درز اطلاعات درباره دستمزد در بحبوحه بودجه

 هوا سرد است؛ اما بحث حقوق و دستمزد داغ. در حالی که دعوای پینگ‌پنگی دولت و مجلس بر سر بودجه ۱۴۰۲ بالا گرفته، اطلاعاتی که از مهم‌ترین سند دخل و خرج دولت به بیرون درز کرده، از حقوق هم خبری دارد؛ احتمالا هفت میلیون تومان کف حقوق کارمندان. به دنبال همین اخبار، اولین گمانه‌زنی درباره دستمزد کارگران مطرح شده است؛ اینکه حداقل مزد کارگری از کف حقوق کارمندان فراتر نخواهد رفت.

همین موضوع واکنش تند فعالان کارگری را به دنبال داشته است. خواسته آنها هم با استناد به تازه‌ترین آمار رسمی خط فقر در سال ۱۴۰۰ مطرح شده است. خط فقر مطلق نشان از این دارد که چه میزان درآمد برای تامین حداقل نیازهای اساسی زندگی نیاز است.

بر همین مبنا، ۳۰ درصد از مردم ایران یا ۲۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر دچار فقر مطلق هستند. البته نرخ فقر در مناطق روستایی از ۳۵ درصد هم عبور می‌کند. جدای از این آمار، اقتصاددانان می‌گویند ۳۰ درصد از خانوار ایرانی از فقر درآمدی به فقر زمانی دچار شده‌اند؛ این یعنی آنها با دوشغله یا چندشغله بودن زمانی برای سرگرمی، استراحت، سفر و … ندارند و نتیجه آن فروپاشی خانوار خواهد بود.

درز اطلاعاتی درباره دستمزد در بحبوحه دعوا بر سر بودجه

دعوا بر سر لایحه بودجه فراتر از انتظار است. پیشتر، کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کرده بودند که لایحه بودجه ۱۴۰۲ در موعد مقرر یعنی پانزدهم آذرماه راهی مجلس نمی‌شود، این پیش‌بینی هم درست از آب درآمد و دی‌ماه از راه رسید و خبری از لایحه نشد. تا اینکه خبرهایی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت که نشان از این داشت که لایحه بودجه در پنجم دی‌ماه طی ارسال نامه‌ای به مجلس فرستاده شده است؛ اما بدون جداول! هرچند تعدادی از نمایندگان مجلس از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کردند.

با اینحال، آنچه عجیب است، ارسال مهم‌ترین سند مالی دولت به بودجه بدون رعایت تشریفات بوده است. موضوعی که یادآور رفتار برخی از روسای دولت در دوره‌های پیشین است؛ برای مثال دست رد روحانی به دعوت مجلس برای دفاع از کلیات لایحه بودجه. اما حالا، یک نماینده مجلس گفته تا برنامه هفتم توسعه را ندهید، ما هم لایحه بودجه را اعلام وصول نمی‌کنیم.

در مقابل، سازمان برنامه و بودجه می‌گوید برنامه هفتم در هرازتوی بررسی و تصویب در مجمع تشخیص مصلحت نظام گرفتار آمده بود و به همین علت سیاست‌ها بسیار دیر ابلاغ شد.

در این هیاهو، اطلاعاتی هم از بودجه ۱۴۰۲ به بیرون درز کرده است. همین هفته قبل بود که یک رسانه مدعی شد دولت برای سال آینده کف حقوق کارمندان را هفت میلیون تومان در نظر گرفته است.

این درحالی است که در بودجه ۱۴۰۱ حداقل حقوق کارمندان دولت حدود پنج میلیون تومان بوده است. همین خبر کافی بود تا اولین گمانه‌زنی درباره دستمزد کارگران هم بر سر زبان‌ها بیفتد؛ حداقل دستمزد کارگران از کف حقوق کارمندان فراتر نخواهد رفت.

یک خواسته مهم؛ تورم را مهار کنید

در حالی که نگرانی‌ها از اینکه حقوق و دستمزد با لحاظ تورم حدود ۴۵ درصدی اقتصاد ایران پاسخگوی نیازها باشد، بسیار بیش از گذشته است؛ نگرانی بعدی و مهم دیگر این است که افزایش حقوق به تورم بیشتر منجر نشود. موضوعی که حکایت از گرفتار آمدن اقتصاد ایران در مارپیچ ارز و تورم دارد. هرچند سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است: «دولت با در نظر گرفتن محدودیت‌های موجود در سال ۱۴۰۲ حقوق کارکنان را به میزان قابل قبولی افزایش خواهد داد.»

با اینحال، دولت در سال جاری با کسری بودجه ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومانی دست به گریبان است، هرچند خود مدعی کسری پایین‌تری است. اما همین امر احتمال اینکه بودجه سال ۱۴۰۲ نیز با کسری همراه باشد، تقویت کرده است.

همین یک جمله یعنی قرار است دولت بازهم به چاپ پول روی بیاورد که نتیجه آن غرق شدن عده کثیری از مردم در گرداب تورم است. به همین دلیل اقتصاددانان می‌گویند اگر قرار باشد دولت فقط و فقط یک کار انجام دهد؛ آن مهار تورم است تا افزایش حقوق پاسخگوی نیاز باشد و دغدغه بزرگ خانوار کم‌درآمد رفع شود. وگرنه اگر قرار باشد براساس گمانه‌زنی‌ها دستمزد از هفت میلیون تومان فراتر نرود، با توجه به آخرین رقم خط فقر در سال جاری یعنی ۳۲ میلیون تومان برای خانوار دو نفره تهرانی و ۱۵ میلیون تومان برای خانوار ساکن در حومه تهران، باید منتظر فقر بیشتر و در نتیجه بحران اجتماعی گسترده‌تر باشیم.