رد یک شایعه بزرگ/ وضعیت مطلوب صادرات پس از برجام

درحالی که بسیاری از رسانه های غربی مدعی شدند صادرات نفت ایران به چین توقف پیدا کرده است، اما مقامات ایران و شواهد نشان می دهد که صادرات همچنان بر قوت خود باقی است.

رسانه‌های غربی مدعی شده‌اند که ایران برای فروش نفت تخفیف کمتری به چین خواهد داد و همین موضوع باعث کاهش صادرات نفت ایران در یک ماه گذشته شده است.

آمریکا اواخر سال ۲۰۲۲ موافقت کرد که سواپ نفت در برابر بدهی میان شرکت‌های نفتی خارجی و ونزوئلا به منظور تسویه بدهی این کشور به ایالات متحده، انجام شود. سپس در اکتبر، با هدف تشویق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آزاد در ونزوئلا در سال ۲۰۲۴ ، مجوز شش ماهه‌ای صادر کرد تا صادرات نفت خام و گاز این کشور به بازارهای منتخب خود انجام شود.

ونزوئلا روزانه ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کند که نیمی از آن در پالایشگاه‌های داخلی آن و نیم دیگر صادر می‌شود‌. از طرفی در چین دو نوع پالایشگاه وجود دارد؛ پالایشگاه‌های دولتی و مستقل که به آنها تی‌پات گفته می‌شود. نفت مورد نیاز پالایشگاه‌های مستقل چین عمدتا از دو کشور ایران و ونزوئلا تامین می‌شود که به دلیل تحریم‌های نفتی هر دو کشور از سوی آمریکا، چین با تخفیف، نفت مورد نیاز خود را خریداری می‌کند. چین بزرگترین خریدار نفتی ایران و ونزوئلا به شمار می‌آید و به طور میانگین روزانه ۱ میلیون ۳۰۰ هزار بشکه از ایران و ۶۹۵ هزار و ۱۹۲ بشکه نفت از ونزوئلا وارد می‌کند.

حدود 1 ماه پس از تعلیق تحریم‌ها رویترز در گزارشی بیان کرده است که با تعلیق تحریم‌های نفتی ونزوئلا رقابت برای خرید نفت این کشور افزایش یافته و قیمت نفت ایران و روسیه در بازارهای جهانی افزایش یافته است.  

در واقع تعلیق تحریم‌های ونزوئلا موجب شده تا از یک طرف رقابت برای خرید نفت این کشور افزایش یابد و قیمت نفت ونزوئلا بالا رود و از طرفی واردات نفت چین از این کشور نیز کاهش یابد. همین مسئله موجب شده تا پالایشگاه‌های مستقل چین به سمت واردات بیشتر نفت از ایران و روسیه بروند و همچنین پیش‌بینی می‌شود که در سال آینده واردات نفت این پالایشگاه‌ها افزایش پیدا کند. 

بر همین اساس قیمت نفت روسیه و ایران هم بالا رفته و تأثیرات تحریم‌های اعمال شده علیه دو کشور از سوی غرب که با هدف کاهش درآمدهای نفتی آنها اعمال شده بود نیز کمرنگ‌تر شده است.

با کاهش تخفیف‌ها از سوی ایران برای صادرات نفت به چین، رویترز در گزارشی مدعی شده است که کاهش تخفیف‌ها از سمت ایران منجر به پایان صادرات نفت به چین خواهد شد. 

رویترز در گزارشی نوشت، در اوایل ماه گذشته فروشندگان ایرانی به خریداران چینی گفتند که در حال کاهش تخفیف نفت ایران برای تحویل در ماه‌های دسامبر و ژانویه به ۵تا ۶ دلار کمتر از شاخص برنت هستند.

معامله‌گران گفتند که معاملات نفت ایران در بازار چین در ماه نوامبر با تخفیف‌های حدود ۱۰ دلار در هر بشکه انجام شده است. یک پالایشگاه مستقر در شاندونگ در اواخر ماه گذشته محموله‌ای از نفت ایران را با تخفیف بین ۵.۵ تا ۶.۵ دلار بر اساس تحویل از کشتی خریداری کرد.

در میان کشمکش‌ها بر سر قیمت، صادرات نفت ایران به چین کاهش یافته و طبق آمار ورتکسا به روزانه ۱.۱۸ میلیون بشکه در ماه دسامبر رسیده است. این عدد در نوامبر و اکتبر به ترتیب روزانه ۱.۲۲ و ۱.۵۳  میلیون بشکه بوده است.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی اتاق ایران و چین با رد ادعاهای اخیر رویترز گفته است: روند تخفیف ایران به چین در فروش نفت در سال گذشته کاهشی بوده است. خبرسازی‌های رویترز تاثیری بر فروش نفت ایران ندارد و با توجه به تحریم‌ها، در حال حاضر صادرات نفت کشورمان در حالت حداکثری قرار دارد.

کاهش نفت ونزوئلا در چین باعث شد که ایران خواهان تخفیف کمتری در هر بشکه نفت بشود. اما رویترز با شایعه‌پراکنی جهت التهاب آفرینی در اقتصاد ایران و مبنا قرار دادن کاهش ۳۰۰هزار بشکه‌ای صادرات نفت به چین را به معنای توقف تجارت نفت میان دو کشور، عنوان کرده است. طبق آمار کپلر، میزان فروش نفت ایران به چین در جولای ۲۰۲۳ نیز ۳۷۱ هزار بشکه کاهش یافت و سپس در ماه بعد یعنی آگوست ۳۳۹ هزار بشکه افزایش یافت و به حالت قبلی برگشته است.