قیمت دلار به چه شرطی کاهش می یابد؟

از ابتدای سال جاری شیوع کرونا عملا امکانات صادراتی ایران به کشورهای همسایه را هم دچار اخلال کرد. این روند در شرایطی که اعمال تحریم‌ها هم فشار دو چندانی را به اقتصاد ایران وارد کرده بود زمینه ساز کاهش قدرت پول ملی شد. در هفته‌های گذشته نرخ ریال در مقایسه با ارزهای معتبر چون دلار و یورو با شیبی کمتر از همیشه کاهش یافته است. این مساله با توجه به نقش دلار در قیمت کالاهای مصرفی در ایران بر نگرانی‌ها افزوده است.

عباس آرگون، کارشناس اقتصادی، در رابطه با افزایش نرخ ارز در روزهای گذشته به خبرآنلاین گفت: به باور من این مساله را باید از مدتی پیش‌تر بررسی کرد. بخش اصلی این مشکل باز می‌گردد به کاهش درآمدهای ارزی. درواقع اگر کاهش درآمدهای ارزی این نوسانات هم رخ نمی‌داد. این میان باید توجه داشت هم کاهش قیمت نفت و هم میزان فروش نفت کاهش را تجربه کردند.

او ادامه داد: علاوه بر این شیوع ویروس کرونا نیز اثرات خود را بر جا گذاشت که به کاهش صادرات غیر نفتی منجر شد. درواقع با شیوع کرونا امکان تردد محدود شد و این امر بر مراودات تجاری نیز اثر گذار بود.از سوی دیگر بخشی از منابع کشور هم فریز شدند و به کشور باز نمی‌گردند. منابع ارزی ایران اندک نیست اما امکان جابجایی آن به داخل کشور وجود ندارد و به همین دلیل درواقع امکان صرف آنها نیز وجود ندارد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: درنتیجه این اخلال در درآمد ارزی طبیعی بود که روزهای گذشته افزایش نسبی قیمت ارزهای مختلف را تجربه کنیم.رفت و برگشت قیمت‌ها در بازار ارز نیز ناشی از چسبندگی بالای قیمت از یک سو و مقاومت کسانی است که از قیمت های بالا سود می‌برند از سوی دیگر است. البته بحث قطعنامه‌ای که علیه ایران صادر شد نیز تبعات روانی خود را دارد که به شکل کوتاه مدت می‌تواند قدرت پول ملی را کاهش دهد اما این اثر مقطعی است.

آرگون گفت: البته باید توجه داشت در همین ماه‌های سپری شده سال ۹۹ هم رشد قیمتها و تورم را داشتیم و طبیعی است وقتی تورم عمومی وجود دارد نرخ ارزهای دیگر هم روندی مشابه را تجربه کند. به بیان دیگر عوامل گوناگونی در کاهش قدرت پول ملی کشور داشته است که البته رفع همه آنها در کوتاه مدت ممکن نیست.

آرگون با اشاره به سیاستهای بانک مرکزی در جهت مدیریت عرضه و تقاضا خاطرنشان ساخت: نرخ ارز برای کاهش پیدا کردن نیازمند داشتن منابع کافی و پایدار است و به این ترتیب نمی‌توان انتظار داشت بدون داشتن منابع قیمتها کاهش یابند یا اینکه ثابت بمانند. حتی با وجود مدیریتی که بانک مرکزی بر تقاضا اعمال کرد هم باز باید منابع کافی برای ایجاد ثبات وجود داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: به این ترتیب کاهش نرخ ارز نیازمند تغییراتی اساسی است که از جمله آن رفع تحریم‌ها یا کاهش تنش‌های بین‌المللی می‌تواند باشد که البته باید موانع تجارت خارجی را حل کند و امکان نقل و انتقال پول را به بانکهای داخلی کشور بدهد. پرواضح است این مساله به راحتی ممکن نیست ولی بدون یک گشایش در دسترسی دولت به منابع ارزی کشور نمی‌توان امیدوار بود که مشکل برطرف شود.

او درپاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر این مهم رخ ندهد چه می‌شود گفت: فکر می‌کنم اگر نتوانیم چنین اقدامی را محقق کنیم و همچنان امکان صادرات نفت را نداشته باشیم به شکل طبیعی باید قیمت ارزهای معتبر خارجی در مقایسه با ریال افزایش یابد و این روند با شیب کم یا زیاد ادامه خواهد یافت.

او با ابزار خوش بینی نسبت به رفع مشکلات برای صادرات نفت و بازگرداندن منابع خوشبین درازمدت ، گفت: نرخ ارز یک پارامتر تاثیرگذار در اقتصاد ایران است و روند آن به طور کلی بر کل اقتصاد کشور تاثیرگذار می‌گذارد. افزایش قیمت ارز نه تنها روند تورمی را شتاب می‌بخشد بلکه مولفه رفاه را هم دچار مشکل می‌کند. همچنین قدرت پیش‌بینی پذیری برای اقتصاد ایران را هم کاهش می‌دهد درنتیجه ثبات آن می‌تواند امکان بهتری را هم در اختیار سیاست‌گذار و هم در اختیار فعالان بخش خصوصی در برای برنامه ریزی بهتر قرار دهد.

 به گفته اولویت با توجه به تسری افزایش قیمت ها به بازارهای موازی ارز تاکید کرد: در چنین شرایطی لازم است اولویت بانک مرکزی بر ایجاد ثبات در بازار ارز تعریف شود.