سرنوشت اقتصاد جهان پس از آتش افروزی روسیه

هرچند اختلاف نظرهای سیاسی میان دولت مسکو و کیف باعث به وجود آمدن جنگی جدید در منطقه اروپای شرقی شده اما در کنار از بین رفتن زیرساخت‌ها و بالا رفتن تلفات انسانی، این جنگ تبعات اقتصادی خاص خود را نیز خواهد داشت.

با توجه به اینکه روسیه یکی از اصلی‌ترین تامین کنندگان نفت و گاز جهانی به شمار می‌رود، افزایش قیمت حامل‌های انرژی در طول روزهای گذشته در بسیاری از کشورهای جهان به ثبت رسیده و از سوی دیگر با توجه به اینکه اوکراین از اصلی‌ترین تامین کنندگان گندم در اروپا به شمار می‌رود، بازار کالاهای اساسی نیز تحت تاثیر این جنگ قرار گرفته است.

در بررسی‌های اتاق بازرگانی تهران، نخستین تاثیر اقتصادی این جنگ در حوزه شوک به زنجیره‌های تامین، تولید و تقاضا در سراسر جهان بررسی شده است. براوردها از این حکایت دارد که قیمت کالاهای اساسی مانند نفت خام، گاز طبیعی، گندم، ذرت، روغن آفتاب گردان و پتاس با افزایش قیمت مواجه شده‌اند و در صورت ادامه داشتن جنگ، احتمالا افزایش قیمت آنها تداوم نیز خواهد داشت. این افزایش قیمت بیشترین تاثیر خود را بر زندگی گروه‌های کم درآمد اقتصادی می‌گذارد.

از سوی دیگر حمله روسیه به اوکراین، در حوزه بازارهای مالی نیز اختلال‌هایی به وجود آورده است. با توجه به اینکه بسیاری از دولت‌ها سیاست‌های حمایت گرایانه‌ای را در دستور کار قرار داده‌اند، این امر به افزایش ذخایر استراتژیک و ریسک محدود شدن تجارت منجر شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۶ میلیارد دلار حساب جاری و ۶۳۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی، باعث شده روسیه در برابر تحریم‌های جدید اقتصادی تاب آوری بیشتری داشته باشد اما پیش بینی‌ها از این حکایت دارد که در صورت تداوم شرایط فعلی، رشد اقتصادی روسیه با افتی ۹.۷ درصدی مواجه شود.

در حوزه گاز شرایط اروپا پیچیده است. در سال ۲۰۲۰، حدود ۷۹ درصد از گاز وارداتی اروپا از منبع روسیه بوده است. حدود ۱۲ درصد به آفریقا، پنج درصد به کشورهای سی آی اس و فقط ۲.۴ درصد به خاورمیانه تعلق دارد، به این ترتیب کاهش واردات گاز از روسیه برای بسیاری از کشورهای اروپایی شرایطی دشوار را به وجود خواهد آورد.

هرچند بسیاری از کشورهای اروپایی طرح‌هایی را در زمینه افزایش استفاده از منابع تجدیدپذیر در دستور کار قرار داده‌اند اما بسیاری از این طرح‌ها به سال‌ها زمان برای اجرای نهایی نیاز دارند و به این ترتیب در کوتاه مدت کشورهای اروپایی به گاز روسیه نیاز قابل توجه خواهند داشت.