گرفتاری مستاجران رسماً ۲ برابر شد

مستاجران که در برابر موج‌های پی‌درپی افزایش اجاره‌بها نفس‌زنان عقب‌نشینی کرده‌اند، حالا به‌خوبی دریافته‌اند که اتکای صرف به سیاست‌های دولتی راه به جایی نمی‌برد. نه وام‌های ناکارآمد با اقساط سنگین گره‌ای از کار آن‌ها گشوده، نه وعده کنترل بازار اجاره محقق شده، و نه حتی چشم‌انداز روشنی از ساخت‌وسازهایی که قرار بود بخشی از این بحران را التیام دهد، در افق دیده می‌شود.

نتیجه، چیزی جز یک حس مشترک دلسردی و بی‌اعتمادی نیست؛ احساسی که در دل میلیون‌ها مستاجر خانه‌به‌دوش شکل گرفته و روز‌به‌روز عمیق‌تر می‌شود. برای آن‌ها، دیگر حرف‌ها کافی نیست؛ آن‌چه نیاز دارند، اقدام واقعی، عادلانه و قابل لمس است؛ پاسخی صادقانه به این سؤال ساده اما بنیادین: «آیا ما هم حق داشتن یک خانه را داریم؟»

کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه اقساط وام‌های فعلی خرید مسکن با خط فقر همخوانی ندارد، گفت: این وام‌ها نه تنها کمکی به مستاجران نمی‌کند، بلکه باری مالی بر دوش آنها است.

منصور غیبی کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه قدرت خرید مردم مدت‌ها است که کاهش یافته و عملاً بسیاری از افراد دیگر به فکر خرید مسکن نیستند. وام‌هایی که در حال حاضر در بخش مسکن وجود دارد، بلااستفاده است، چرا که با توجه به مبلغ بازپرداخت، کسی از آن استفاده نمی‌کند.

وی افزود: در کشور، وام خرید مسکن یک سبد حمایتی خیلی ناچیز و کوچک است. زمانیکه این موضوع را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنیم که در آن‌ها افراد فقیر می‌توانند از طریق تسهیلات بانکی ۱۰ تا ۲۰ درصد از مبلغ خرید ملک را تأمین کنند، وضعیت ایران کاملاً متفاوت است. در ایران، نه‌تنها وام‌ها کوچک است، بلکه برای بسیاری از افراد تبدیل به یک بار مالی سنگین می‌شود که نمی‌تواند به آن‌ها کمک کند.

غیبی ادامه داد: مبالغ وام‌های مسکن به حدی پایین است که هیچ‌گونه کمک اساسی برای خرید ملک ایجاد نمی‌کند. از سوی دیگر، با توجه به اعداد و ارقام عجیب و غریب بازپرداخت ماهیانه، بسیاری از مصرف‌کنندگان از گرفتن این وام منصرف می‌شوند یا ترجیح می‌دهند برای تأمین نقدینگی بیشتر، خرید ملک را به تأخیر بیندازند.

وی خاطرنشان کرد: در واقع، در دولت‌های قبل نیز شاهد این بودیم که به منظور جلوگیری از عقب‌ماندن از قافله و نشان دادن اینکه در دوران آن‌ها وام‌هایی برای مصرف‌کنندگان در نظر گرفته شده، سبدهای حمایتی تعریف می‌شد و ارقام بالاتری اعلام می‌شد تا مردم بتوانند از این وام‌ها بهره‌مند شوند، اما در نهایت این طرح‌ها موفقیت چندانی نداشتند و استقبال عمومی از آن‌ها بسیار کم بود.

وام های بی اثر دردی از مستاجر دوا نمی کند

این کارشناس بازار مسکن یادآور شد: بیشتر افرادی که وام می‌گیرند، در مواقعی که قصد خرید ملک را دارند، ممکن است برای جبران کمبود نقدینگی از وام استفاده کنند. اما در بسیاری از موارد، این وام‌ها نمی‌توانند به‌طور جدی به رفع نیاز افراد کمک کنند.

وی در ادامه گفت: آمارهای پیش‌بینی شده برای اقساط ماهیانه و پرداخت‌های مرتبط با وام‌های مسکن، با آمارهای خط فقر که خود مسئولان تعیین کرده‌اند، همخوانی ندارد. به‌طور مثال، اگر کسی در تهران زندگی می‌کند و مبلغ ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان وام مسکن دریافت می‌کند، باید ماهانه حدود ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان پرداخت کند، درحالیکه متقاضی نمی‌داند این مبلغ را صرف هزینه‌های زندگی کند، یا باز پرداخت وام.

غیبی تاکید کرد: این وضعیت در نهایت به‌طور عملی تبدیل به یک شعار حمایتی و سوری می‌شود که مردم نمی‌توانند به‌طور واقعی از آن استفاده کنند. این وام‌ها در نهایت کارکرد مؤثری ندارند و مردم هم به‌طور گسترده از آن‌ها استقبال نمی‌کنند.

وی درباره عدم انتشار آمارهای قیمت مسکن گفت: پیش‌از این، در حدود یک سال و نیم گذشته، یعنی در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، این آمارها منتشر نمی‌شد و مردم، چه خریداران و چه سرمایه‌گذاران، بدون توجه به این آمارها در بازار تصمیم‌گیری می‌کردند. به نظر می‌رسد که دلیل عدم انتشار آمارها جلوگیری از بالا بردن انتظارات تورمی باشد، اما این دلیل نمی‌شود که مردم از وضعیت بازار مسکن آگاه نباشند. باید این آمارها منتشر شود تا مردم از شرایط واقعی بازار آگاه شوند.

بازار مسکن یک بازار بسیار بی‌رحم است

وی افزود: اگر بانک مرکزی این آمارها را منتشر کند، قیمت مسکن در تهران به حدود ۹۵ تا ۱۰۳ میلیون تومان به ازای هر متر مربع می‌رسد، و احتمالاً در حال حاضر حتی رکود تورمی در بازار مسکن نیز وجود دارد که این اعداد را به مرزهای بالاتری رسانده است.

کارشناس بازار مسکن ادامه داد: عدم ارائه این آمارها اشتباه است، چرا که مردم باید آگاهانه‌تر تصمیم بگیرند. بازار مسکن یک بازار بسیار بی‌رحم است که اگر از یک نقطه شروع به افزایش قیمت کند، ممکن است حتی با توجه به التهابات بازارهای موازی، مسیر خود را ادامه دهد و مصرف‌کنندگان را در آینده با مشکلات زیادی مواجه کند.

وی با بیان اینکه بانک‌ها به‌طور کلی در زمینه تسهیلات خرید مسکن مشارکت زیادی ندارند، بیان کرد: به غیر از بانک مسکن که بیشتر تسهیلات مسکن را از طریق اوراقی که از بورس خریداری می‌کند، سایر بانک‌ها به دلیل نبود منابع مالی کافی و یا عدم احساس اولویت، کمتر در این حوزه وارد می‌شوند.

غیبی در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت، این وضعیت باعث می‌شود که مردم از این نظام وام مسکن استقبال نکنند و در صف‌های طولانی برای دریافت وام از بانک مسکن منتظر بمانند.