چالشی به اسم ناترازی بانکی / چرا بانک ها دچار کسری نقدینگی می شوند؟

مسائل ناترازی بانک‌ها یکی از مشکلات بزرگ امروز نظام بانکی و اقتصادی ایران است و از سویی اصلاح این معضل در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است.

مرکز فابا سلسله نشست های رویداد تراکنش ایران را از اردیبهشت ماه آغاز کرده است ودر خردادماه نیز نشست "جایگاه دلار در آینده مناسبات بین المللی" را با سخنرانی جمعی از صاحب نظران برگزار می‌کند.

ناترازی بانکی چه شاخص هایی دارد؟

عباس معمارنژاد عضو هیئت علمی دانشگاه در این نشست گفت: ناترازی اساسا از نابرابری دو کفه مورد نظر به وجود می آید. سیستم بانکی ما دچار ۳ دسته چالش است. دسته اول چالش های مالی است که خود ۳ دسته می شود، یکی ناترازی دارایی بدهی، دوم ناترازی درامد هزینه است، سومی ناترازی ورود و خروج وجه است.

وی افزود:  ناترازی دارایی بدهی به این معنی است که دارایی های بانک کافی نبوده اند. ناترازی درآمد هزینه هم مربوط که کمبود درآمد در مقایسه با هزینه است و در نهایت ناترازی ورود و خروج وجه در خصوص سپرده ها است. در سال ۹۲ حدودا ۶۲ درصد سپرده های مدت دار بوده است و مابقی سپرده های جاری است. در زمان حال سپرده های جاری ۷۰ درصد است و مدت دار به ۳۰ درصد رسیده است. بنابراین سپرده گذاری ها بسیار کوتاه مدت است اما زمان تسهیلات بلند مدت است که این فاصله مسبب ایجاد ناترازی می شود.

معمارنژاد خاطرنشان کرد: بخش عمده ای از نظام بانکی ما با ناترازی روبرو است. به عنوان مثال بانک ملی، سپه یا ملت به عنوان بزرگ ترین بانک های دولتی هم دچار زیان هستند و مشخص است که ناترازی موثر بوده است. حتی بانک هایی وحود دارند که دارایی دارند اما این دارایی قابل فروش نیستند و در کاهش ناترازی ها کمکی نمی کنند.

بانک ناسالم چه ویژگی هایی دارد؟

فرهاد حنیفی معاون سابق نظارت بانک مرکزی در ادمه گفت: بحث ناترازی بانکی یک تجربه جهان شمول است. در دنیا به این شرایط بانکی اصطلاح بد بانک گفته می شد. دنیا به سمت شاخص سازی رفته است. در بانک مرکزی هم خواسته شد که از تجربه های مشترک در کشورهای دیگر استفاده شود. ۳ شاخص اصلی در ناترازی بانک ها شناسایی شد‌. اولی زیان انباشته است یعنی بانکی که در چند سال متوالی زیان ده است در این دسته قرار می گیرد. شاخص دوم کفایت سرمایه است و در هر بحرانی که مواجه بودیم، توسط این شاخص سنجیده شده است. ولی این شاخص نتوانسته است موج هایی که در اثر بحران به وجود می آید را مدیریت کند به این دلیل که عوامل زیادی در این امر موثر هستند.

معاون سابق بانک مرکزی خاطرنشان کرد: شاخص سوم کسری نقدینگی است و بسیار اهمیت دارد تا مشخص شود بانکی سالم نیست. در پی این اتفاق اضافه برداشت به وجود می آید و این اتفاق تداوم پیدا می کند. عامل دیگر هم سپرده گذار بین بانکی است که با این ابزار کسری نقدینگی بین بانک ها برطرف می شود ولی زمانی که بانکی همیشه سپرده پذیر است، مشخص می شود که دچار اضافه برداشت بوده و کسری نقدینگی دارد.

وی افزود: بانک مرکزی ۳۴ درصد بانک هایی که دچار اضافه برداشت هستند را جریمه می کند اما این تصمیم به تنهایی برای حل این مشکل موثر نیست. خیلی از بانک ها دارایی هایی دارند که اگر مجدد ارزیابی شود می تواند بانک ها را از ناترازی دور کند.