جهان در شرف رشد تقاضای گاز طبیعی
در روزهای اخیر وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران و یکی از معاونان او آمار‌های جدیدی از صادرات گاز ایران ارائه کرده‌اند.
آمار‌هایی که به گفته این مقامات مسئول در شرایطی که تحریم‌های یک‌سویه ایالات متحده امریکا در جریان است، دستاورد محسوب می‌شود اما آمار‌ها چیز دیگری می‌گویند، آمار‌هایی که نشان از دور افتادن بسیار از برنامه‌های از پیش تعیین شده دارند.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت کشورمان روز دوشنبه میانگین صادرات روزانه گاز ایران را ٧٥میلیون متر مکعب اعلام کرد و محمدرضا جولایی، مدیریت دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران نیز روز گذشته از ثبت رکورد صادرات روزانه ٧٩میلیون متر مکعبی گاز به دو کشور عراق و ترکیه خبر داد. پیش از آنها نیز حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در دهم تیرماه از ثبت جهشی ٢٦درصدی در صادرات گاز ایران و افزایش ٣،٦میلیارد متر مکعبی در این حوزه خبر داده بود.
اعلام این آمار‌ها در شرایطی است که این مقامات هیچ صحبتی از آمار سالانه صادرات گاز ایران در‌سال ٩٨ حداقل تا به این جای کار مطرح نکرده‌اند. اما آخرین آمار رسمی اعلام شده که مربوط به‌سال ٩٧ است، نشان می‌دهد صادرات گاز ایران در‌سال ٩٧ به صورت تجمیعی برابر با ١٣،٨میلیارد مترمکعب بوده که این رقم با احتساب رشد ٢٦درصدی اعلام شده باید در‌سال ٩٨ به حدود ١٧.٤میلیارد مترمکعب رسیده باشد. این درحالی است که اگر میانگین صادرات روزانه گاز را که از سوی وزیر نفت اعلام شده در اعداد‌سال ضرب کنیم به عدد ٢٧میلیارد متر مکعبی خواهیم رسید، عددی که فاصله آن با صادرات سال ٩٨ نشان می‌دهد روزهای معدودی از سال خواهد بود که گاز صادراتی به ٧٥میلیون متر مکعب برسد و روزهای بسیاری با اعداد بسیار کمتر از اینها صادرات گاز انجام می‌پذیرد.تمام این گفته‌ها درحالی است که عمده مقاصد صادراتی گاز ایران دو کشور عراق و ترکیه هستند و قراردادهایی تهاتری هم با ارمنستان، نخجوان و جمهوری آذربایجان در جریان است. با این حال و با وجود اعلام تصمیم به کسب «سهم ۱۰درصدی از بازار گاز جهان» که از برنامه‌های اعلام شده وزارت نفت بوده است، مذاکره برای صادرات گاز طبیعی به پاکستان و هند در قالب خط لوله صلح، عمان، بحرین و کویت بی‌نتیجه بوده و قرارداد سوآپ با ترکمنستان که منافع بسیاری نصیب کشورمان می‌کرد دیگر از دست رفته است.
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، درباره حال و روز صادرات گاز ایران به دو کشور عراق و ترکیه می‌گوید: «صادرات روزانه گاز ایران به ترکیه ٣٠میلیون مترمکعب در روز است و سالانه این کشور باید از ایران حدود ١٠میلیارد مترمکعب گاز تحویل بگیرد و براساس قرارداد دو طرف در صورتی که ترکیه این میزان گاز را از ایران تحویل نگیرد، باید پول آن را بپردازد. حال با توجه به اینکه با انفجار خط لوله گاز صادراتی ایران به ترکیه در امسال و تعلل ترکیه در ترمیم این خط حدود ٨٠ روز ترکیه سهم ٣٠میلیون مترمکعبی گاز را از ایران تحویل نگرفته، احتمال دارد این روزها صادرات روزانه گاز ایران به ترکیه از رقم ٣٠میلیون مترمکعب آن هم بنا به درخواست این کشور فراتر رفته باشد و بخشی از این صادرات ٧٥میلیون مترمکعبی نیز مربوط به افزایش موقت صادرات گاز ایران به ترکیه برای جبران ٨٠ روز نخریدن گاز توسط ترکیه باشد؛ هر چند به صورت موقت و برای چند روز طی روزهای اخیر این مبادلات گازی باز هم به صورت موقت با اختلال روبه‌رو می‌شود.»
او در ادامه و با اشاره به صادرات گاز ایران به عراق می‌افزاید: «این کشور با مشکل تأمین سوخت نیروگاه‌های خود در تابستان مواجه است و با توجه به ظرفیت بالقوه صادرات ٧٠میلیون مترمکعبی گاز به عراق و ظرفیت بالفعل‌شده صادرات روزانه ٣٥میلیون مترمکعبی گاز به این کشور تا پیش از تابستان، احتمال درخواست این کشور برای افزایش و عبور حجم صادرات گاز به عراق از مرز ٣٥میلیون مترمکعب در روز در روزهای میانی تابستان امسال وجود دارد؛ تا بخش دیگری از آمار صادرات ٧٥میلیون مترمکعبی گاز که توسط وزیر نفت بیان شده، توجیه‌پذیر شود، اما هر دو این مقاصد صادراتی نشان می‌دهد که صادرات کشورمان به عراق و ترکیه همیشه با اعداد بالایی که اشاره شده است همخوان نیست. این کارشناس انرژی با طرح این سوال که کشورمان به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز جهان چرا چنین سهم اندکی از صادرات گاز در جهان دارد، می‌گوید: «مسئولان به جای رویاپردازی بهتر است که شفاف و با اعلام جزییات پاسخی به این سوال داشته باشند. آنها حتی از اعلام آمار صادرات سال گذشته طفره می‌روند زیرا اگر این آمار‌ها را با جزییات و شفاف اعلام کنند خواهیم دید که چه میزان در این حوزه و حتی تا چه اندازه از برنامه‌های اعلامی مسئولان عقب هستیم.»
بهروزی‌فر در ادامه می‌افزاید: «در برنامه‌ای ١٠ ساله در سال ١٣٨٣ مقرر شده بود که مجموع صادرات سالانه گاز ایران در سال ١٣٩٣ به ٥٠٠میلیون مترمکعب در روز برسد. همچنین وزیر نفت در سال ٩٦ اعلام کرده بود در طول دولت دوازدهم صادرات گاز کشور به ٧٠میلیارد مترمکعب در روز خواهد رسید. اینها مواردی است که دست‌اندرکاران مطرح کرده‌اند و حال اگر اینها را در کنار آمار‌های اعلامی که در خوش‌بینانه‌ترین حالت به سالانه حدودا کمی بیشتر از ١٧میلیارد متر مکعب می‌رسد، بگذاریم خواهیم دید آنچه مطرح می‌شود را می‌توان ادعا و نه دستاورد نامید.»
او درنهایت با اشاره به اینکه امروز در باشگاه صادرکنندگان گاز کشورمان در اعماق جدول به سر می‌برد، خاطرنشان کرد: «براساس بسیاری از پیش‌بینی‌ها گاز طبیعی تا سال ٢٠٤٠ بیشترین رشد تقاضا را خواهد داشت؛ این موضوعی است که اگر به آن بی‌توجه باشیم و روند پیشین ادامه یابد غفلت از آن به سبب وجود رقبای بزرگ و قدرتمند در این حوزه خسران بزرگی را متوجه این صنعت و اقتصاد کشور خواهد کرد.»
ارسال نظر