ورشکستگی جامعه پزشکی/ تعرفه‌گذاری پزشکی بی قاعده ترین قانون در اقتصاد سلامت است

محمد رئیس‌زاده، در نشست خبری به مناسبت دهمین سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی سلامت، گفت: سیاست‌های کلی سلامت در ۱۴ بند با بیش از ۹۲ مفهوم در حوزه مباحث و سیاست‌گذاری حوزه سلامت تدوین شده و راه تداوم پیشرفت‌های جامعه پزشکی و برون‌رفت از مشکلات، عمل به این سند است.

اظهارنظر اخیر انجمن پزشکان درباره تعرفه‌های پزشکی با نرخ بالا برای سال جاری خیلی‌ها را شوکه کرد. این انجمن نرخ تعرفه ویزیت پزشکان عمومی برای سال ۱۴۰۳ را ۲۵۰ هزار تومان و نرخ تعرفه ویزیت پزشکان عمومی با بیش از ۱۵ سال سابقه کار را ۲۸۰ هزار تومان در نظر گرفته است. این آمار و ارقام که جمعه گذشته توسط انجمن پزشکان عمومی در قالب بیانیه‌ای درباره نرخ تعرفه پزشکان عمومی در سال ۱۴۰۳ اعلام شد، خیلی سریع با واکنش وزارت بهداشت مواجه شد به طوری که سخنگوی وزارت بهداشت تعرفه‌های پزشکی منتشرشده از سوی این انجمن را غیرواقعی عنوان کرد و گفت تعرفه رسمی پزشکان بزودی از سوی این وزارتخانه اعلام می‌شود. به گفته پدرام پاک‌آیین، بیشترین افزایش تعرفه خدمات درمانی، تشخیصی و پزشکی با هدف تأمین هزینه‌های مراکز درمانی و ماندگاری پزشکان در بخش دولتی به میزان ۳۵ درصد در دولت سیزدهم اتفاق افتاده که اعم از هزینه‌های خدمات بیمارستانی و سهم پزشکان است.

سهم پزشکان (شامل جزء حرفه‌ای و حق ویزیت) هنوز از سوی دولت ابلاغ و اعلام‌نشده و ارقام اعلام‌شده در رسانه‌ها و فضای مجازی فاقد اعتبار است، همچنین محاسبه تعرفه خدمات درمانی و تصویب آن در دولت با رویکرد تعادلی مبنی بر حمایت از سبد معیشتی مردم، تأمین حق جامعه در دسترسی آسان و ارزان به خدمات درمان و ماندگاری پزشکان در بخش دولتی انجام شده است. وزارت بهداشت در حالی تعرفه‌های بالای منتشر‌شده از سوی انجمن پزشکان عمومی را تکذیب می‌کند که این انجمن در بیانیه خود با انتقاد از بی‌توجهی کارگزاران به قواعد تعرفه‌گذاری متذکر شده است: «واکاوی نحوه تعیین تعرفه‌های خدمات پزشکی نشان از بی‌توجهی کارگزاران به قواعد تعرفه‌گذاری و واقعیت‌های اقتصادی حوزه سلامت دارد که تاب‌آوری اقتصادی جامعه پزشکی و موسسات درمانی از خط قرمز عبور کرده و موجب ورشکستگی، مهاجرت، اشتغال‌های غیرمرتبط و به تبع آن افت کیفیت خدمات پزشکی شده است». 

در بیانیه انجمن پزشکان عمومی ایران آمده است: شورای عالی نظام پزشکی کشور نرخ تمام‌شده برای ویزیت پزشکان عمومی را ۳۹۴ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده است، همچنین نرخ تعرفه ویزیت پزشکان عمومی برای سال جاری ۲۵۰ هزار تومان و نرخ تعرفه ویزیت پزشکان عمومی با بیش از ۱۵ سال سابقه کار نیز معادل ۲۸۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت دی ۱۴۰۲ با تاکید بر لزوم تقویت بیمه‌ها جهت پوشش تعرفه‌ها و هزینه‌های درمانی مدعی شد: ما ۴۵ درصد افزایش تعرفه پزشکی را برای سال آتی مدنظر داریم اما باید منتظر برگزاری جلسات مرتبط باشیم تا عدد نهایی اعلام شود. همین اظهار نظر از سوی مقام وزارت بهداشت، دستمایه‌ای برای بالا در نظر گرفته شدن نرخ تعرفه‌های پزشکی از سوی انجمن پزشکان عمومی بوده است ولی با توجه به اینکه نرخ تعرفه پزشکان از سوی دولت و وزارت بهداشت همراه با نظر دست‌اندرکاران نظام سلامت مشخص می‌شود، تعرفه پزشکان هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده است. در همین ارتباط رئیس سازمان نظام پزشکی در گفت‌وگو با «وطن امروز» اعلام کرد: 5 فروردین بر اساس خبری که وزیر بهداشت به صورت شفاهی به بنده داد، گفت تعرفه‌های پزشکی برای سال جدید در هیات دولت مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته و دولت نیز مصوبه‌ای در این باره داشته است اما جزئیات آن اعلام نشد. 

دکتر محمد رئیس‌زاده با بیان اینکه تا امروز نرخ تعرفه‌های پزشکی رسما از سوی دولت و وزارت بهداشت ابلاغ نشده است، افزود: البته باید این را گفت که مصوبه کلی درباره نرخ‌گذاری تعرفه‌های پزشکی در هیات دولت انجام شده است ولی جدول تعرفه‌ها که نرخ‌ها را مشخص می‌کند هنوز نامعلوم و اعلام نشده است. وی در پاسخ به اینکه شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که در صورت نرخ بالای تعرفه پزشکان، مردم با افزایش هزینه‌ها دچار مشکلات عدیده‌ای خواهند شد، بیان کرد: به نظر می‌رسد چنانچه دولت در تعیین تعرفه پزشکان جمیع جهات را در نظر گیرد و قانون و مقررات را در این زمینه بخوبی رعایت کند، بی‌تردید تعرفه‌های پزشکی به سمت تعادل سوق داده می‌شود. در این شرایط هم موضوع خدمات بیمه همگانی و هم سیاست‌های کلی نظام سلامت مد نظر قرار می‌گیرد. از طرفی قیمت تمام‌شده، ارزش افزوده و تعرفه درمانی به درستی و با کارشناسی تعیین خواهد شد. 

وی ادامه داد: معمولا هر ساله دولت‌ها قبل از سال جدید تعرفه پزشکان را مشخص و جدول آن را برای اجرای در فروردین‌ماه ابلاغ می‌کنند، برای مثال سال گذشته 6 فروردین‌ماه و سال ماقبل آن 5 فروردین تعرفه‌ها از سوی وزارت بهداشت به جامعه پزشکی ابلاغ شد اما در شرایطی که 18 روز از سال می‌گذرد، هنوز جدول تعرفه‌های پزشکی ابلاغ نشده و پزشکان همچنان با تعرفه‌های سال قبل کار می‌کنند. وی درباره چگونگی تعیین تعرفه‌های پزشکی گفت: دولت یک عدد کلی را ابلاغ و در ذیل آن جزئیات تعرفه‌ها را در قالب جدولی که برگرفته از نظر کارشناسان نظام سلامت، شورای عالی بیمه و نهادهای ذی‌ربط است، در نظر گرفته و اعلام می‌کند. حال از آنجا که هنوز هیچ‌گونه رقمی برای تعرفه پزشکان ابلاغ نشده است، انجمن پزشکان نظر کارشناسانه خود را درباره تعرفه‌ها اعلام کرده‌اند که البته این انجمن تحت نظر سازمان نظام پزشکی نیست. احکام روسای انجمن‌ها توسط وزارت بهداشت تعریف می‌شود و اگر اظهار نظری درباره تعرفه پزشکی انجام شده باشد باید توسط وزارت بهداشت پاسخ داده شود. به هر حال دولت هرچه زودتر عدد تعرفه پزشکان را مصوب و ابلاغ کند، شاهد این اظهار نظرها نخواهیم بود.

بنا بر این گزارش، اواخر هر سال نهادهای صنفی پزشکان، دولت و بیمه‌ها به موضوع تعیین نرخ تعرفه‌های پزشکی می‌پردازند. در این میان پزشکان معتقدند تعرفه‌ها باید متناسب با رشد قیمت‌ها و افزایش میزان هزینه‌ها بالا رود. از طرفی، بیمه‌ها تلاش می‌کنند در این مسیر بتوانند جوابگوی جامعه پزشکی باشند. از سویی مردم نیز از افزایش نامتعارف تعرفه‌ها گله‌مندند. این در حالی است که کارشناسان حوزه سلامت و اقتصاد بر این باورند تعرفه‌های پزشکی باید به اندازه‌ای افزایش یابد که هم پزشکان انگیزه لازم برای ارائه خدمت مناسب به مردم را داشته باشند و هم افزایش رقم ویزیت پزشکان طوری نباشد که مردم و بیمه‌ها تحت فشار قرار گیرند.

رئیس زاده با بیان اینکه تولیت نظام سلامت، ارزشیابی و نظارت، باید توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شود، افزود: متاسفانه مدیریت منابع و نظام بیمه ای خارج از وزارت بهداشت انجام می شود که با سند سیاست های ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی در حوزه سلامت مغایرت دارد.

وی درباره تعرفه های پزشکی سال ۱۴۰۳ گفت: مصوبه هیات وزیران برای افزایش تعرفه های پزشکی هنوز به صورت رسمی ابلاغ نشده است.

رئیس زاده درباره اعلام نرخ تعرفه های پزشکی از سوی برخی از انجمن ها گفت: انجمن ها تحت پوشش وزارت بهداشت هستند و احکام روسای انجمن ها توسط وزارت بهداشت تعریف می شود. اگر اظهار نظری درباره تعرفه پزشکی صورت گرفته است باید توسط وزارت بهداشت پاسخ داده شود چرا که انجمن ها تحت پوشش سازمان نظام پزشکی نیستند.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به سیاست های کلی سلامت در خصوص تعیین تعرفه ها گفت: تعرفه ها بر اساس شواهد و ارزش افزوده مصوب نشده و مشکلات زیادی برای جامعه پزشکی و مردم ایجاد کرده و فقط به نفع بیمه ها بوده است. افزایش تعرفه یعنی اینکه بیمه ها قیمت بیشتری را متقبل شوند و این به نفع مردم است، زیرا باید تعرفه ها به قیمت واقعی نزدیک تر شوند تا جامعه پزشکی نیز متضرر نشود و پرداختی از جیب بیمار نیز کاهش یابد.

رئیس زاده در ادامه نشست، به کمبود متقاضی برخی رشته ها همچون بیهوشی، طب اورژانس، اطفال، جراحی و... اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه ظرفیت بیهوشی در سال ۳۸۰ نفر است اما در چهار سال اخیر مجموع دانشجویان این رشته به ۴۰۰ نفر هم نمی رسد؛ در این زمینه کمبود داریم.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور در پاسخ به سوال خبرنگار «ایران» در خصوص عدالت بین رشته ای و پایین بودن دریافتی متخصصان رشته بیهوشی با اختلاف ۱۰۰درصدی نسبت به دیگر تخصص ها، عنوان کرد: کتاب ارزش های نسبی خدمات سلامت که در کشور اجرایی می شود در بعضی مقاطع دستکاری هم شده و عامل بی عدالتی بین رشته ای است که باید به روز شود. دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت هم مصوب کرده، کتاب جدیدی که سازمان نظام پزشکی آن را ترجمه کرده است، مبنا قرار گیرد. با این اقدام مقدار زیادی از این مسائل رفع خواهد شد و در جهت حل آن حرکت خواهیم کرد. برای حل این مشکل باید کتاب جدید ارزش های نسبی خدمات سلامت مبنا قرار گیرد.

رئیس زاده در ادامه به ایجاد مشوق هایی برای برخی رشته ها که متقاضی کمتری دارند، اشاره کرد و گفت: باید مشوق هایی برای دانشجویان در دوره های دستیاری و دوران طرح آنها دید شود تا برای حضور در دوره دستیاری و انتخاب رشته هایی همچون بیهوشی، طب اورژانس، قلب کودکان و... اقبال نشان دهند.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور به سرعت دسترسی خدمات پزشکی در ایران اشاره کرد و گفت: سرعت دسترسی به خدمات پزشکی ایران از بسیاری کشورهای پیشرفته دنیا بهتر است. سالانه در برخی از کشورها بیش از ۱۰ هزار مرگ و میر به علت نوبت دهی طولانی برای مراجعه به پزشک وجود دارد در حالی که در کشور ما چنین چیزی نیست.

رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور، به مرگ یک پزشک جوان هم اشاره کرد و گفت: به دلیل اینکه مرحوم «بخشی» عضو سازمان نظام پزشکی بود، این سازمان وظیفه دارد در ارتباط با این مورد بررسی های لازم را انجام دهد. برای اینکه بررسی بیشتری در ارتباط با این موضوع انجام داده باشم، شخصا به آنجا رفتم. بخشی از موضوع که بر عهده سازمان نظام پزشکی بود انجام شده، اما اظهار نظر درباره علت فوت بر عهده نهادهای مربوطه مانند سازمان پزشکی قانونی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.رئیس زاده با اشاره به تشکیل کمیته ویژه برای حل مشکلات نیروهای طرحی گفت: کمیته ویژه رسیدگی به مشکلات نیروهای طرحی در سازمان نظام پزشکی ایجاد شده تا به مسائل آنها رسیدگی شود.

وی با بیان اینکه ۴۲ درصد متخصصان در ۵ کلانشهر کشور مشغول به کار هستند، تاکید کرد: تمام مشکلات سلامت مناطق محروم را نمی توان با نیروهای طرحی برطرف کرد و باید به سمت بومی گزینی پیش برویم. نیروهای کیفی معمولا با رغبت در این مناطق حضور نمی یابند و به اجبار به این مناطق محروم اعزام می شوند. همین امر سبب می شود بعد از گذراندن دوره طرح به کلانشهرها بازگردند. برای نگهداشت پزشکان در مناطق محروم باید مشوق و امتیازهایی را برای آنها در نظر بگیریم تا ماندگاری بیشتری داشته باشند.

وی در بخش دیگری از صحبت هایش درخصوص بازنشستگی اساتید بنام حوزه پزشکی به جلسه ای با رئیس جمهور اشاره کرد و گفت: آقای رئیسی در آن جلسه تاکید کردند، اساتید بنامی که ظرفیت علمی دارند حتی اگر وقت کمتری در دانشگاه ها می گذارند باید حفظ شوند و از ظرفیت آنها استفاده شود و روسای دانشگاه ها موظف هستند به دستور رئیس جمهور عمل کنند.

رئیس زاده با اشاره به بحث مهاجرت پزشکان گفت: در این مورد هم آقای رئیسی ورود کردند و می خواهند مشکل به صورت ریشه ای بررسی و راه حل هایی برای آن در نظر گرفته شود.

وی با اشاره به اینکه اکنون ۹۸ هزار پزشک عمومی در کشور فعال هستند، تاکید کرد: در بعضی از رشته ها بیش از ۷۰ درصد ظرفیت ها خالی است؛ ۱۰ سال پیش ۴۰ تا ۵۰ هزار پزشک عمومی داشتیم و تمام ظرفیت ها در دوره دستیاری تخصصی پر می شد، به طوری که سالانه ۳۰۰ رزیدنت وارد رشته بیهوشی می شدند اما حالا پزشکان عمومی به گذراندن دوره دستیاری تمایل ندارند.به گفته وی، افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی به معنای دسترسی به نیروی متخصص نیست و اکنون ظرفیت بیهوشی، اطفال، عفونی، داخلی، جراحی و طب اورژانس خالی است.