علت افزایش نجومی قیمت دلار چیست؟

یادداشت کوتاه همتی درباره افزایش نرخ ارز حالا این سوال را پررنگ‌تر از همیشه در افکار عمومی ایجاد کرده است، آیا افزایش نرخ ارز دلیلی جز موارد اعلامی دارد؟

همتی در یادداشتی که امروز در صفحه شخصی خود منتشر کرده است، اشاره‌ای غیر مستقیم به موضوع داشت. وی با اشاره به افزایش نرخ ارز گفته است: با افزایش نرخ ارز در چند هفته اخیر، که در مورد دلایل آن به موقع خود توضیح خواهم داد، هجمه‌های سازمان یافته و بعضاً با هدف‌های خاص، علیه بانک مرکزی آغاز شده است.

بسیاری می‌پرسند چه موضوعی قرار است بعدها از سوی همتی تشریح شود؟ رئیس کل بانک مرکزی در پست اینستاگرامی خود به مواردی که منجر به افزایش نرخ ارز شده، اشاره‌ای گذرا داشته است.

وی تشدید تحریم‌ها با هدف فروپاشی اقتصاد ایران، طرح شدن مکانیزم ماشه و انتشار اخباری در مورد قطع کامل ارتباط نظام مالی ایران در عین عدم بازگشت ۱۹ میلیارد دلار از حاصل از صادرات غیر نفتی را بر شمرده است اما آیا جز این دست اتفاقات، مواردی دیگری نیز زمینه را برای رشد قیمت‌ها فراهم کرده است؟ این پشت پرده چه سیگنالی را به بازار خواهد داد؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند اتفاقات رخ داده بی‌تردید هنوز تغییر ماهیت و جهت نداده است از این رو انتظار برای کاهش نرخ ارز انتظاری بی‌جواب است و دامنه نوسان کاهشی شاید محدود به هزار تومان باشد.

از سوی دیگر ولی‌الله سیف رئیس کل پیشین بانک مرکزی نیز پس از مدتها سکوت، در یادداشتی در کانال شخصی خود دلایلی را برای افزایش نرخ ارز برشمرده است.

وی با اشاره به افزایش ۴۰۰ درصدی قیمت ارز از سال ۹۷ تا کنون، آدرس هایی تازه را برای مشخص شدن دلایل رشد نرخ ارز اعلام کرده است.

او ضمن تایید این نکته که دلیل اصلی افزایش نرخ ارز، محدودیت‌های ناشی از تحریم و همچنین تورم شتابنده‌ای است که در اقتصاد با آن مواجه هستیم، معتقد است: عواملی وجود دارند که در صورت عدم کنترل، موجب افزایش شدت و دامنه نوسانات می‌شوند. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار، بازارهای غیر رسمی هستند که در شرایط نوسانی و التهاب در بعضی از نقاط تهران، برخی شهرستان‌ها و برخی کشورهای همسایه توسط سفته‌بازان و نوسان‌گیران ایجاد شده و رونق می‌گیرند.

او در توضیح این مطلب تاکید دارد: بازار غیر رسمی معاملات فردایی که تجربه نشان داده، علیرغم دستورات و اقدامات قهری توانسته است به فعالیت‌های خود ادامه دهد و عملاً با استفاده از کانال‌های تلگرامی و شبکه مجازی تعیین‌کننده نرخ ارز در اقتصاد باشد، به نوعی تحت کنترل بانک مرکزی قرار گیرد.

او با نشانه گرفتن دلالان و نوسان گیران آنها را متهم به اقدام علیه منافع ملی کرده است. البته وی نیز وعده داده است در آینده متغیرهای میان و بلند مدت تأثیرگذار بر بازار ارز را تشریح خواهد کرد.

با توضیحاتی دو رئیس کل کنونی و پیشین به نظر می‌رسد هفته سختی پیش روی دلار قرار داشته باشد، هفته‌ای که از یک سو فشار تقاضا، قیمت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از سوی دیگر انتظار برای مهار قیمت بانک مرکزی و سیاستگذار پولی را در کانون توجه افکار عمومی قرار خواهد داد.

از سوی دیگر کرونا گرفتن ترامپ خود می‌تواند عاملی برای فروکش هیجان در بازار ارز ایران باشد چرا که برخی خبرگزری‌ها به استناد اشافه وزن و سن ترامپ، کرونا را برای وی خطرناک توصیف کرده‌اند. بی‌تردید ترامپ در دو سال گذشته همواره عامل مهمی برای فشار بر بازار ارز ایران بوده است و ممکن است این سیگنال عاملی برای تغییر مسیر بازار ارز باشد.