بانک‌ ها چگونه سهام عدالت مردم را فروختند؟

مشکلات فروش سهام عدالت از جمله شفاف نبودن فرایند آن و عدم اطلاع رسانی درباره مقدار فروش سهام به سهامداران، اعتراض تعداد زیادی از کسانی که درخواست فروش سهام عدالت داده‌اند را به همراه داشته است.

۳۰ درصد از سهام عدالت پس از مهلت بیش از یک ماهه‌ای که برای انتخاب روش آن در نظر گرفته شد برای کسانی که روش مستقیم را انتخاب کردند، آزاد شد و برای این کار دو مسیر ثبت فروش از طریق بانک‌ها و یا ثبت نام در کارگزاری‌ها معرفی شد. بنا بر اعلام حسین فهیمی، سخنگوی سهام عدالت، بیش از ۲ میلیون سهامدار عدالت، سهامشان را به فروش رسانده‌اند اما فروش سهام ۶۰۰ هزار نفر از آنها به دلایلی هنوز انجام نشده است.

بانک‌ها چگونه سهام مردم را فروختند؟ / در صف فروش سهام را نفروختیم

مدیر عامل کارگزاری یکی از بانک‌ها، در زمینه نحوه فروش سهام عدالت، گفت: چون مدل فروش سهام عدالت، مدل تازه‌ای است، راه حلی که به آن رسیدیم این بود که بانک‌ها هر هفته اطلاعات ثبت نام کنندگان را به شرکت کارگزاری طرف قرارداد خود اعلام می‌کنند، کارگزاری نیز لیست اسامی را طی نامه‌ای برای شرکت سپرده گذاری ارسال می‌کند و شرکت سپرده گذاری پرتفوی سهامدار را معرفی می‌کند و سپس کارگزاری فروش را انجام می‌دهد. طبق قوانین و مقررات باید دو روز بعد از فروش سهام، دارایی به حساب صاحبان سهام واریز شود اما چون تعداد مراجعات و رفت و برگشت‌ها زیاد است واریز وجه در این زمان مقدور نیست.

این مدیرعامل کارگزاری همچنین درباره قیمت فروش سهام عدالت، افزود: کارگزاری‌های بانکی باید با ناظر بورس و فرابورس در فروش سهام هماهنگ باشند بنابراین از سمت سازمان بورس نظارت وجود دارد به عنوان نمونه در کارگزاری نمی‌توان سهامی که در صف فروش است را فروخت بلکه ما تنها سهام‌هایی که صف خرید هستند را می‌فروشیم و یا اگر سهم متعادل باشد حتماً به قیمت بالاتر می‌فروشیم و مردم اطمینان داشته باشند که حساسیت زیادی وجود دارد که سهام با قیمت مناسب فروخته شود.

وی ادامه داد: زمانی که سهامی را می‌فروشیم به شرکت سپرده گذاری اعلام می‌کنیم که این سهام به فروش رفته است. شرکت سپرده گذاری از طریق سازمان خصوصی سازی، شماره شبا و کد ملی مالک سهام را به کارگزاری اعلام می‌کند و کارگزاری نیز شماره شبا و کدملی را به بانک اعلام می‌کند. این فرایند چندین روز زمان می‌برد. این مدل چون جدید است نامه نگاری‌هایی که بین این سازمان‌ها انجام می‌گیرد مدت زمان واریز وجه را طولانی می‌کند.

سکوت اختیاری شرکت سپرده گذاری مرکزی

سخنگوی سهام عدالت و مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی با تهدید کارگزاران فروش سهام عدالت خبر از برخورد با بانک‌ها و کارگزاری‌هایی که وجه حاصل از فروش سهام مردم را واریز نکرده و یا کمتر از مقدار واقعی آن واریز کرده‌اند خبر داده بودند.

وی در این زمینه درگفتگویی اظهار داشت: کارگزاری‌های بورسی و کارگزاری‌های مرتبط با بانک‌ها تا پایان تیرماه فرصت دارند به هر مشتری جداگانه پاسخ دهند که مشکل تقاضای فروش ۳۰ درصد سهام عدالت آنها چیست و اگر کسی پاسخی ندهد، برخورد انضباطی با آن کارگزاری انجام می‌شود.

این بیانات در حالی است که طبق پیگیری‌ها، یکی از کارگزاری‌های بزرگ کشور به پرداخت جریمه محکوم شد.

در ادامه با بیشتر شدن اعتراضات مردمی از بلاتکلیفی فروش سهام عدالت خبر از فراهم شدن امکان پاسخگویی کارگزاری‌ها از هفتم آبان مطرح شد. در این باره شرکت سپرده گذاری مرکزی در اطلاعیه‌ای بیان کرد: با همکاری مدیریت نظارت بر کارگزاران سازمان بورس و اوراق بهادار، کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و سمات، مشکلات زیر ساختی برطرف و دسترسی‌های لازم به کارگزاران ارائه شده است تا معضل پاسخگویی این شرکت‌ها به سهامداران عدالت برطرف شود. در همین رابطه، سهامداران محترم سهام عدالت می‌توانند از روز هفتم مردادماه جاری برای پیگیری فرایند فروش سهام خود به کارگزار ناظر خود «مراجعه» کنند.

مردم همچنان بلاتکلیف هستند!

شرکت سپرده گذاری به صدور اطلاعیه مذکور اکتفا کرد و در حالی که به نظر می‌رسید سهامداران می‌توانند با مراجعه حضوری، پیگیر وضعیت فروش سهام خود باشند، پیگیری‌ها از شرکت سپرده گذاری مرکزی حاکی از آن است که سهامداران از سه راه ۱- مرکز تماس کارگزاری یا ۲- چت آنلاین یا ۳- سامانه سهام عدالت برای پیگیری سهام خود اقدام کنند.

این در حالی است که بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد اولاً بسیاری از کارگزاری‌ها چت آنلاین ندارند، دوماً خطوط آنها نیز به قدری شلوغ است که گزارش مشکل فروش سهام عدالت از این طریق نیز منتفی به نظر می‌رسد اما برخی از کارگزاری‌ها امکانی را فراهم کرده‌اند که مبلغ واریزی به حساب هر فرد را نمایش می‌دهد که باید اولاً برای تمام کارگزاری‌ها ایجاد شود دوماً تعداد سهام فروخته شده نیز در آن جدول نمایش داده شود.

با وجود مشکلات فعلی، آزادسازی ۳۰ درصد دیگر از سهام چه لزومی دارد؟

با وجود این مشکلات، رئیس جمهور از آزادسازی ۳۰ درصد دیگر از سهام عدالت در عید سعید غدیر خبر داده است. وی در جلسه هیئت دولت گفت: علاوه بر ۳۰ درصد سهام عدالت آزاد شده، ۳۰ درصد در عید غدیر و ۴۰ درصد دیگر در ۲۲ بهمن آزادسازی خواهد شد.

مدیر عامل سازمان بورس اوراق بهادار نیز گفته است: مقرر شد کسانی که روش مستقیم را در آزاد سازی سهام عدالت انتخاب کردند بتوانند بعد از عید سعید غدیر خم علاوه بر ۳۰ درصد قبلی، برای ۳۰ درصد دیگر و در مجموع ۶۰ درصد، حق فروش داشته باشند.

تصمیم به آزاد سازی ۳۰ درصد دیگر از سهام عدالت در حالی است که بسیاری از سهامداران برای فروش همان ۳۰ درصد نخست نیز با مشکل مواجه هستند و در حالی که انتظار دارند وجه حاصل از فروش سهام ظرف ۴۸ ساعت پس از ثبت سفارش به حساب بانکی شأن واریز شود اما پس از یک الی دو ماه ارقامی قطره چکانی دریافت می‌کنند. بر این اساس ضروری است دولت پیش از آزادسازی ۳۰ درصد دیگر از سهام عدالت، مکانیزمی سریع و شفاف برای فروش سهام عدالت طراحی و پیاده سازی کند تا سهامداران برای فروش سهام عدالت دچار سردرگمی نشوند.