شوک پوتین به این بازار سیاه

خاویر بلاس، ستون‌نویس بلومبرگ اپنیین در یادداشتی نوشت:

کرملین تمام تلاش خود را می‌کند تا تأثیر تحریم‌های رسمی و غیررسمی بر بخش انرژی خود را پس از حمله به اوکراین پنهان کند. اما مسکو نمی‌تواند آثار این تحریم‌ها را از ماهواره‌های بالای سیبری پنهان کند. این ماهواره‌ها میزان نوری را که میادین نفتی روسیه در اثر سوختن یا شعله‌ور شدن گازهای ناخواسته ساطع می‌کنند رصد می‌کنند؛ هر چه تولید بیشتر باشد شعله و نور بیشتر است - و بالعکس.

افت ۱۰ درصدی تولید پس از جنگ و تحریم‌ها

این تصاویر همراه با آنچه معامله‌گران حکایت می‌کنند و آنچه آمارهای رسمی روسیه درز می‌دهد، نشان می‌دهند که با گذشت ۸ هفته از جنگ، مسکو در نهایت تسلیم تأثیر مجازات‌های تحمیلی دولت و خودتحریمی شرکت‌ها شده است. به طور متوسط، تولید نفت روسیه ۱۰ درصد نسبت به سطح قبل از جنگ کاهش یافته است.

انتظار برای ریزش بیشتر

از آنجایی که برخی پالایشگاه‌ها و بازرگانان غربی پس از پایان قراردادهای عرضه در هفته‌های آتی از روسیه خارج خواهند شد، احتمال کاهش بیشتر تولید وجود دارد. اتحادیه اروپا همچنین در حال بررسی گام‌هایی برای کاهش خرید نفت روسیه است و تلاش می‌کند راه‌هایی برای دور زدن مخالفت آلمان با این اقدامات بیابد. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا به بیلد ام سانتاگ گفت: «ما درحال‌حاضر در حال توسعه مکانیسم‌های هوشمند هستیم تا نفت نیز در بسته تحریم‌های بعدی گنجانده شود».

بر اساس آمارهای OilX، یک شرکت مشاوره که از داده‌های تصویربرداری ماهواره‌های ناسا برای اندازه‌گیری شعله‌ور شدن گازهای ناخواسته استفاده می‌کند، احتمالاً تولید نفت روسیه در ماه‌های آینده بیشتر کاهش خواهد یافت.

OilX تخمین می‌زند که تولید اوایل این ماه (آوریل) به کمترین میزان یعنی ۹.۸ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. روسیه در دو هفته اول آوریل به طور متوسط ​​حدود ۱۰.۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است. در حالی که به نظر می‌رسد این کاهش در روزهای اخیر تثبیت شده است، میزان تولید آوریل نشان‌دهنده افت بزرگی نسبت به ۱۱.۱ میلیون فوریه (قبل از تأثیر تهاجم به اوکراین) و ۱۱ میلیون ماه مارس است.

رشد پایدارتر نرخ نفت؛ معنای شوک دوم

برای مصرف‌کنندگان - و بانک‌های مرکزی که در حال مبارزه با تورم هستند - کاهش تولید روسیه نشان‌دهنده آغاز موج دوم و احتمالا طولانی‌تر افزایش نرخ نفت است.

برای ولادیمیر پوتین، ریسک‌ها حتی بیشتر است: درآمد حاصل از فروش نفت و گاز تاکنون به کاهش ضربه تحریم‌های بین‌المللی، تثبیت روبل و تامین مالی ماشین نظامی او کمک کرده است. کاهش پایدار تولید که اثر آن بیشتر از هر گونه افزایش نرخ نفت باشد، علاوه بر هزینه‌های مستقیم جنگ، یک باد مخالف بلندمدت برای اقتصاد روسیه خواهد بود.

مرحله اول شوک نرخ نفت ناشی از تهاجم پوتین به همان اندازه که شدید بود کوتاه و مختصر بود. تولید روسیه انعطاف‌پذیرتر از حد انتظار بود. قرنطینه‌های کرونایی جدید در چین باعث کاهش تقاضا شد و ایالات متحده و متحدانش میلیون‌ها بشکه از ذخایر استراتژیک نفت خود را آزاد کردند. برنت، معیار جهانی نفت، ابتدا در ۷ مارس در نخستین روزهای آغاز عملیات نظامی روسیه به ۱۳۹.۱ دلار در هر بشکه افزایش یافت اما تا ۱۱ آوریل تقریباً ۳۰ درصد عقب‌نشینی کرد و به ۹۷.۶ دلار در هر بشکه رسید.

مرحله دوم احتمالاً در مدت زمان طولانی‌تری و با روند آرام‌تری ادامه یابد و خطر ویرانی اقتصادی بیشتری را به همراه خواهد داشت. نفت خام برنت درحال‌حاضر به نزدیک به ۱۱۰ دلار در هر بشکه رسیده است و قیمت‌ها احتمالاً به‌تدریج افزایش می‌یابد زیرا بازار کاهش عرضه را جذب می‌کند. تا اوج تقاضای فصلی هنوز دو ماه و نیم باقی مانده است، با تعطیلات تابستانی در نیم‌کره شمالی، نرخ بنزین مطمئناً افزایش می‌یابد.

تنها مانع نفت ۱۰۰ دلاری

میانگین نفت برنت در امسال تاکنون ۹۹.۲ دلار در هر بشکه بوده است. سال ۲۰۰۸ زمانی که قیمت‌ها به بالاترین حد خود رسید، میانگین نرخ سالانه تا به امروز در این زمان از سال ۹۸.۴ دلار در هر بشکه بود. تنها عاملی که به طور بالقوه می‌تواند خبرهای بد را جبران کند آن است که رکود در ایالات متحده و اروپا واضح‌ترین مانع برای نفت بالای ۱۰۰ دلار است.

ضرب‌الاجل اتحادیه اروپا

رفتار خود شرکت‌های نفتی روسیه کاهش تقاضای بین‌المللی برای محصول آنها را نمایان می‌کند. روس‌نفت، شرکت نفت دولتی در تلاش است تا میلیون‌ها بشکه نفت خام را در اروپا و آسیا از طریق مناقصه‌هایی که روز پنجشنبه پایان می‌یابد بفروشد. به طور معمول، روس‌نفت نفت را از طریق معاملات بلندمدت می‌فروشد. اما تاجران غربی با ضرب‌الاجل ۱۵ ماه مه (حدود ۳ هفته دیگر) از سوی اتحادیه اروپا روبه‌رو هستند که معاملات آنها با روس‌نفت و چندین شرکت دیگر روسی را محدود به فعالیت‌های «ضروری» موردنیاز برای تامین انرژی اتحادیه اروپا می‌کند. تفسیرهای متفاوتی می‌توان از معنای «ضروری» داشت اما درحال‌حاضر بسیاری از معامله‌گران به سادگی معاملات خود را کاهش داده‌اند.

اگر زیان تولیدی که تا کنون در آوریل رخ داده ادامه یابد و در ماه مه عمیق‌تر شود، همانطور که بسیاری در صنعت انتظار دارند، قوانین عرضه و تقاضا حاکم خواهد شد. بازارهای نفت این گونه‌اند که چرخش آنها زمان می‌برد اما در حال چرخش هستند و این بدان معنی است که قیمت‌ها دوباره بالا می‌روند.