بررسی کارایی وام برای خرید خانه / چرا مسکن ارزان نمی شود؟

قطعا اگر تصمیم به خرید خانه گرفته باشید، گرفتن وام یکی از راه‌هایی بوده که پیش از هرچیز به ذهنتان رسیده است. اما آیا وام مسکن به کارتان آمده؟ در ادامه این گزارش به گفت‌وگو با یک کارشناس بازار مسکن می‌پردازیم تا بدانیم چرا وام مسکن در ایران کارایی لازم را ندارد.

میثم مهرپور، کارشناس بازار مسکن در پاسخ به این پرسش که وام مسکن تاثیری در قدرت خرید مردم دارد یا خیر گفت: معمولا در کشورهای توسعه‌یافته که مسکن کالای سرمایه‌ای نیست، بین ٧٠ تا ٩٠درصد هزینه مسکن توسط وام مسکن پوشش داده می‌شود.

ممکن است شهرهای خاصی باشند که مسکن در آنها کالای سرمایه‌ای باشد ولی عموما در دنیا مسکن کالای مصرفی است و کسی به دنبال کسب سود از آن نیست. وقتی کالای مصرفی باشد، افراد تعدد مسکن ندارند و وام تا سقف ٩٠درصد قیمت مسکن را پوشش می‌دهد.

وی ادامه داد: در کشور ما باتوجه به شرایط فعلی و سقف وام مسکن که در بهترین شرایط رقمی کمتر از ٣٠٠میلیون تومان است، طبیعتا در شهرهای بزرگ، وام بیست تا سی درصد قیمت مسکن را پوشش می‌دهد که برای بسیاری از خانه‌ها این عدد کمتر هم است. با میانگین فعلی قیمت مسکن که حدود ٣٠میلیون تومان است، با وام می‌توان ١۵متر خانه در تهران خرید.

در نتیجه وام مسکن نمی‌تواند تاثیری در قدرت خرید مردم داشته باشد مگر اینکه تحولی در میزان تسهیلات پرداختی وام مسکن ایجاد شود و حدود ۵٠ تا ۶٠درصد قیمت تمام‌شده مسکن را پوشش دهد.

مهرپور در پاسخ به این سوال که آیا درست است که وام مسکن سبب افزایش قیمت مسکن می‌شود اظهار داشت: عمدتا می‌گویند هر وقت طرف تقاضا را با افزایش تسهیلات تحریک کنید، شاهد افزایش قیمت خواهیم بود و این لاجرم است و سابقه تاریخی نشان می‌دهد تقویت تقاضا بر روی قیمت‌ها تاثیر دارد. اما این برای شرایط عادی است که وام بخش زیادی از هزینه مسکن را پوشش می‌داد.

در شرایط فعلی حتی اگر میزان تسهیلات افزایش قابل توجهی داشته باشد، روی افزایش قیمت تاثیر نمی‌گذارد زیرا قیمت‌ها جهش داشته است. هرچند حتی اگر بپذیریم چنین اتفاقی می‌افتد چاره‌ای نیست و ما نمی‌توانیم تسهیلات را افزایش ندهیم که ممکن است قیمت مسکن افزایش یابد. تقویت تقاضا و افزایش تسهیلات مسکن لاجرم است و چاره‌ای نیست. مسکن یک پدیده اقتصادی است که عوامل متعددی روی آن موثرند که بخشی از آن تقاضا است.

این کارشناس بازار مسکن در پایان تصریح کرد: اینکه می‌گویند چرا امروز وام مسکن کارایی ندارد یک پاسخ دارد و آن این است که چون بخش کمی از قیمت مسکن را پوشش می‌دهد و ایراد دوم این است که بسیاری امکان استفاده از همین وام مسکن را هم ندارند، زیرا اقساط آن بالاست و تنها بخش محدودی از جامعه توان استفاده از آن را دارند. 

مسکن بخشی از اقتصاد ایران است، اگر سیاست‌های کلان اقتصادی اصلاح شود و سفته‌بازی برچیده شود و مسکن از کالای سرمایه‌ای تبدیل به کالای مصرفی شود، شاهد رشد و جهش قیمت‌ها نخواهیم بود و طبیعتا تسهیلات می‌تواند بخشی از قیمت تمام‌شده مسکن را تامین کند. تا زمانی که مسائل اقتصاد کلان حل نشود، نمی‌توانیم بگوییم چه کنیم تا وام مسکن کارا شود. اگر میزان تسهیلات را افزایش دهیم شاید در کوتاه مدت کارا باشد ولی با یک جهش دیگر دوباره همین شرایط ایجاد می‌شود؛ پس باید ساختارها را اصلاح کرد.