضو خانواده صبحانه در هفته گذشته بود. قیمت آن یکباره دو برابر شد و از ۴هزار و ۵۰۰تومان به ۸هزار تومان رسید. دلیل آن را تمام‌شدن ذخیره کره‌های وارداتی با ارز دولتی عنوان کردند و اعلام شد از این پس قیمت این محصول با توجه به هزینه‌های واردات با ارز ترجیحی (نیمایی) همان ۸هزار تومان خواهد بود. البته درباره کره و واردات یا تولید داخلی آن حرف و سخن زیاد است ازجمله اینکه بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت لبنیات معتقدند که اگر صادرات شیرخشک تولیدی کارخانه‌های لبنی که میزان تولید آن به واسطه کاهش سرانه مصرف شیر افزایش یافته، تسهیل شود نه‌تنها می‌توان بر ارزآوری این صادرات تکیه کرد بلکه چربی حاصل از آن می‌تواند برای تولید کره استفاده شود و به میزان زیادی کشور را از واردات این کالا بی‌نیاز کند. این کارشناسان می‌گویند در شرایطی که واردکنندگان باید هر دلار نیمایی را بیش از ۲۳هزار تومان بخرند تا بتوانند کره وارد کنند وضع عوارض برای صادرات شیر خشک اقدام سنجیده‌ای نیست. به هرحال مصرف روزانه ۱۰گرم کره توسط هر عضو یک خانواده چهارنفره باعث می‌شود که دست‌کم هر سه روز یک‌بار ناچار به خرید دوباره کره باشند.
مربا و عسل
انواع مربا در بازار طی ماه‌های اخیر تغییرات قیمت زیادی نداشته و مرباهای پرطرفدار مثل آلبالو و هویج مدتی است به قیمت ثابت ۹هزار و ۹۰۰ تومان عرضه شده‌اند. البته بعضی مرباها و بعضی برندها قیمت‌های بالاتری هم دارند. وزن شیشه‌های مربا معمولا ۳۰۰گرم است اما نمی‌شود از آب‌رفتن شیشه‌های مربا چشم‌پوشی کرد؛ کاری که اخیرا بسیاری از تولیدکننده‌ها- نه فقط مربا- برای جبران هزینه‌ها و در عین حال ثابت ماندن قیمت‌ها انجام می‌دهند. قیمت عسل اما خیلی بالاتر از مرباست. کمترین قیمتی که می‌توان در سوپرمارکت‌ها برای خرید یک شیشه یک کیلویی عسل پرداخت، ۷۵هزار تومان است. البته عسل معمولا در بسته‌بندی‌های کوچک‌تر عرضه می‌شود، به‌طور مثال یکی از برندها یک ظرف حدود ۲۰۰گرمی عسل را ۲۰هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است.
تخم‌مرغ
نیمرو، زمانی ساده‌ترین غذا بود اما با قیمت این روزهای تخم‌مرغ کم‌کم لااقل برای وعده صبحانه، غذایی لاکچری محسوب می‌شود. قیمت فروش تخم‌مرغ در بازار فاصله بسیار زیادی با نرخ مصوب دارد و مسئولان صنفی هم این موضوع را تأیید می‌کنند. سعید درخشانی، رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران در رابطه با قیمت تخم‌مرغ می‌گوید: هم‌اکنون قیمت هر شانه تخم‌مرغ در سوپرمارکت‌ها ۲۹ تا ۳۱هزار تومان و بسته به وزن آن متغیر است. بحث گرانفروشی مطرح نیست و مغازه‌داران در روزهای اخیر خودشان تخم‌مرغ را گران خریداری کرده‌اند. اما قیمت تخم‌مرغ در سوپرمارکت‌ها از آنچه درخشانی می‌گوید خیلی بالاتر است. تا روز جمعه ۲۱شهریور، قیمت هر شانه تخم‌مرغ در سوپرمارکت‌ها ۳۴ تا ۳۵هزار تومان بود و فروشنده‌ها ۳۰هزار تومان را قیمت خریدشان ذکر می‌کردند. ناصر نبی‌پور، رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران در این زمینه می‌گوید: قیمت تمام‌شده هر کیلو تخم‌مرغ برای واحدهای تولیدی در شرایط فعلی بیش از ۱۴هزار و ۹۰۰تومان و قیمتی که باید به‌دست مصرف‌کننده برسد ۳۰هزار تومان است. اگر همین ۵۰درصد سویا توسط دولت تامین نشود، تخم‌مرغ به کیلویی بیش از ۲۳ هزار تومان و شانه‌ای ۵۰ هزارتومان هم خواهد رسید.
چای
پای ثابت صبحانه، چای است اما از آنجا که در وعده‌های دیگر هم مصرف می‌شود نمی‌توان هزینه آن را فقط برای وعده صبحانه محاسبه کرد. قیمت انواع چای بسته به ایرانی و خارجی بودن و برند آن متفاوت است اما بسته نیم‌کیلویی بعضی برندهای پرمشتری این محصول ۷۹ هزار و ۹۰۰تومان قیمت خورده‌اند.
نان
قیمت مصوب نان در یک سال اخیر تغییری نداشته اما قیمت فروش آن در کمتر مغازه نانوایی مطابق نرخ مصوب است. براساس آخرین مصوبات ستاد تنظیم بازار درخصوص نان، قیمت نان بربری یارانه‌ای هزار تومان، سنگک یارانه‌ای هزار و ۲۰۰تومان، تافتون یارانه‌ای ۵۵۰تومان و لواش یارانه‌ای ۳۰۰تومان است. قیمت همین نان‌ها در نانوایی‌های آزادپز به‌ترتیب هزار و ۵۰۰، هزار و ۸۰۰، ۸۵۰و ۴۵۰تومان تعیین شده است اما در بیشتر نانوایی‌های سطح شهر بربری با قیمت بین ۲تا ۲هزار و ۵۰۰تومان، سنگک بین ۲تا ۳هزار تومان، تافتون ۹۰۰تومان و لواش ۵۰۰تومان عرضه می‌شود.
صبحانه‌ای که یک پنجم درآمد را می‌بلعد
با احتساب میانگین قیمت اقلامی که در بالا ذکر شد تنها هزینه وعده صبحانه یک خانواده چهارنفره در یک هفته چیزی حدود ۱۰۷هزار و ۸۰۰ و در یک‌ماه حدود ۵۰۰هزار تومان می‌شود. این مبلغ در شرایطی است که برای بعضی اقلام مثل کره و مربا مصرف هر روزه درنظر گرفته نشده و عسل و تخم‌مرغ نیز به کلی از محاسبات حذف شده است. درنظر داشته باشیم که حداقل دستمزد امسال ۲میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین شده و این مبلغ تنها هزینه یک وعده غذایی برای خانواری است که باید برای دیگر هزینه‌ها مثل اجاره‌خانه، رفت‌وآمد، بهداشت و درمان و... نیز ماهانه مبلغی را کنار بگذارد.
ارسال نظر