سونامی بیکاری در راه است

پایین بودن سطح تخصیص بودجه عمرانی در لوایح بودجه سال‌های اخیر و افزایش چشمگیر بودجه جاری نسبت به بودجه عمرانی در کشور باعث شده که امیدها برای افزایش نرخ سرمایه‌گذاری و همچنین نرخ رشد اقتصادی، بسیار پایین باشد. محمدحسین حقگو، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با گسترش نیوز ضمن ابراز نگرانی برای آینده سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران، نسبت به خطر سونامی بیکاری در کشور هشدار داد.

این اقتصاددان در پاسخ به پرسشی در ارتباط با چشم‌انداز رونق تولید در کشور با توجه به منفی بودن نرخ سرمایه‌گذاری و نرخ رشد اقتصادی در یک دهه اخیر ایران گفت: اصولا ما باید همیشه به آینده امیدوار باشیم اما با توجه به شرایط بودجه کشور، امیدواری تحلیلگران برای رشد اقتصادی مثبت بسیار کاهش می‌یابد. به همین سبب باید در شرایط بازنگری اساسی کنیم. بودجه پیشنهادی دولت ۸۵۰ هزار میلیارد تومان بود که در مجلس از سقف هزار و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نیز عبور کرد. لایحه هم برگشت خورد و مشخص نیست که دولت می‌خواهد چگونه آن را جمع و جور کند.

ارقام پیشنهادی بودجه ترسناک هستند

وی افزود: هر دوی این ارقام تورمی و بسیار ترسناک هستند و پاشنه آشیل این بودجه هم این است که عمده منابع صرف طرح‌های جاری می‌شود و سهم بودجه عمرانی بسیار ناچیز است و با افزایش ۷ تا ۱۰ درصدی همراه بود. آقای نوبخت از تحقق ۷۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی در سال ۹۹ خبر داد که رقم بسیار ناچیزی نسبت به کل بودجه است. در کل اعداد بودجه شفاف نیست و سیگنال‌های مثبتی به اقتصاد نمی‌دهد زیرا بودجه بیشتر معطوف به دستمزد کارمندان و انواع یارانه‌ها و سایر هزینه‌های معمول دولت است و تنها قسمتی از بودجه که به کار اقتصاد می‌آید بودجه عمرانی است که از آن می‌توان با عنوان انباشت سرمایه یاد کرد.

اتفاق مثبتی در انتظار اقتصاد ایران نیست

محمدحسین حقگو ادامه داد: رشد اقتصادی کشور در آخرین آمار حدود منفی ۶ درصد است و نرخ سرمایه‌گذاری در کشور نیز منفی ۹ درصد است و نرخ تشکیل سرمایه ثابت به نسبت تولید ناخالص ملی، در یک دهه گذشته منفی بوده است و برای گذار از این وضعیت به وضع مطلوب، متاسفانه در بودجه ۱۴۰۰ تمهیداتی مثبتی اندیشیده نشده است. بزرگترین مسئله اقتصاد ایران فقدان انباشت سرمایه است و با این بودجه قرار نیست اتفاق خاصی در اقتصاد ایران رخ بدهد.

به دیپلماسی امیدواریم!

این پژوهشگر اقتصادی یادآور شد: شاید باید امیدمان را به سمت سیاست خارجی متمرکز کنیم تا بخشی از این مشکلات از طریق جذب سرمایه خارجی حل کنیم. در ارتباط با دستمزد هم بحران عجیبی در انتظار کشور است و بخش خصوصی دچار معضل عجیبی خواهد شد. چالش دستمزد چالش بسیار بزرگی برای اقتصاد ایران است. شما وقتی نرخ دستمزد را بالاتر از نرخی که عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌کند، تصویب می‌کنید؛ ممکن است در ابتدا خوشایند گروه‌هایی باشد که از این دستمزدها بهره‌مند می‌شوند ولی اتفاقات مثبتی برای بازار کار رخ نمی‌دهد.

موج بیکاری در راه است

حقگو اضافه کرد: برای کارگران سفیدامضا و روزمزد ضربه بزرگی خواهد بود زیرا این وضع شامل حال آن‌ها نخواهد شد و درصد این کارگران در اقتصاد کشور بسیار بالاست بلکه پایین‌تر هم خواهد بود. وقتی رشد اقتصادی منفی ۶ درصد می‌شود و تورم هم در ارقام بالا قابل مشاهده است، بنگاه‌ها توان پرداخت این دستمزدها را ندارند. بنگاه‌ها شروع به اخراج کارگر می‌کنند و در نهایت با یک سونامی ترسناک از افزایش بیکاری مواجه خواهیم شد. زیرا با این شرایط بنگاه‌های اقتصادی دلیلی برای تداوم بکارگیری نیروها ندارند و ترجیح می‌دهند که یا بنگاه‌های خودشان را به سمت رباتیک کردن و مکانیزاسیون جدید کنند یا ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را از تولید خارج کنند و بجای تولید، اقدام به سپرده‌گذاری و سفته‌بازی یا حتی از آن بدتر، خروج سرمایه از کشور کنند. به همین دلیل من چشم‌انداز خوشایندی را برای بازار کار در سال آتی در نظر ندارم.