فشار گرانی بر بازار شب عید / لباس نو از سبد خانوار حذف می شود؟

سه دسته از کالاها در شب عید به مرز بی‌سابقه‌ای رسیده است. درامدهای تورمی کفش و پوشاک، هتل و رستوران در بهمن امسال رکوردهای بالایی به ثبت رسیده است و به باور برخی موجب کاهش سهم مصرف این کالاها از سبد هزینه خانوار شده است، اتفاقاتی که رنگ و بوی عید سال‌های اخیر را کمرنگ‌تر کرده است.

اسفند بی رونق

چند سالی است که اسفند دیگر رنگ و بوی گذشته را ندارد. بر خلاف گذشته که مردم شور و شوق زیادی برای خرید کفش و لباس نو و آجیل شب عید و سفر رفتن در ایام نوروز داشتند، چند سالی است که استقبال از عید نوروز رونق گذشته را ندارد.

برخی می‌گویند این اسفند بی‌رونق، عیدی تورم به مردم بوده است. افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها موجب تغییرات در مسیر خرید مردم شده است. آن‌طور که گزارش بهمن ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، شاخص قیمت‌ها در تمامی گروه‌های عمده نسبت به سال گذشته افزایش یافته‌اند.

در آستانه سال ۱۴۰۲، بررسی سه شاخص مهم در کشور نشان می‌دهد هزینه‌های شب عید بیشتر از قبل شده و سبد مصرفی این کالاها کمتر شده است.

هتل و رستوران، ۶۰۰ درصد گران‌تر!

بررسی‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که بالاترین تورم نقطه‌ای ثبت‌شده در بهمن امسال مربوط به گروه هتل و رستوران بوده است. شاخص قیمت مصرف‌کننده در این گروه ۷۹۱.۵ بوده و تورم نقطه‌ای آن به حدود ۷۹ درصد رسیده است. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است.

این بدان معناست که هزینه خانوارهای کشور برای استفاده از هتل و رستوران به طور میانگین ۷۹ درصد بیشتر از بهمن ۱۴۰۰ شده است. این افزایش در شاخص قیمت یک سال منتهی به نیمه زمستان امسال در حالیست که تورم نقطه‌ای گروه هتل و رستوران در بهمن سال ۱۳۹۶ تنها ۶.۸ درصد تخمین زده شده و شاخص قیمت در آن مقطع برابر با ۱۰۹.۱ بوده است. این یعنی ۶۲۵ درصد افزایش در پنج سال.

کاهش سهم تفریح و فرهنگ از هزینه خانوار

در گروه «تفریح و فرهنگ» نیز تورم نقطه‌ای در بهمن امسال، ۳۲.۶ درصد ثبت شده که بیشترین مقدار از ابتدای ۱۴۰۱ بوده است.

بررسی متوسط هزینه درآمد خانوارهای کشور نشان می‌دهد که خانواده‌ها طی چند سال گذشته، از یکسو به دلیل رشد شدید قیمت کالاهای مصرفی ضروری از جمله خوراک و مسکن و از سوی دیگر افزایش نرخ بلیط هواپیما، اتوبوس و قطار و همچنین افزایش قیمت هتل‌ها و رستوران‌ها، مجبور به کنار گذاشتن یا کاهش چشمگیر تفریح و گردش شده‌اند و سبک زندگی‌شان تغییر یافته است.

به عبارت دیگر، چون غذا و مسکن، کالاهایی ضروری و غیرقابل جایگزین هستند، خانوارها ناچار شده‌اند هزینه‌های دیگر زندگی خود را از سبد مصرفی‌شان حذف کنند.

طبق داده‌های مرکز آمار در خصوص سهم هزینه‌های خانوار در بخش‌های مختلف مشاهده می‌شود نسبت فعالیت‌های مربوط به «تفریح، سرگرمی و خدمات فرهنگی» از متوسط هزینه خانوار شهری در سال گذشته تنها حدود ۲ درصد بوده که در مقایسه با سال‌ ۹۳ حدود ۲ واحد درصد کاهش یافته است.

کفش و پوشاک از سبد مصرفی مردم حذف می‌شود؟

در گروه کفش و پوشاک، تورم نقطه‌ای در بهمن امسال ۴۶.۵ درصد بوده که از ماه گذشته روندی صعودی به خود گرفته است.

کارشناسان معتقدند این رشد در هزینه‌های پوشاک و کفش در سال‌های اخیر موجب شده تا طی دهه ۱۳۹۰ سهم مصرف کفش و پوشاک به طور قابل توجهی کاهش پیدا کند. به عبارت دیگر، خانواده‌ها به پوشاکِ حداقلی بسنده می‌کنند و بیشتر درآمدشان را صرف خوراک و مسکن کرده‌اند.

براساس داده‌های مرکز آمار ایران، سهم «کفش و پوشاک» از هزینه خانوارهای شهری از ۶ درصد در سال ۹۳ با ۲ واحد درصد کاهش به ۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است. روند نزولی سهم مصرف پوشاک از هزینه‌های خانوارهای روستایی مسیر پررنگ‌تری داشته و ۶ واحد درصد افت را در این سال‌ها رقم زده است.